Θα οδηγήσει η εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο σε παγκόσμια σύρραξη;

Σε αυτό το πεδίο, με την εμπλοκή των ΗΠΑ να μοιάζει πλέον όλο και περισσότερο πιθανή, η Ελλάδα οφείλει να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να προβαίνει σε διαρκείς εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις στη δική της ασφάλεια…

Οι τακτικές κινήσεις των μεγάλων δυνάμεων επιδιώκουν να πετύχουν τους εθνικούς στόχους ή να αποτρέψουν την επίτευξη των στόχων των αντιπάλων τους, καθότι αυτό θα έπληττε τα δικά τους συμφέροντα. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί δίνει την αίσθηση παγκόσμιας εμπλοκής – όχι όμως σύγκρουσης – το οποίο εμπεριέχει εξ ορισμού τον σπόρο της κλιμάκωσης.

Συγκρίνοντας με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορεί οι συνασπισμοί να είναι άτυπα διαμορφωμένοι και στο εσωτερικό τους εκατέρωθεν υπάρχουν διαφορές, ένας όμως παράγοντας εντοπίζεται ως το κεντρικό ζήτημα: Μια νέα παγκόσμια καθεστηκυία τάξη, όπου οι ΗΠΑ θα είναι ο αδιαφιλονίκητος ηγεμόνας. Το ευρασιατικό δίπολο Κίνας και Ρωσίας προσπαθεί να το αποτρέψει και οι ΗΠΑ να το προωθήσουν!

Το “παιχνίδι” με το Ιράν

Το Ιράν είναι μια από τις θεωρούμενες ως “απείθαρχες”, απέναντι στον δυτικό κόσμο δυνάμεις, με γεωστρατηγική θέση μεγάλης σημασίας σε πολλαπλά επίπεδα, η οποία πρόσκειται στο ευρασιατικό στρατόπεδο. Η προσπάθεια να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο οδήγησε τελικά στο στρατιωτικό πλήγμα από το μικροσκοπικό γεωγραφικά, αλλά πανίσχυρο στρατιωτικά, Ισραήλ.

Το εβραϊκό κράτος ουδέποτε έκρυψε τη βεβαιότητά του, ότι ένα πυρηνικοποιημένο Ιράν θα συνιστούσε υπαρξιακή (existential) απειλή για το ίδιο, δεσμευόμενο παράλληλα να αποτρέψει με κάθε τρόπο αυτή την προοπτική. Τυπικά, η αποτροπή πυρηνικοποίησης του Ιράν είναι επιθυμητή εξέλιξη για όλες τις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη. Διαφέρουν όμως ως προς την ένταση της αντίδρασης. Ρωσία και Κίνα δείχνουν να εκτιμούν πως μπορούν στην ανάγκη να ζήσουν με αυτή, όπως και στην περίπτωση Ινδίας-Πακιστάν.

Οι ΗΠΑ, παρότι διακηρυγμένα αντιτίθενται στις πυρηνικές επιδιώξεις της Τεχεράνης, με τον Τραμπ να το “απαγορεύει” ρητά, μέχρι πρότινος, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι θα προχωρούσε σε στρατιωτικό πλήγμα για να την αποτρέψει. Η επίθεση όμως του Ισραήλ, λειτουργεί ως επιταχυντής εξελίξεων. Μια απόφαση που στόχο έχει να προασπίσει τη δική του ασφάλεια, περιπλέκει επικίνδυνα την εξίσωση για τις μεγάλες δυνάμεις, που καλούνται να προασπίσουν τα δικά τους συμφέροντα.

Σε κάθε περίπτωση, όπως εξηγήθηκε, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ισχυρών διεξάγεται σε πλανητικό επίπεδο. Μπορεί Ρωσία και Κίνα να μην επιθυμούν την κατάρρευση του καθεστώτος των μουλάδων στο Ιράν, αλλά γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να κάνουν και πολλά για να το αποτρέψουν. Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι παρασκηνιακά βοηθούν το καθεστώς, όμως ενδεχόμενη άμεση στρατιωτική εμπλοκή τους θα μπορούσε να σηματοδοτήσει παγκόσμια σύρραξη.

Η εμπλοκή των ΗΠΑ

Όπως ορθά συμπεραίνουν οι περισσότεροι αναλυτές, κομβικό σημείο στην έκβαση της σύγκρουσης θα είναι η εμπλοκή, η μη, των ΗΠΑ και μάλιστα για περισσότερους λόγους από την απλή κατοχή της διατρητικής βόμβας που έχει τη – θεωρητική, να τονιστεί – δυνατότητα να καταστρέψει τις, ευρισκόμενες πολλές δεκάδες μέτρα κάτω από το έδαφος, ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.

Από τη στιγμή όμως που το Ισραήλ ξεκίνησε να πλήττει σκληρά το Ιράν, καταστρέφοντας στρατιωτικές υποδομές, πυρηνικές εγκαταστάσεις και “αποκεφαλίζοντας” την πολιτική, στρατιωτική και επιστημονική ιεραρχία της χώρας, η υπόθεση έχει γίνει πολύ πιο απλή για την Ουάσινγκτον.

Θεωρώντας ότι οι πιθανότητες εμπλοκής Ρώσων και Κινέζων είναι πολύ μικρές, ο πρόεδρος Τραμπ μπορεί να υπολογίζει ότι εάν διατάξει την εμπλοκή αμερικανικών δυνάμεων σε επιθετικές επιχειρήσεις, θα του πιστωθεί η προστασία του Ισραήλ, ενώ θα έχει προβεί σε μια θεαματική επίδειξη ισχύος, που ασφαλώς θα επηρεάσει τις εξελίξεις προσεχώς. Η ισχύς είναι το βασικότερο “νόμισμα” των διεθνών σχέσεων ανά τους αιώνες.

Εάν αποφασιστεί η εμπλοκή, που πλέον μοιάζει πολύ πιθανό ως σενάριο, Ρωσία και Κίνα δύσκολα μπορούν να την αποτρέψουν. Μπορούν όμως να αυξήσουν το κόστος της επιλογής αυτής για τις ΗΠΑ. Ήδη καταγράφονται ρωσικές κινήσεις στο μέτωπο της Ουκρανίας, ενώ οπλισμός και συστήματα που όδευαν για το Κίεβο, ανακατευθύνθηκαν στο Ισραήλ.

Άρα, οι Ρώσοι στο μέτωπο της Ουκρανίας διευκολύνονται. Όπως ακριβώς συνέβη μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, όταν η εισβολή της Χαμάς σε ισραηλινό έδαφος, αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα που οδήγησε προοδευτικά στη σημερινή κατάσταση. Φάνηκε εξ αρχής, ότι το Ισραήλ θεωρούσε ως πυρήνα του προβλήματος το Ιράν. Προέβη σε μαζική κινητοποίηση της εφεδρείας του και ξεκίνησε την εξουδετέρωση των “βραχιόνων” της ιρανικής στρατηγικής εναντίον του (Χαμάς, Χεζμπολάχ, Χούθι).

Η -έστω προσωρινή- εξουδετέρωση της δυνατότητας των τριών οργανώσεων να πλήξουν το Ισραήλ, άνοιξε παράθυρο ευκαιρίας για να στραφεί κατά του Ιράν. Τα στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομική Ενέργειας (ΙΑΕΑ) για το πόσο κοντά βρισκόταν η Ισλαμική Δημοκρατία στο να συμπληρώσει τις προϋποθέσεις κατασκευής πυρηνικών όπλων, έδωσε την τελική αφορμή. Ωστόσο, η προσπάθεια να πείσει τις ΗΠΑ να κινηθούν από κοινού κατά του ιρανικού καθεστώτος είχε αποτύχει.

Η Ταϊβάν

Με την επίθεση κατά του Ιράν, το Ισραήλ ποντάρει αφενός στην έτσι κι αλλιώς πολύ μεγάλη ζημιά που εξ αρχής εκτιμούσε ότι θα μπορούσε να επιφέρει και αφετέρου στην αλλαγή των δεδομένων που – με την κατάλληλη χειραγώγηση – θα οδηγήσουν τελικά στην εμπλοκή των ΗΠΑ. Κάπου εδώ βρισκόμαστε σήμερα. Οι ΗΠΑ μετακινούν δυνάμεις από την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού στη Μέση Ανατολή.

Τι θα μπορούσε όμως να συμβεί, εάν η Κίνα θεωρούσε την κατάσταση στη Μέση Ανατολή ως ευκαιρία να κινηθεί κατά της Ταϊβάν; Μια πολεμική κινητοποίηση θα αρκούσε για να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση και ανησυχία στην Ουάσινγκτον. Θα μπορούσε, αυτό να αποβλέπει στην έμμεση συνδρομή στην προσπάθεια επιβίωσης του θεοκρατικού καθεστώτος. Στόχος είναι να μη χαθεί η απορρόφηση του συνόλου σχεδόν της πετρελαϊκής παραγωγής του Ιράν σε πολύ προνομιακή τιμή και επιπρόσθετα, το προγεφύρωμα του Πεκίνου στη Μέση Ανατολή.

Όμως, η Κίνα γνωρίζει πως για να έχει αποτέλεσμα, η κινητοποίηση θα πρέπει να πείθει ότι η πρόθεση εισβολής στην Ταϊβάν είναι πραγματική. Εάν όμως – με το μέτωπο της Ουκρανίας ανοικτό – χαθεί ο έλεγχος και αναφλεγεί ένα τόσο κρίσιμο θερμό σημείο, η κατάσταση θα παραπέμπει ευθέως σε παγκόσμια σύρραξη. Έχουν άραγε οι ΗΠΑ την πολυτέλεια να αφήσουν την Ταϊβάν ανυπεράσπιστη; Εάν όμως παρέμβουν, θα έχουν τεθεί απέναντι στην Κίνα.

Επιστρέφοντας στο μέτωπο της Ουκρανίας, τι θα συμβεί εάν σε αυτή τη συγκυρία η Ρωσία διατάξει γενική επιστράτευση και σημειωθεί κι εκεί κάθετη κλιμάκωση; Με δεδομένη την εμπλοκή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και την Ασία, ποιες είναι οι άραγε οι δυνατότητες των ευρωπαϊκών χωρών να “αναλάβουν τις ευθύνες τους”, σύμφωνα με τη φρασεολογία που χρησιμοποιεί η Ουάσινγκτον; Μια Ευρώπη που θα απειλείται με οικονομική καταστροφή, αφού οι τιμές της ενέργειες πιθανότατα θα έχουν εκτοξευθεί ως αποτέλεσμα των συρράξεων.

“Μετάσταση”

Πάμε όμως κι ένα βήμα παρακάτω. Ας υποτεθεί πως οι ΗΠΑ επεμβαίνουν στο Ιράν και το καθεστώς καταρρέει. Χωρίς ανάφλεξη άλλων μετώπων. Τι μας διασφαλίζει ότι αυτή η επίδειξη ισχύος δεν θα οδηγήσει σε απόπειρα κεφαλαιοποίησης των εντυπώσεων με δυναμική παρέμβαση σε όλα τα μέτωπα για επιβολή βολικών στην Ουάσινγκτον λύσεων; Γιατί να μη συμβεί και στα ελληνοτουρκικά; Η “Καθημερινή της Κυριακής| προϊδέασε για κάποιες εξελίξεις.

Ποια δυναμική θα έχει δημιουργηθεί; Πώς θα αντιμετωπιστεί από τον Τραμπ ο “φίλος Ερντογάν”; Θα ανακαλύψει η Ουάσινγκτον τις ομοιότητές του με χώρες – στρατηγικούς ανταγωνιστές της και θα φερθεί ανάλογα, ή θα επιχειρήσει να τον “γλυκάνει” ώστε να μην απομακρυνθεί από τη Δύση; Αν θα πέσει δηλαδή θύμα στις ψευδαισθήσεις των γραφειοκρατών που αρνούνται να συνειδητοποιήσουν ότι η απόλυτη προσκόλληση της Τουρκίας με οποιονδήποτε, απλά δε πρόκειται να συμβεί…

Κάπου εκεί θα κριθεί και η τύχη της Ελλάδας. Λογικά θα έπρεπε να έχουμε συνειδητοποιήσει την πρακτική αξία επιχειρημάτων που συνδέονται με το διεθνές δίκαιο. Ιδιαίτερα σήμερα. Το πόσο δελεαστική επένδυση θα φανεί ο ελληνικός χώρος στον Τραμπ, θα κρίνει και το μέγεθος της ζημίας από τα ανταλλάγματα που θα λάβει η Τουρκία. Διότι ας μην ξεχνάμε, ότι η “ζυγαριά” των διεκδικήσεων – ακόμα και εδαφικών – είναι φορτωμένη μονοδιάστατα από την τουρκική πλευρά…

Σε συνεργασία με το defencepoint