Θα τα μαζέψουν οι Αμερικανοί από το Ιντσιρλίκ;

Πριν καιρό, η Άγκυρα ζήτησε από την Ουάσιγκτον, προκειμένου να παραμείνει στο πρόγραμμα των F-35, να την εμπιστευτούν στο εξής: Όταν θα τοποθετούσε τους S-400 δεν θα άφηνε τη Μόσχα να έχει πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες δυτικής τεχνολογίας. Προφανώς, οι ΗΠΑ δεν πείστηκαν και πέταξαν έξω από το πρόγραμμα την Τουρκία. Οι νέες εξελίξεις, όμως, με τους S-400, πιθανώς να αναβαθμίσουν γεωστρατηγικά την Ελλάδα καθώς οι Αμερικανοί μάλλον ψάχνουν εναλλακτικές.

Οι S-400 έχουν την ικανότητα να ταυτοποιούν και να καταρρίπτουν τα μαχητικά F-35. Σήμερα, λοιπόν, η πρόσφατη ενεργοποίηση και δοκιμή των πυραύλων με πραγματικά πυρά παράγει νέες εξελίξεις στο πλαίσιο της αμερικανικής δυσπιστίας έναντι της Τουρκίας. Τον Αύγουστο του 2020, υπήρχαν ενδείξεις ότι η Τουρκία ενεργοποίησε τα ραντάρ των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 προκειμένου να εντοπίσει ελληνικά F-16 κατά την επιστροφή τους από την άσκηση “Ευνομία” στα ανοιχτά της Κύπρου.

Η Ελλάδα, η οποία διαθέτει μια παλαιότερη έκδοση πυραύλων, τους S-300, ανησυχεί ιδιαίτερα δεδομένου ότι σε ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος δοκίμασαν οι Τούρκοι την αποτελεσματικότητα του S-400. Οι S-400 επιτρέπουν στην Τουρκία να καλύψει ολόκληρο το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Έτσι, μετά τους F-35, έρχεται και μια άλλη οπλική δυνατότητα που διστάζει να χαρίσει η Δύση στην Τουρκία.

Το NATO πλέον θα υιοθετήσει το νέο σύστημα αναγνώρισης/ταυτοποίησης εχθρικών αεροσκαφών περνώντας στο επίπεδο “Mode 4”. Το σύστημα επιτρέπει στο πυροβολικό και την πολεμική αεροπορία ενός νατοϊκού κράτους να διακρίνει εάν ένα αεροπλάνο ξένης δύναμης ανήκει σε συμμαχική ή εχθρική χώρα. Έτσι θα μπορεί να το χτυπήσει ταχύτατα σε περίπτωση που ισχύει το δεύτερο. Όπως γίνεται φανερό, μια τέτοια δυνατότητα δεν υπάρχει περίπτωση οι Αμερικανοί να την προσφέρουν στους S-400 που αγόρασε η Τουρκία. Δεδομένης της δυσπιστίας που υπάρχει, πιστεύουν ότι κάτι που θα επέτρεπε στη Ρωσία να σπάσει τους κωδικούς αναγνώρισης του ΝΑΤΟ και να εντοπίζει γρήγορα τα πολεμικά αεροπλάνα της Δύσης.

Εάν λοιπόν δεν λάβει η Τουρκία το εν λόγω σύστημα θα καταστήσει την Πολεμική Αεροπορία της τυφλή σε ενδεχόμενη σύγκρουση όπου ο χρόνος θα παίζει τεράστια σημασία. Ως εκ τούτου –ακόμα και σε ειρηνικές περιόδους όπου γίνονται ασκήσεις– οι πιθανότητες κατάρριψης φίλιου αεροσκάφους από τους Τούρκους από σφάλμα είναι πολλές. Έτσι, οι σύμμαχοι της Τουρκίας θα ανησυχούσαν στο να επιτρέψουν στις Ένοπλες Δυνάμεις τους να επιχειρήσουν σε τουρκικό εναέριο χώρο.

Φυσικά, ο συμμαχικός στρατός που ανησυχεί περισσότερο, είναι αυτός των ΗΠΑ, που διατηρούν ισχυρές δυνάμεις στην Τουρκία και ιδιαίτερα στην ιστορική βάση του Ιντσιρλίκ. Η Άγκυρα εξάλλου μπορεί να πετάξει τους Αμερικανούς οποιαδήποτε στιγμή έξω από τη βάση, εντείνοντας τον βαθμό ανησυχίας του αμερικανικού Πενταγώνου. Μέχρι το 2019 οι Αμερικανοί είχαν στο Ιντσιρλίκ 550 άτομα στρατιωτικό προσωπικό που αποτελούν τα πληρώματα των A010 Thunderbolt II και των KC-135 Stratoktankers. Οι δυνάμεις αυτές προσφέρουν το 33% του εναέριου εφοδιασμού και το 30% της αεροπορικής υποστήριξης στις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους. Υπάρχουν επίσης μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Στη βάση μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν κυρίως 50 B 61 πυρηνικές κεφαλές

Ελληνικές εναλλακτικές στο Ιντσιρλίκ

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Center on Military and Political Power του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών Bradley Bowman και του συνταγματάρχη Shane “Axl” Praiswater «ελπίζει κανείς ότι το Πεντάγωνο έχει ενημερώσει και λεπτομερώς για σχέδια πιθανής μετεγκατάστασης των δυνάμεων των ΗΠΑ από την βάση του Ιντσιρλίκ. Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει μια πιθανή εναλλακτική λύση».

Οι δύο εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι «ένας σύμμαχος δεν πρέπει να αποκτήσει ένα προηγμένο σύστημα αεράμυνας κατασκευασμένο από την πλέον απειλητική χώρα για τη συμμαχία. Με τον Ερντογάν για άλλη μια φορά να απορρίπτει τις αμερικανικές ανησυχίες, η αποτυχία να απαντήσει κατηγορηματικά θα μπορούσε να αφήσει την Άγκυρα και άλλους με την εντύπωση ότι μπορούν να αγνοήσουν την Ουάσιγκτον με ελάχιστες συνέπειες».

Όταν διεξάγονταν ήδη οι διαπραγματεύσεις για την αγορά των S-400, οι Αμερικανοί είχαν απειλήσει την Άγκυρα ότι υπάρχουν χώροι στην ευρύτερη περιοχή οι οποίοι προσφέρονταν για αντικατάσταση του Ιντσιρλίκ. Με λίγα λόγια ότι υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Τότε είχαν ξεκινήσει και οι διαπραγματεύσεις Ουάσιγκτον-Αθήνας για επέκταση της στρατιωτικής τους παρουσίας στην Ελλάδα.

Σε ανάλυση του στο Geopolitical Futures ο Xander Snyder παρουσιάζει έναν χάρτη με τις πιθανές εναλλακτικές. Όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, ως επιλογές φαίνεται να προσφέρονται τρείς βάσεις. Η μία στην Ανδραβίδα, η δεύτερη στο αεροδρόμιο Μαρίτσα της Ρόδου και η τρίτη στην Κύπρο στο Ακρωτήρι.

Η ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες βέβαια όσον αφορά τη βάση δεν είναι κάτι καινούργιο. Όταν η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο το 1974, οι ΗΠΑ επέβαλαν εμπάργκο όπλων στην Τουρκία και η Άγκυρα αντέδρασε εμποδίζοντας την πρόσβαση των ΗΠΑ (αλλά όχι των νατοϊκών δυνάμεων) στο Ιντσιρλίκ για πέντε χρόνια. Σταδιακά η Τουρκία προσπάθησε να περιορίσει τη δραστηριότητα των ΗΠΑ στη βάση με άλλους τρόπους ενώ το 2003, απαγόρευσε στους Αμερικανούς να την χρησιμοποιήσουν στην εισβολή στο Ιράκ. Σήμερα οι ΗΠΑ φαίνεται να βλέπουν σοβαρά την μετακόμιση και η Ελλάδα είναι στους φαβορί οικοδεσπότες.