Θα ξεμείνουν προσεχώς από Πυροβολικό Ουκρανία και Ρωσία

Το Πυροβολικό στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας έπαιζε σημαντικό ρόλο ακόμη και πριν την φετινή εισβολή. Από το 2014, οι Ουκρανοί και οι “αυτονομιστές” αντάλλασσαν πυρά πυροβολικού όλων των ειδών (όλμοι, πυροβόλα, πύραυλοι) στο Ντονμπάς. Η εισβολή, που δεν πήγε όπως είχε σχεδιαστεί από τους Ρώσους, μετά σειρά υποχωρήσεων έχει πλέον λίγο-πολύ μεταπέσει σε μια κατάσταση που θυμίζει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Φωτογραφίες αυτή την εβδομάδα από το μέτωπο και ιδιαίτερα από τον τομέα του Μπακμούτ, όπου οι μάχες διεξάγονται με ιδιαίτερη σφοδρότητα δείχνουν έρημα τοπία γεμάτα διαλυμένα δέντρα και κρατήρες, με στρατιώτες να κοιμούνται σε πλημμυρισμένα από λάσπη και νερά χαρακώματα. Το ότι οι ρωσικές δυνατότητες στο Πυροβολικό ξεπερνούν κατά πολύ τις ουκρανικές είναι γνωστό, αλλά εκτιμάται από δυτικές πηγές ότι βαίνουν μειούμενες. Με άλλα λόγια, η αναλογία μειώνεται.

Αυτό εν μέρει οφείλεται στην αποτελεσματικότητα της χρήσης του ουκρανικού Πυροβολικού και ορισμένων συστημάτων του. Οι Ουκρανοί δείχνουν μεγαλύτερη ευκολία στην αναγνώριση του εχθρικού Πυροβολικού, λαμβάνοντας πληροφορίες από drones, από τα άφθονα ραντάρ πυροβολικού, που τους έδωσαν οι δυτικοί και πιθανώς από αμερικανικούς δορυφόρους σε πραγματικό χρόνο.

https://twitter.com/ReaderFiction/status/1596554837617147904

Ποικιλία πυροβόλων και πυρομαχικών

Ένας άλλος παράγοντας είναι οι τύποι πυροβόλων που χρησιμοποιεί η Ουκρανία. Ενώ η Δύση έχει παράσχει περίπου 350 πυροβόλα –συμπεριλαμβανομένων 142 οβιδοβόλων των 155 mm και 36 των 105 mm μόνο από τις ΗΠΑ– η Ουκρανία χρησιμοποιεί επίσης παλιού τύπου σοβιετικό πυροβολικό των 152 και 122 mm. Συνολικά μόνο οι ΗΠΑ έχουν παράσχει περισσότερα από 1.000.000 βλήματα πυροβολικού με τα αντίστοιχα προωθητικά γεμίσματα. Σ’ αυτά συμπεριλαμβάνονται έως και 903.000 οβίδες των 155 mm, 3.000 κατευθυνόμενα βλήματα M982 Excalibur, 7.000 βλήματα διασποράς αντιαρματικών ναρκών (Remote Anti-Armor Mine System-RAAMS) και 180.000 βλήματα των 105 mm.

Ο ουκρανικός στρατός έχει περισσότερα σοβιετικής σχεδίασης πυροβόλα από ότι δυτικά και άρα τα βλήματα γι’ αυτά τα όπλα είναι σχετικά περιορισμένα. Μόνο πρόσφατα η Ukroboronprom, η ουκρανική κρατική αμυντική βιομηχανία ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε την παραγωγή βλημάτων πυροβολικού 122 και 152 mm, καθώς και όλμων 120 mm. Οι προσπάθειες της Ουκρανίας να βρει πυρομαχικά ανατολικής κατασκευής έχει “στραγγίσει” τα αποθέματα χωρών του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, οι οποίες μέχρι τώρα εφοδίαζαν το Κίεβο με τέτοια πυρομαχικά.

Κάποιες χώρες που παράγουν τέτοια πυρομαχικά όπως η Κίνα και η Βόρειος Κορέα ή παίρνουν αποστάσεις από τους εμπολέμους ή εφοδιάζουν τους Ρώσους. Περιέργως το Πακιστάν στέλνει πυρομαχικά στην Ουκρανία, με την διαμεσολάβηση της Τουρκίας. Πρόβλημα υπάρχει και με τα αποθέματα βλημάτων του αμερικανικού στρατού, λόγω της μαζικής παροχής για τα περίπου 200 δυτικά συστήματα 155 mm που έχουν δοθεί στο Κίεβο έως τώρα. Το Πεντάγωνο έδωσε παραγγελίες για οβίδες, αλλά είναι άγνωστο πότε θα είναι διαθέσιμες.

Η Ρωσία εξαντλεί τα αποθέματα της

Τα κύρια υποδείγματα πυροβόλων στον ρωσικό στρατό, που χρησιμοποιούν πυρομαχικά 152 χλστ, είναι τώρα τα 2S3 Acacia, 2S19 Msta-S ACS και τα συρόμενα οβιδοβόλα D-20 και 2А65 Msta-B. Να τονιστεί ότι ο ρωσικός στρατός έχει και συστήματα πυροβολικού 2S5 Hyacinth-S και 2A36 Hyacinth-B, τα οποία, αν και έχουν διαμέτρημα 152 mm, χρησιμοποιούν διαφορετικά πυρομαχικά.

Εν τω μεταξύ ο ρυθμός με τον οποίο η Ρωσία αναλώνει τα πυρομαχικά της στην Ουκρανία υπερβαίνει την ικανότητα της αμυντικής της βιομηχανίας να τα παράγει, σύμφωνα με δήλωση της Διευθύντρια της αμερικανικής NSA Αβρίλ Χέινς. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την ίδια, η Ρωσία αναλώνει κατευθυνόμενα πυρομαχικά ακριβείας ακόμη πιο γρήγορα από τα συμβατικά. Αυτό ωθεί το Κρεμλίνο να αναζητήσει βοήθεια από άλλα κράτη, είπε η Χέινς στο NBC. «Και η δική μας αίσθηση είναι ότι δεν είναι σε θέση να παράγουν εγχώρια αυτό που αναλώνουν σε αυτό το στάδιο. Οπότε αυτό θα είναι μια πρόκληση».

Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν πρόσφατα ότι η Ρωσία αναλώνει 20.000 βλήματα πυροβολικού την ημέρα. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι οι Ουκρανοί αναλώνουν 4.000-7.000 βλήματα ημερησίως. Άλλοι αναλυτές υπολόγιζαν τον Αύγουστο ότι μέσα σε έξι μήνες από την 24η Φεβρουαρίου, ο ρωσικός στρατός είχε αναλώσει τουλάχιστον 7.000.000 οβίδες. Τότε έκαναν λόγο για ανάλωση έως και 60,000 οβίδων την ημέρα.

Σε αυτό τον αριθμό πρέπει να προστεθούν τα βλήματα πυροβολικού που χάθηκαν λόγω των ουκρανικών χτυπημάτων σε ρωσικές συγκεντρώσεις πυρομαχικών πλησίον του μετώπου. Έκτοτε έχουν αναλωθεί ακόμη περισσότερα. Στο τέλος του καλοκαιριού στην ανατολική Ουκρανία, η Ρωσία αντιμετώπισε έλλειψη οβίδων, που προκλήθηκε από την τακτική της υψηλής συγκέντρωσης πυρών πυροβολικού στο πεδίο της μάχης. Ο ουκρανικός στρατός έχει στοχεύσει τους νέους αμερικανικής κατασκευής πυραύλους του, καθοδηγούμενους από GPS, εναντίον ρωσικών αποθεμάτων πυρομαχικών. Οι υπεύθυνοι επιμελητείας του Κρεμλίνου τραβούν τις προμήθειες μακριά από το μέτωπο. Μέχρι και 60 μίλια σε ορισμένες περιπτώσεις, πέρα από το βεληνεκές των πυραύλων HIMARS.

Ρωσικά αποθέματα

Μια έκθεση που δημοσιεύτηκε την 1η Ιανουαρίου 2022, έδειχνε τα αποθέματα του ρωσικού στρατού να ανέρχονται σε 1.300.000-1.500.000 τόνους οβίδων για συστήματα πυροβολικού 152 mm και για πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων 122 mm. Υποθέτοντας ότι έως και 600.000 τόνοι τέτοιων πυρομαχικών χρησιμοποιήθηκαν κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες των μαχών, μόνο 700.000-900.000 τόνοι ενδέχεται να υπήρχαν στα τέλη του καλοκαιριού στις αποθήκες. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με ανάλυση της έκθεσης, αυτό το ποσό μπορεί να είναι αρκετό μόνο για άλλους 4-6 μήνες μάχης με τον ίδιο ρυθμό.

Η έκθεση, ωστόσο, δεν αναφέρεται καν στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο από τον Φεβρουάριο μέχρι τώρα η Ρωσία να έχει δρομολογήσει την παραγωγή τέτοιων οβίδων, γεγονός που εγείρει ερωτηματικά για την αξιοπιστία της. Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, οι Ρώσοι έχουν επανεκκινήσει την παραγωγή βλημάτων. Αυτό αποδεικνύεται από τις ημερομηνίες που τυπώνονται πάνω σε οβίδες που έχουν περιέλθει στα χέρια Ουκρανών, οι οποίοι ισχυρίζονται πως κάποιες είναι αναγομώσεις και μάλλον κακής ποιότητας.

Η Ρωσία, πάντως, εξακολουθεί να έχει αποθηκευμένες οβίδες σοβιετικής εποχής, τις οποίες εξακολουθεί να χρησιμοποιεί. Ωστόσο, επειδή αυτές έχουν λήξει, ένα μέρος των πυρομαχικών ή είναι άχρηστο ή δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές. Οι οβίδες αυτές για να καταστούν πλήρως λειτουργικές πρέπει να αναγομωθούν, να περάσουν αμμοβολή, να ξαναβαφτούν, και να ξαναγεμιστούν με εκρηκτικό γέμισμα. Αυτό για καθεμία παίρνει ώρες, αν και μπορούν να γίνουν πολλές τέτοιες ανακατασκευές ταυτόχρονα. Μια πρόσφατη μελέτη υπολογίζει ότι μια στις τρεις ρωσικές οβίδες είναι από σοβιετικά αποθέματα.

Πριν κάποιες βδομάδες, ο Συντονιστής Στρατηγικών Επικοινωνιών στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κέρμπι, είχε δηλώσει ότι η Βόρεια Κορέα παρείχε κρυφά μεγάλες παρτίδες βλημάτων πυροβολικού στη Ρωσία, αν και η Βόρεια Κορέα το αρνήθηκε δημοσίως. Δύο μήνες πριν οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ δήλωσαν ότι η Ρωσία αγόραζε εκατομμύρια πυραύλους και βλήματα πυροβολικού από τη Βόρεια Κορέα. Είναι γνωστό ότι η Ρωσία προμηθεύεται οβίδες και από την Λευκορωσία. Αναφέρθηκε σε λευκορωσικές πηγές ότι θα μεταφερθούν 12.000 τόνοι πυρομαχικών πυροβολικού στη Ρωσία από τα λευκορωσικά αποθέματα, πέραν των όσων παράγουν οι βιομηχανίες της για λογαριασμό της Μόσχας.

Φθείρονται οι κάννες

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι οι κάννες των πυροβόλων φθείρονται μετά από έναν πεπερασμένο αριθμό βολών. Τα ρωσικά στρατεύματα δεν είναι γνωστά για την επιμέλεια που δείχνουν όσον αφορά τη συντήρηση αυτών των συστημάτων, επομένως το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι η έλλειψη βλημάτων πυροβολικού θα συνοδεύεται από μείωση του αριθμού των λειτουργικών ρωσικών πυροβόλων.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι δυτικές πηγές εστιάζουν αποκλειστικά στα προβλήματα που έχει ο ρωσικός στρατός αποφεύγοντας επιμελώς να αναφέρουν οτιδήποτε αντίστοιχο για τον ουκρανικό, ενώ είναι φανερό πως αντίστοιχα προβλήματα, λίγο μεγαλύτερα ή λίγο μικρότερα αντιμετωπίζει και το Κίεβο. Έτσι αναφέρουν ότι στις μάχες οι Ρώσοι έχουν χάσει περίπου 300 αυτοκινούμενα και 150 ρυμουλκούμενα πυροβόλα, καθώς και 25 βαρείς όλμοι, χωρίς καμία αναφορά στις αντίστοιχες ουκρανικές απώλειες.

Ενώ οι σωλήνες σε συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, εάν συντηρηθούν σωστά, οι κάννες των πυροβόλων φθείρονται πολύ πιο γρήγορα. Οι σωλήνες πυροβόλων, ανάλογα με το διαμέτρημα, τον τύπο βλήματος και το βεληνεκές, έχουν διάρκεια ζωής έως και 2.000-3.000 βλήματα. Για παράδειγμα, ορισμένα από τα γερμανικά αυτοκινούμενα οβιδοβόλα PzH2000 που παραδόθηκαν στην Ουκρανία ήταν εκτός δράσης μετά από ένα μήνα εντατικής χρήσης 100 βολών την ημέρα ανά πυροβόλο.

Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι οι Ρώσοι στρατιώτες δεν παραμελούν τη συντήρηση των πυροβόλων κι ότι η Ρωσία έχει άγνωστο, αλλά όχι άπειρο, αριθμό από αυτά σε απόθεμα (ειδικά επί μακρόν αποθηκευμένα όπλα), μέχρι το τέλος του 2022 η φθορά του πυροβολικού θα οδηγήσει σε δραστική μείωση της αποτελεσματικότητάς του. Ο ίδιος ο ρωσικός στρατός επεσήμανε σχετικά προβλήματα ήδη από το 2020, καθώς και την ανεπαρκή συντήρηση και επισκευή επί του πεδίου.

Οι δυτικοί στρατοί έχουν την πολυτέλεια να αντικαθιστούν τις κάννες των πυροβόλων και να στέλνουν τα φθαρμένα για αλλαγή των εσωτερικών χιτωνίων, πράγμα που τα επαναφέρει στην αρχική κατάσταση. Μετά το 2000, η βιομηχανία όπλων της Ρωσίας άρχισε να προμηθεύεται δυτικές εργαλειομηχανές, οι οποίες μετά το 2014, λόγω κυρώσεων άρχισαν να φθείρονται και πλέον βρίσκονται σε απαξίωση. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν φωτογραφίες ρωσικών συστημάτων που είχαν υποστεί ρήξη κάννης, Σε μεγάλο βαθμό αυτό ισχύει και για την δυσκολία αναπλήρωσης των βλημάτων.

Σύμφωνα με δυτικές εκτιμήσεις, εάν δεν βρεθεί λύση στα προβλήματα του Πυροβολικού και των δύο πλευρών οι επιχειρήσεις κινδυνεύουν να βαλτώσουν, τουλάχιστον μέχρι οι δύο πλευρές λύσουν τα προβλήματα παραγωγής και επισκευής πυροβόλων και πυρομαχικών πυροβολικού. Χωρίς το πυροβολικό δεν μπορούν να αναληφθούν πολεμικές επιχειρήσεις, έστω αι αυτοκτονικού τύπου όπως στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.