Θρίλερ η επόμενη μέρα στον Λίβανο – Ο ρόλος κλειδί του Μακρόν

Η πολύνεκρη έκρηξη στην Βηρυτό αποτελεί θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων στον Λίβανο. Υπό το βάρος των οργισμένων διαδηλώσεων ο τεχνοκράτης (σουνίτης) πρωθυπουργός Χασάν Ντιάμπ ανακοίνωσε την παραίτηση της κυβέρνησης. Το πολιτικό θρίλερ μαίνεται, καθώς ο πρόεδρος της χώρας Μισέλ Αούν (που έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα), φαίνεται να προκρίνει τον σχηματισμό μίας νέας κυβέρνησης, όχι την διενέργεια νέων εκλογών.

Πέρα όμως από τις πολιτικές εξελίξεις, ο Λίβανος έχει σημαντικό ρόλο στο γεωπολιτικό παιχνίδι της Μέσης Ανατολής. Είναι μία από τις αραβικές χώρες όπου οι σιίτες πλειοψηφούν και θεωρείται μέρος του “σιιτικού τόξου” που έχει συγκροτήσει το Ιράν στην περιοχή. Περιλαμβάνει την συμμαχία του ισλαμικού καθεστώτος με το καθεστώς Άσαντ και την επιρροή που ασκούν οι “πληρεξούσιοι” της Τεχεράνης σε Υεμένη, Ιράκ και Λίβανο (μέσω των σιιτών ανταρτών Χούθι, των φιλοϊρανικών σιιτικών πολιτοφυλάκων και της Χεζμπολάχ αντίστοιχα).

Τόσο το Ιράν, όσο και η Χεζμπολάχ, καταδίκασαν τις προσπάθειες «πολιτικοποίησης» της πολύνεκρης τραγωδίας, είναι όμως τέτοια η δυναμική των γεγονότων που αυτή μοιάζει πλέον αναπόφευκτη. Αν και στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που ακολούθησαν κυριάρχησε το σύνθημα «να φύγουν όλοι», η πιο μαχητική πτέρυγα των διαδηλωτών (οργανωμένη από το δεξιό κόμμα των παλιών Φαλαγγιτών Καταέμπ) έβαλε στο στόχαστρο της τους «δολοφόνους» και τους «τρομοκράτες» της Χεζμπολάχ.

Αξίζει να σημειώσουμε πως η “πολιτικοποίηση” της τραγωδίας γίνεται κυρίως στο εσωτερικό του Λιβάνου (αναφερόμενο στους φιλοκυβερνητικούς βουλευτές, το Καταέμπ μίλησε για «κλέφτες που πρέπει να φύγουν») και όχι από τις ΗΠΑ, την Σαουδική Αραβία, ή ακόμα και το Ισραήλ, τους μεγάλους εχθρούς της Χεζμπολάχ. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, αν και κατηγόρησε τη σιιτική οργάνωση για τις αποθήκες όπλων που διατηρεί στον Λίβανο, δεν της απέδωσε την ευθύνη για τις εκρήξεις στην Βηρυτό.

Τα «καθαρά χέρια» του Μακρόν

Όσον αφορά την Ουάσιγκτον, ο Αμερικανός πρόεδρος περιορίστηκε στην έκκληση του για «διεθνή έρευνα», χωρίς να αναφερθεί στις διαδηλώσεις (σε αντίθεση με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ). Αμφότεροι όμως απέφυγαν να θέσουν το ζήτημα συμμετοχής της Χεζμπολάχ στην κυβέρνηση, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως δεν έθιξαν ούτε το ζήτημα του βαρύτατου οπλισμού της. Με τις μνήμες από την ισραηλινή κατοχή να είναι ακόμα νωπές στον Λίβανο και τον Τραμπ μόνιμο συνήγορο του Τελ Αβίβ, δύσκολα οι δύο χώρες θα μπορέσουν να αποτελέσουν ρόλο ρυθμιστή.

Σχετικό ρόλο φαίνεται να διεκδικεί όμως ο Εμανουέλ Μακρόν, που επισκέφτηκε άμεσα την πληγωμένη Βηρυτό. Οι διαδηλωτές υποδέχτηκαν ως “μεσσία” τον Γάλλο πρόεδρο, με πολλούς από αυτούς να ζητούν την επαναφορά του αποικιακού καθεστώτος των γαλλικών εντολών! Ο Μακρόν ήταν ξεκάθαρος στην επίσκεψη του, συνδέοντας την παροχή της διεθνούς βοήθειας, με τον τερματισμό της πολυετούς διαφθοράς που μαίνεται στην πολύπαθη χώρα.

Το Παρίσι δεν έχει όμως αποσαφηνίσει αν «τα καθαρά χέρια» στα οποία αναφέρθηκε ο Γάλλος πρόεδρος, περιλαμβάνουν και τον εξοβελισμό την Χεζμπολάχ από την λιβανέζικη κυβέρνηση (ο Μακρόν συναντήθηκε και με τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της οργάνωσης). Δεν αποκλείεται όμως ο Μακρόν να επιδιώξει έναν ρόλο “γεφυροποιού”, μεταξύ των αντικρουόμενων συμφερόντων. Γάλλος αξιωματούχος ανέφερε στο Reuter ότι ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε από τον Τραμπ να «επενδύσει» στον Λίβανο, χαρακτηρίζοντας «μη παραγωγικές» τις κυρώσεις κατά του Ιράν και των συμμάχων του.

Επιπλέον, πρέπει να επισημάνουμε πως ο Μακρόν είναι υπέρμαχος της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν (από την οποία ο αποχώρησε ο Τραμπ προς ικανοποίηση των Ισραηλινών και των Σαουδαράβων), ενώ δεν υποστηρίζει την καθολική απομόνωση της Τεχεράνης. Αξίζει να υπενθυμίζουμε και την “πυροσβεστική” στάση του, στο πολιτικό θρίλερ που είχε συγκλονίσει τον Λίβανο στα τέλη του 2017.

Επιτομή του πολιτικού σουρεαλισμού

Ήταν τότε που ο πρώην Λιβανέζος πρωθυπουργός Σαάντ Χαρίρι (γιος του δολοφονημένου Ραφίκ), κατά την επίσκεψη του στην Σαουδική Αραβία, είχε υποστηρίξει πως η Χεζμπολάχ απεργάζονταν την δολοφονία του. Ο Μακρόν είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη-αστραπή στο Ριάντ και υπονόησε πως ο Χαρίρι είχε κυριολεκτικά εξαναγκαστεί να προχωρήσει σε αυτές τις καταγγελίες, από τον πρίγκηπα-διάδοχο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν! Η ίδια η στάση που κράτηση η σιιτική οργάνωσης μοιάζει σαν την επιτομή του πολιτικού σουρεαλισμού!

Η Χεζμπολάχ είχε σχηματίσει κυβέρνηση με τον Χαρίρι, την στιγμή που μέλη της κατηγορούνταν για την δολοφονία του πατέρα του Ραφίκ και εξακολούθησε να τον στηρίζει, ενώ είχαν προηγηθεί οι καταγγελίες του ιδίου πως η οργάνωση σχεδίαζε την δολοφονία του! Είναι χαρακτηριστικό πως δεν απέσυρε την στήριξη της ακόμα και όταν προκλήθηκε σάλος σε όλον τον Λίβανο με το “δωράκι” (αξίας 16 εκατομμυρίων ευρώ), που φέρονταν να είχε καταβάλει ο Σαάντ Χαρίρι στην ερωμένη του.

Έναντι των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων διαμαρτυρίας (που ξεκίνησαν από τα τέλη του 2019), η Χεζμπολάχ οργάνωσε αντιδιαδηλώσεις, με το ευφάνταστο σύνθημα «κλέφτες είναι οι άλλοι, όχι η Χεζμπολάχ»! Έχοντας βρεθεί στην μάλλον άχαρη θέση να συγκυβερνά με μία διεφθαρμένη πολιτική ελίτ (που είχε βρεθεί στο στόχαστρο των Λιβανέζων πολιτών), η Χεζμπολάχ είχε σηκώσει τους τόνους κατά της έλευσης του ΔΝΤ στην χώρα.

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν οι πολιτικοί ελιγμοί της σιιτικής οργάνωσης φτάσουν στο να υποδεχτεί, τελικώς, την “σωτήρια παρέμβαση” του ΔΝΤ! Το τοπίο είναι ακόμα θολό στον Λίβανο. Πάντως, αυτός που κατανοεί καλύτερα τους συσχετισμούς στην χώρα, φέρεται να είναι ο Μακρόν. Δεν διακατέχεται από τις εμμονές της αμερικανικής και ισραηλινής κυβέρνησης και δεν αποκλείεται να πιστεύει πως είναι θα είναι πιο “ελέγξιμη” η Χεζμπολάχ εντός κυβέρνησης, παρά εκτός.