Τί απαιτεί ο Ερντογάν από τον πρωθυπουργό της Σουηδίας

Συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον θα έχει το απόγευμα στην Άγκυρα ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, στην οποία αναμένεται να ξεκαθαριστεί τί θα κάνει με την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η τουρκική ηγεσία επέμεινε ότι δεν έχουν ακόμα εκπληρωθεί από την Στοκχόλμη οι υποχρεώσεις που ανέλαβε με την συμφωνία του περασμένου Ιουνίου για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας» (την έκδοση καταζητούμενων από την Τουρκία Κούρδων και την απαγόρευση της δημόσιας παρουσίας κουρδικών οργανώσεων).

Η Σουηδία υπέβαλε αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ τον περασμένο Μάιο από κοινού με την Φινλανδία. Η Τουρκία μπλοκάρει την ένταξη και κατηγορεί τις δύο χώρες ότι παρέχουν προστασία σε μαχητές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), οργανώσεις τις οποίες η Άγκυρα χαρακτηρίζει τρομοκρατικές.

Οι τρεις χώρες υπέγραψαν στα τέλη Ιουνίου στη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη μνημόνιο με το οποίο Άγκυρα ήρε το βέτο της και η Φινλανδία με τη Σουηδία δεσμεύτηκαν να ικανοποιήσουν στις ανησυχίες της. Παράλληλα οι δύο νέες χώρες της νατοϊκής συμμαχίας δεσμεύτηκαν ότι θα άρουν το εμπάργκο στους εξοπλισμούς που είχαν επιβάλλει στην Τουρκία, μετά την εισβολή στη Συρία.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Τομπίας Μπίστρομ δήλωσε στο Swedish Radio ότι η νέα κυβέρνηση της χώρας θα πάρει αποστάσεις από την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, σε μια προσπάθεια να κερδίσει τη στήριξη της Τουρκίας για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η Άγκυρα απαιτεί άμεσα τις πρώτες εκδόσεις Κούρδων από την Στοκχόλμη προκειμένου να προωθήσει για κύρωση την ένταξη της Σουηδίας. Η Τουρκία θεωρεί το YPG προέκταση του PKK. Η Σουηδία μαζί με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ στήριζαν το YPG στη μάχη της κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Ιστορική ευκαιρία βλέπει ο Αλτούν

Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε χθες στη σουηδική εφημερίδα Aftonbladet ο διευθυντής επικοινωνίας του Ερντογάν, Φαχρετίν Αλτούν, ανέφερε ότι η επίσκεψη Κρίστερσον είναι μια ιστορική ευκαιρία για το αίτημα της Σουηδίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. «Είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι η σουηδική κυβέρνηση θα κάνει τα συγκεκριμένα βήματα σχετικά με τις ανησυχίες μας για την απειλή της τρομοκρατίας», τόνισε ο Αλτούν. Πάντως η εντύπωση που είχε δώσει η τουρκική κυβέρνηση κατά την επίσκεψη του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ την προηγούμενη εβδομάδα στην Κωνσταντινούπολη ήταν διαφορετική, με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να επιμένει στις τουρκικές αντιρρήσεις ενώ ο πρόεδρος Ερντογάν δεν έκανε καμία δήλωση. Ο ίδιος ο Στόλτενμπεργκ αρκέστηκε σε ευχές, χωρίς να αναφέρει τίποτε επί της ουσίας των συνομιλιών.

Σε επιστολή που έστειλε τον προηγούμενο μήνα στην Άγκυρα η νέα κυβέρνηση της Σουηδίας δεσμεύτηκε ότι θα αναλάβει «συγκεκριμένη δράση για να απαντήσει στις ανησυχίες της Τουρκίας», κάνοντας λόγο για «ενίσχυση των αντιτρομοκρατικών προσπαθειών». Πόσες άλλες υποχωρήσεις είναι διατεθειμένος να κάνει ο Κρίστερσον θα φανεί στη σημερινή συνάντηση με τον Ερντογάν. Η έκδοση ενός προσώπου, δεν είναι μία διοικητική πράξη, όπως σημειώνει η σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευση στη Σουηδία, αλλά σύνθετη και μακρά διαδικασία που περνάει από τις δικαστικές αρχές στο πλαίσιο των κανόνων του κράτους δικαίου. Οι εξηγήσεις αυτές όμως δεν θεωρήθηκαν πειστικές από την κυβέρνηση Ερντογάν.

Κοινή πορεία Σουηδίας-Φινλανδίας

Στη συνάντηση που είχε ο Κρίστερσον με τον πρόεδρο της Φινλανδίας Νιινίστο στις 28 Οκτωβρίου και οι δύο επαναβεβαίωσαν την απόφαση οι χώρες τους να ολοκληρώσουν μαζί την διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση που καθυστερήσει η ένταξη της Σουηδίας λόγω των τουρκικών αντιρρήσεων, θα καθυστερήσει και της Φινλανδίας, κάτι που δεν θέλουν με κανένα τρόπο οι ΗΠΑ.

Tack president @Niinisto för ett givande samtal om våra nära relationer, Ukraina och säkerheten i vårt närområde. Tillsammans bidrar Sverige och Finland till säkerhet och stabilitet i Europa. Som Nato-medlemmar kommer vi att stärka alliansen. pic.twitter.com/TopsEOYCix

— SwedishPM (@SwedishPM) October 28, 2022

Όπως σε όλα τα θέματα, έτσι και στο συγκεκριμένο, η Τουρκία εκβιάζει για μεγαλύτερα ανταλλάγματα από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Η Άγκυρα εκτιμά ότι μετά τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ, θα αλλάξουν οι πολιτικές ισορροπίες προς όφελος της τουρκικής πολιτικής και θα ανοίξει ό δρόμος για τα F-16 στις αρχές του 2023, όταν θα συγκροτηθούν τα νέα νομοθετικά σώματα, με βάση τα σημερινά αποτελέσματα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα αναζητήσει όπως έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη η τουρκική ηγεσία, εναλλακτικές λύσεις με την αγορά άλλων μαχητικών αεροσκαφών.

Τα θέματα αμυντικής συνεργασίας συζητήθηκαν χθες στην Άγκυρα με την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Σέσιλ Γουόλαντερ. Η επόμενη συνάντηση των αντιπροσωπειών ΗΠΑ-Τουρκίας θα γίνει σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση το 2023.