Τί δείχνουν τα στοιχεία για την αντίσταση των Ουκρανών

Καθώς μπαίνουμε στην όγδοη ημέρα των επιχειρήσεων στον πόλεμο της Ουκρανίας είναι δυνατό πλέον, παρά τον ωκεανό της παραπληροφόρησης που συνοδεύει αυτόν τον πόλεμο, όπως και όλους τους άλλους πολέμους-, να κάνουμε μερικά πρώτα σχόλια για την πορεία των επιχειρήσεων. Μια πρώτη παρατήρηση αφορά τα μεγέθη. Οι ρωσικές δυνάμεις εισβολής πλησίαζαν περισσότερο στα μεγέθη μιας “αστυνομικής” επιχείρησης, για την κατάπνιξη μιας εξέγερσης λόγου χάρη, παρά μιας στρατιωτικής αντίστοιχης.

Όλες οι εκτιμήσεις για το μέγεθος των δυνάμεων εισβολής τις τοποθετούν ανάμεσα στις εκατό και στις εκατό πενήντα χιλιάδες στρατιώτες. Σε αυτούς μπορούμε να προσθέσουμε και τις πολιτοφυλακές των Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ, ίσως τριάντα ως σαράντα χιλιάδες ενόπλους. Πολλές αναφορές επισημαίνουν ότι οι δυνάμεις αυτές εμπλέκονταν σταδιακά στις επιχειρήσεις και ότι ως και την έβδομη ημέρα των επιχειρήσεων είχε αναπτυχθεί κάτι ανάμεσα στο 50 και στο 75% των δυνάμεων αυτών (πληροφορίες του ISW).

Στην απέναντι πλευρά ο ουκρανικός στρατός είχε, θεωρητικά, 250.000 ενεργούς στρατιώτες και ένα αντίστοιχο μέγεθος εφέδρων πρώτης σειράς. Κυβερνητικές πηγές του Κιέβου είχαν πολλές φορές δηλώσει ότι η Ουκρανία μπορεί να παρατάξει σε σύντομο διάστημα, ένα εκατομμύριο πολεμιστές. Σε μία χώρα 43.000.000 κατοίκων ο αριθμός αυτός φαινόταν απόλυτα εφικτός. Ένα μεγάλο ποσοστό των ενόπλων σχηματισμών της Ουκρανίας αποτελείται από “ειδικές δυνάμεις” του τύπου “Πρίγκηπας Σβιατοσλάβ ο Γενναίος” (ονομασία συντάγματος). Οι δυνάμεις αυτές εκπαιδεύονταν μετά το 2014 από εκπαιδευτές του ΝΑΤΟ και θεωρούνταν εξαιρετικά αξιόμαχες.

Το ίδιο παρατηρήθηκε για τα ένοπλα συγκροτήματα, όπως το “Τάγμα Αζόφ”. Το “τάγμα” αυτό, μεγέθους ταξιαρχίας τουλάχιστον (από 2.500 ως 6.000 ενόπλους εκτιμάται το μέγεθός του) καθώς και οι παραπλήσιοι σχηματισμοί, μόνο θεωρητικά υπόκεινται στην ουκρανική στρατιωτική διοίκηση. Συνήθως δρουν αυτόνομα ειδικά στα ανατολικά, στο μέτωπο του Ντονμπάς ή σε άλλες ρωσόφωνες περιοχές. Το ίδιο μάλλον συμβαίνει και στις μονάδες των ειδικών δυνάμεων που συνδέονται περισσότερο με τους ξένους εκπαιδευτές τους, παρά με την ιεραρχία του ουκρανικού στρατού.

Αντίσταση: Οι δυνάμεις των Ουκρανών

Τα χρήματα για τον εξοπλισμό του ουκρανικού στρατού δεν έλλειψαν. Η χώρα, από το 2014, αφιερώνει το 3 ως το 5% του Εθνικού της Προϊόντος σε στρατιωτικές δαπάνες, περίπου έξι δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το χρόνο. Πολύ σοβαρή υπήρξε όλα αυτά τα χρόνια η οικονομική στήριξη από τις χώρες του ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Επιπλέον η χώρα κληρονόμησε από την Σοβιετική Ένωση το 30% του στρατιωτικού βιομηχανικού δυναμικού της τελευταίας. Πολλές από τις βιομηχανίες αυτές βρίσκονταν στο τεχνολογική κορυφή (ηλεκτρονικά, πυραυλική τεχνολογία, κινητήρες αεροπλάνων-πλοίων κλπ.).

Ως προς την στρατιωτική εμπειρία, από το 2014 και μετά οι ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονταν σε διαρκές σχεδόν καθεστώς επιφυλακής, ενώ κρατούσαν ένα “ανοικτό” -αν και χαμηλής έντασης- μέτωπο στο Ντονμπάς. Θα ήταν έτσι υπερβολικό να ισχυριστούμε ότι οι δυνάμεις αυτές δεν είχαν μια κάποια στρατιωτική εμπειρία. Με βάση τα παραπάνω, στην περίπτωση που οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις πρόβαλαν ισχυρή αντίσταση στην ρωσική εισβολή, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι Ρώσοι θα είχαν μείζονα προβλήματα να αντιμετωπίσουν, εξαιτίας της αριθμητικής τους υστέρησης.

Οι άξονες της ρωσικής εισβολής ήταν τέσσερεις, πράγμα που σημαίνει ότι επιπλέον της αριθμητικής τους υστέρησης οι δυνάμεις εισβολής ήταν και υπερβολικά τεμαχισμένες. Διαιρώντας αυθαίρετα τα γνωστά μεγέθη θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι κάθε αιχμή της ρωσικής επίθεσης δεν περιλάμβανε περισσότερους από δέκα χιλιάδες στρατιώτες τις πρώτες ημέρες των συγκρούσεων (το 30% της δύναμης των 150.000 στρατιωτών δια τέσσερα) ή 30.000 στην έβδομη ημέρα (το 75% της δύναμης των 150.000 στρατιωτών δια τέσσερα). Δεδομένου ότι αυτές οι αιχμές είχαν θεωρητικά να αντιμετωπίσουν -ως επιτιθέμενοι- αριθμητικά ισχυρότερους αντιπάλους, προετοιμασμένους και οργανωμένους, η υπόθεσή μας γεννά σοβαρά ερωτηματικά.

Η ρωσική προέλαση

Ας αφήσουμε στην άκρη τα παραπάνω ερωτήματα για να επικεντρωθούμε στα μεγέθη της γεωγραφίας. Η Ουκρανία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης και οι αποστάσεις σε αυτήν είναι σημαντικές. Οι ρωσικές δυνάμεις εισβολής την έβδομη ημέρα των επιχειρήσεων προέλασαν σε σημαντικό βάθος στην ουκρανική ενδοχώρα. Σε ευθεία γραμμή η απόσταση από τα σύνορα της Κριμαίας ως την Χερσώνα είναι εκατό χιλιόμετρα. Από τα ίδια σύνορα ως το Ενερχοντάρ είναι 160 χιλιόμετρα, ως την Μελιτούπολη 120 χιλιόμετρα ενώ, η προσέγγιση της Μαριούπολης από την Κριμαία είναι 270 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή (!).

Δηλαδή η ρωσική αιχμή στα νότια ξεκινώντας από την Κριμαία, όπου παραδόξως δεν συνάντησε αντίσταση στα ίδια αυτά στενά σύνορα, απλώθηκε σε ένα εύρος τετρακοσίων χιλιομέτρων ανάμεσα στην Χερσώνα και την Μαριούπολη, σε ευθεία γραμμή. Ακόμα και αν υπολογίσουμε στην μέγιστη δύναμή τους -περίπου τριάντα χιλιάδες- τις εκεί ρωσικές δυνάμεις, οι πρόοδοι που πραγματοποίησαν προς κάθε κατεύθυνση στις επτά πρώτες ημέρες του πολέμου οπωσδήποτε δεν προδίδουν σοβαρή αντίσταση από τις ουκρανικές δυνάμεις.

Στο ανατολικό μέτωπο, οι πολιτοφυλακές του Λουχάνσκ έχουν την ίδια αυτή έβδομη ημέρα προωθηθεί μέχρι το Σβάτοβο, 90 ως 100 χιλιόμετρα πέρα από την αρχική γραμμή αντιπαράθεσης με τις ουκρανικές δυνάμεις. Η προέλαση αυτή είναι σημαντική καθώς απέναντι στις αποσχισθείσες περιοχές βρισκόταν ο κύριος όγκος του ουκρανικού στρατού προετοιμάζοντας, ίσως, επιχείρηση κατάληψής τους. Λίγο πιο βόρεια οι αιχμές της ρωσικής προέλασης βρίσκονταν στο Χάρκοβο και στο Κουπιάνσκ, 40 ως 60 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα.

Στην περιοχή του Χαρκόβου δεν προξενεί εντύπωση το βάθος της ρωσικής προέλασης, όσο το εύρος της, η προέλαση έχει γίνει σε εύρος 220 χιλιομέτρων! Λίγο πιο βόρεια, στην ζώνη του Σούμι η αιχμή της ρωσικής προέλασης έχει φτάσει στο Ρόμνι, 130 χιλιόμετρα από τα σύνορα. Και εδώ το εύρος της ρωσικής προέλασης είναι σημαντικό, περίπου 140 με 150 χιλιόμετρα. Τέλος στην περιοχή του Κιέβου, οι ρωσικές δυνάμεις προχώρησαν εύκολα ως τα περίχωρα της πρωτεύουσας διανύοντας 90 με 100 χιλιόμετρα, σε ευθεία πάντοτε γραμμή. Χαρακτηριστικό και εδώ ότι η προέλαση έγινε σε δύο άξονες, διαιρώντας και πάλι τις διαθέσιμες δυνάμεις.

Το βάθος και το εύρος της προέλασης δημιουργεί οπωσδήποτε προβλήματα στον επιτιθέμενο. Οι γραμμές εφοδιασμού πρέπει να οργανωθούν στα νέα γεωγραφικά δεδομένα, κάποιο είδος διοίκησης πρέπει να εγκατασταθεί, κάποιες λειτουργίες πρέπει να αποκατασταθούν ώστε να μην δημιουργηθούν επικίνδυνες καταστάσεις στον πληθυσμό. Είναι άγνωστο πως οι ρωσικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που δημιουργεί η γεωγραφική τους εξάπλωση. Από αυτά που φαίνονται πάντως περισσότερες δυσκολίες ανακύπτουν από τη γεωγραφική εξάπλωση παρά από την αντίσταση του ουκρανικού στρατού.

Οι απώλειες του ρωσικού στρατού

Η ρωσική διοίκηση ανακοίνωσε για τις επτά πρώτες αυτές ημέρες απώλειες πεντακοσίων περίπου νεκρών και 1800 περίπου τραυματιών στις ως τώρα επιχειρήσεις. Δεν προσδιορίστηκε εάν οι απώλειες περιλαμβάνουν και τους πολιτοφύλακες του Ντονμπάς. Πρόκειται για απώλειες 70 νεκρών ή 330 εκτός μάχης για κάθε ημέρα πολέμου. Βαθιά μέσα στο έδαφος μιας αντίπαλης χώρας, σε διαρκή επιθετική κίνηση, οι απώλειες αυτές δεν είναι καταθλιπτικές. Αναλογούν στο 2 με 2,5% της δύναμης που έχει εμπλακεί (100.000 στρατιώτες ίσως). Αν θέλουμε να συγκρίνουμε το επίπεδο αυτών των απωλειών με προηγούμενους πολέμους θα δυσκολευτούμε να βρούμε αναλογίες.

Η επίθεση ενάντια σε μια μεγάλη χώρα των σαράντα τριών εκατομμυρίων προετοιμασμένη -υποτίθεται- για πόλεμο, συνήθως προϊδέαζε για ένα λουτρό αίματος. Ακόμα και οι πρώτες ημέρες της γερμανικής επίθεσης στην Ολλανδία, το Βέλγιο και την Γαλλία στα 1940, προκάλεσαν πολύ σημαντικές απώλειες στους επιτιθέμενους, για ανάλογα (τις πρώτες επτά ημέρες, ως τις 17 Μαίου) εδαφικά οφέλη. Η δε γερμανική κατάκτηση της Πολωνίας στα 1939 κόστισε στους επιτιθέμενους, για 22 ημέρες μαχών, 15.000 περίπου νεκρούς.

Φυσικά μπροστά στον τρέχοντα πόλεμο βρίσκεται το μεγάλο ζήτημα της κατάληψης των πόλεων. Θεωρητικά στις πόλεις ο αμυνόμενος έχει το απόλυτο πλεονέκτημα. Μένει να δούμε πώς θα το χρησιμοποιήσει εδώ.

Που θα πάει η εξωτερική βοήθεια

Τα παραπάνω μαρτυρούν μια κατάσταση. Ο ουκρανικός στρατός δεν αντιστέκεται, στον βαθμό τουλάχιστον που τα αριθμητικά δεδομένα θα του επέτρεπαν να αντισταθεί. Είναι αμφίβολο εάν η αλλοπρόσαλλη εξωτερική βοήθεια μπορεί να μεταβάλει αυτήν την κατάσταση. Όλο αυτό το δειγματολόγιο όπλων που στέλνεται από κάθε κράτος του ΝΑΤΟ, είναι αμφίβολο εάν θα φτάσει ποτέ στις όποιες μάχιμες μονάδες του ουκρανικού στρατού.

Το πλέον πιθανό είναι ότι τα όπλα αυτά θα διαχυθούν σε παραστρατιωτικές οργανώσεις ή απλά εγκληματικές συμμορίες από αυτές που ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους σε πολλές περιοχές της χώρας. Το είδος αυτό της βοήθειας πιθανόν θα συμβάλει στην μετατροπή μιας ευρωπαϊκής χώρας και κοινωνίας σε καταστάσεις ανάλογες με εκείνες που προκάλεσε η “Αραβική Άνοιξη”, Λιβύη, Συρία και συνακόλουθα. Δεν θα είναι πρόβλημα που θα απασχολήσει μόνο την Ρωσία στο μέλλον.

Εξάλλου και αυτό μπροστά στο προηγούμενο μπορεί να εκληφθεί ως παρήγορο, με τον βαθμό και την διάσταση της διαφθοράς που χαρακτηρίζει τις δημόσιες κρατικές υπηρεσίες και δομές της Ουκρανίας, είναι πολύ πιθανό ότι η βοήθεια αυτή, και τα όπλα που περιλαμβάνει, θα πάρουν τους δρόμους της μαύρης αγοράς, τροφοδοτώντας τον κάθε πικραμένο με επικίνδυνα παιχνίδια. Εκτός αν τα πουλήσουν στους Ρώσους. Δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αυτό!