Ομιλία Ερντογάν μετά την ήττα στις δημοτικές– Δεύτερο το κόμμα του στην επικράτεια

Στο πλήθος που συγκεντρώθηκε έξω από τα κεντρικά γραφεία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην Άγκυρα απευθύνθηκε ο Τούρκος πρόεδρος μετά την εκλογική ήττα της παράταξής του στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής. Μετά το ξεκαθάρισμα της της τελικής εικόνας του εκλογικού αποτελέσματος, ο Ταγίπ Ερντογάν αναχώρησε αεροπορικώς από την Κωνσταντινούπολη για την Άγκυρα όπου εκφώνησε λόγο.

Ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι «η 31η Μαρτίου για εμάς δεν είναι το τέλος, είναι σημείο καμπής». «Αν και δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί, τα αποτελέσματα της κάλπης δείχνουν ότι έχουμε χάσει ύψος σε όλη τη χώρα. Φυσικά, θα αναλύσουμε τους λόγους αυτής της πτώσης σε τοπικό επίπεδο. Όπου χάνουμε, όπου μένουμε πίσω, θα εντοπίσουμε (…) τους λόγους και θα κάνουμε τις απαραίτητες παρεμβάσεις».

Ο πρόεδρος Ερντογάν διαβεβαίωσε ακόμα ότι η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εκλογών της 31ης Μαρτίου θα διεξαχθεί στα όργανα του κόμματος «με ανοιχτή καρδιά» και θα γίνει αυτοκριτική «με θάρρος». Αν και δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί, τα αποτελέσματα (…) μας δείχνουν ότι το ΑΚΡ «έχασε ύψος σε όλη τη χώρα» παραδέχτηκε. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φάνηκε ακόμη να διαψεύδει σενάρια περί πρόωρων εκλογών μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, λέγοντας ότι «η Τουρκία έχει μπροστά της πάνω από τέσσερα χρόνια» ως τις επόμενες εκλογές, «τα οποία αξίζουν όσο ένας θησαυρός».

«Δεν μπορούμε να χάσουμε αυτή την περίοδο με συζητήσεις που θα σπαταλήσουν τον χρόνο του έθνους και της χώρας. Ως πολιτικό κόμμα που συμπλήρωσε τον 21ο χρόνο του στην εξουσία, έχουμε επίγνωση των ευθυνών μας, στην κυβέρνηση, όσο και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Θα δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στα επείγοντα προβλήματα της χώρας μας, ιδίως στην ανοικοδόμηση της σεισμόπληκτης περιοχής και στην εξάλειψη των οικονομικών μας προβλημάτων», επέμεινε.

Παράλληλα, επιχείρησε να καθησυχάσει τις αγορές, διαβεβαιώνοντας ότι μέχρι σήμερα η κυβέρνηση εφάρμοσε με αποφασιστικότητα το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και το 12ο αναπτυξιακό σχέδιο. «Μείναμε μακριά από τον λαϊκισμό που θα κόστιζε στη χώρα μας, στο έθνος μας και στις μελλοντικές γενιές», είπε. Θα αρχίσουμε να βλέπουμε τα θετικά αποτελέσματα του οικονομικού μας προγράμματος, ιδίως στον πληθωρισμό, από το δεύτερο εξάμηνο του έτους», υποσχέθηκε. «Όλοι, από τον επιχειρηματικό μας κόσμο μέχρι τη γραφειοκρατία, από τους εμπόρους μέχρι τους αγρότες, τους εμπόρους, τους εργαζόμενους και τους φοιτητές, θα μπορέσουν να επικεντρωθούν σε αυτά που τους ενδιαφέρουν πραγματικά».

«Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα, ο νικητής αυτών των εκλογών είναι πρωτίστως η δημοκρατία μας, η εθνική βούληση και το σύνολο των 85 εκατομμυρίων ανθρώπων, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους απόψεις», έκρινε ο Τούρκος πρόεδρος. «Ο νικητής του εκλογικού μαραθωνίου ήταν η Τουρκία, το έθνος μας και η δημοκρατία μας, για την οποία πληρώσαμε βαρύ τίμημα», συμπλήρωσε.

Τα αποτελέσματα

Το κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης κρατάει τους τρεις μεγάλους μητροπολιτικούς δήμους της Τουρκίας, στις κρίσιμες δημοτικές εκλογές της γειτονικής χώρας. «Οι ψηφοφόροι επέλεξαν να αλλάξουν το πρόσωπο της Τουρκίας» μετά από 22 χρόνια κυριαρχίας του ισλαμο-συντηρητικού κόμματος AKP, δήλωσε σήμερα το βράδυ ο αρχηγός του κοσμικού CHP. «Ήθελαν να ανοίξουν την πόρτα σε ένα νέο πολιτικό κλίμα στη χώρα μας», πρόσθεσε ο Οζγκού Οζέλ, το κόμμα του οποίου βρίσκεται σε πορεία νίκης στις μεγάλες τουρκικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης και της πρωτεύουσας Άγκυρας.

Μεγάλος κερδισμένος ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος με καταμετρημένο το 60% των ψήφων εξασφαλίζει ποσοστό περίπου 50%, έναντι του εκλεκτού του προέδρου Ερντογάν, Μουράτ Κουρούμ. “Κερδίσαμε τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη” δήλωσε στις πρώτες δηλώσεις μετά τη μεγάλη νίκη στις δημοτικές εκλογές. Ο ίδιος είπε πως μετά την καταμέτρηση του 96% των ψήφων προηγείται με πάνω από ένα εκατομμύριο ψήφους από τον αντίπαλό του, υποψήφιο του AKP. Ο Ιμάμογλου ευχαρίστησε τους ψηφοφόρους, τα μέλη της παράταξής του για τη μεγάλη νίκη αλλά και τους εθελοντές που βοήθησαν στην εκλογική διαδικασία.

Στην πρωτεύουσα ‘Αγκυρα ο νυν δήμαρχος Μανσούρ Γιαβάς εξασφαλίζει άνετη επανεκλογή, έναντι του υποψηφίου του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Τουργκούτ Αλτίνοκ, καθώς εκτός από τη στήριξη του CHP, χαίρει ευρύτερης εκτιμήσεως από εθνικιστικούς και συντηρητικούς κύκλους. Ο Γιαβάς κήρυξε από νωρίς την νίκη του: “Οι εκλογές έληξαν, θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε την Άγκυρα και τους (τις) έξι εκατομμύρια κατοίκους χωρίς διακρίσεις” ανέφερε.

Στη Σμύρνη, προπύργιο των κεμαλικών του CHP φαίνεται να εκλέγεται δήμαρχος με καταμετρημένο πάνω του 60% Τουντζάι Οζκάν, εκλεκτός της ηγεσίας του κόμματος, γεγονός που οδήγησε σε σύγκρουση σε τοπικό επίπεδο με τον απερχόμενο δήμαρχο Τουντς Σογιέρ.

Σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από αυτές τις εκλογές είναι το γεγονός ότι το ΑΚΡ είναι πλέον το δεύτερο κόμμα σε επίπεδο επικράτειας και το CHP πρώτο. Στις βουλευτικές εκλογές, στις 14 Μαΐου πέρυσι η εικόνα ήταν αντίστροφη, το ΑΚΡ ήταν πρώτο με ποσοστό 36,30% και το CHΡ δεύτερο με 25,80%.  Σημειώνεται πως το CHP έχει να βγει πρώτο στην επικράτεια από το 2002. Το ενδιαφέρον, σε κάθε περίπτωση, σε αυτές τις εκλογές επικεντρώθηκε στην Κωνσταντινούπολη, καθώς η πραγματική μονομαχία δεν διεξήχθη μεταξύ του Ιμάμογλου και του Κουρούμ, αλλά μεταξύ του Ιμάμογλου με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο πρώτος είχε πάρει τον δήμο της Κωνσταντινούπολης από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, στις εκλογές του 2019, έπειτα από 25 χρόνια. Για τον Ερντογάν η ανάκτηση του δήμου της Κωνσταντινούπολης, από όπου ξεκίνησε την αναρρίχησή του στην πολιτική έγινε έκτοτε στόχος ζωής.

Ο Ερντογάν είχε αναλάβει προσωπικά το βάρος της προεκλογικής εκστρατείας. Μόνο το τελευταίο 48ωρο πριν από τις εκλογές οργάνωσε έξι προεκλογικές συγκεντρώσεις, όλες στην Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο πράττουν και οι υπουργοί του που «όργωσαν» την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές την Κωνσταντινούπολη, γεγονός που οδήγησε όμως στη αφάνεια τον Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν είναι ιδιαίτερα χαρισματικός. Μέσω της νίκης του Κουρούμ ο Ερντογάν ήλπιζε ότι θα αποκτούσε πολιτικό εκτόπισμα για να χαλυβδώσει ακόμη περισσότερο την εξουσία του, ίσως και με Συνταγματική αλλαγή.

Η Κωνσταντινούπολη των 16 εκατομμυρίων κατοίκων επισήμως, ίσως και των 20 εκατομμυρίων ανεπίσημα, πληθυσμιακά είναι μεγαλύτερη από 131 χώρες του κόσμου, παράγει το 30 έως 40% του τουρκικού ΑΕΠ, διαχειρίζεται έναν τεράστιο προϋπολογισμό και κατέχει τα ακριβότερα «φιλέτα» ακίνητης περιουσίας στη χώρα. Η μεγαλούπολη θα ήταν σημαντικό «περιουσιακό στοιχείο» για να ενισχύσει την εξουσία του ο Ερντογάν.

Το φαινόμενο Ιμάμογλου

Το πολιτικό σκηνικό τώρα την επόμενη ημέρα για τον Ερντογάν, μετά τη νίκη Ιμάμογλου, είναι εντελώς διαφορετικό και ο Τούρκος πρόεδρος θα πρέπει να βρει τρόπους διαχείρισης με το μικρότερο δυνατό κόστος. Με το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα ανοίγει ο δρόμος για τον νυν δήμαρχο Εκρέμ Ιμάμογλου να γίνει ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, αν το επιτρέψουν οι εσωτερικές έριδες στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), στο οποίο ανήκει.

Σε όλη τη διάρκεια της δημαρχιακής θητείας του και της προεκλογικής εκστρατείας ο Ιμάμογλου είχε να αντιμετωπίσει ολόκληρο τον κυβερνητικό μηχανισμό, αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η ετερόκλητη συμμαχία των κομμάτων της αντιπολίτευσης στις περυσινές προεδρικές εκλογές διελύθη εις τα εξ ων συνετέθη και κατέρχεται σε αυτές τις εκλογές κατακερματισμένη. Αυτό σημαίνει ότι ο Ιμάμογλου κατόρθωσε να συσπειρώσει ένα ευρύτερο κοινό από τους ψηφοφόρους του CHP, που είναι λιγότερο από το 30% στην Κωνσταντινούπολη. Το κοινό αυτό εκτιμάται ότι προέρχεται κυρίως από τους Κούρδους ψηφοφόρους και τους νέους και το δεξιό Καλό Κόμμα της πρώην υπουργού Εσωτερικών, Μεράλ ‘Ακσενερ.

Αλλά μεγάλη ήττα έχουν και οι σύμμαχοι του Ερντογάν, συγκεκριμένα το ακροδεξιό MHP του Μπαχτσελί, που από το 7,3 του 2019 πέφτει στο 3,4. Στην πρωτεύουσα, την Άγκυρα, ο νυν Δήμαρχος του CHP Μανσούρ Γιαβάς, που το 2019 είχε νικήσει με 14 μονάδες διαφορά, τώρα νικά με 23!

Στην Σμύρνη ο Τσεμίλ Τουγκάι νικά με διαφορά 11 μονάδων από τον υποψήφιο του Ερντογάν. Στην Μπούρσα, την 4η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, ο Μουσταφά Μποζμπέι του CHP συγκεντρώνει 47% έναντι 39,38 του υποψήφιου του Ερντογάν Αλινούρ Ακτάς. Στην 5η μεγαλύτερη πόλη, την Αντάλια (που χτυπήθηκε από τους σεισμούς) ο Μουχιτίν Μπετζέκ του CHP προηγείται  του Χακάν Τουτουντσού του AKP.

Η ψηφοφορία

Οι δύο βασικοί υποψήφιοι για τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης ο νυν δήμαρχος Εκρέμ Ιμάμογλου και ο εκλεκτός του προέδρου Ερντογάν, Μουράτ Κουρούμ άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα. Ο Εκρέμ Ιμάμογλου ψήφισε στην περιοχή Μπεϊλίκτνουζου, όπου ήταν δήμαρχος προτού εκλεγεί το 2019 επικεφαλής του δήμου της Κωνσταντινούπολης.

Μετά την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος ο Εκρέμ Ιμάμογλου εμφανίστηκε συγκινημένος, λέγοντας: «Σήμερα είναι μια συναισθηματική ημέρα για μένα, διότι είναι η στιγμή του αποχαιρετισμού και συμφιλίωσης για τα πέντε χρόνια εργασίας. Ελπίζω ότι ο λαός μας θα μου χαρίσει αυτό το συναίσθημα της συμφιλίωσης». Νωρίτερα, είχε ψηφίσει ο αντίπαλός του Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος μετά την άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος δήλωσε ότι σήμερα ανατέλλει ο ήλιος στην Κωνσταντινούπολη.

Αν κερδίσει ο Κουρούμ ο Ερντογάν αποκτά πολιτικό εκτόπισμα για να χαλυβδώσει ακόμη περισσότερο την εξουσία του, ίσως και με Συνταγματική αλλαγή. Αν χάσει αποκτά για πρώτη φορά έναν ισχυρό αντίπαλο από την πλευρά της αντιπολίτευσης, αν βέβαια το επιτρέψουν οι εσωτερικές έριδες στο Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Εκρέμ Ιμάμογλου. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει αναλάβει προσωπικά το βάρος της προεκλογικής εκστρατείας. Μόνο το τελευταίο 48ωρο οργάνωσε έξι προεκλογικές συγκεντρώσεις, όλες στην Κωνσταντινούπολη.

Αναλυτές εκτιμούν ότι υπάρχει μεγάλη αποχή στις δημοτικές εκλογές της Τουρκίας και αυτή οφείλεται στο Ραμαζάνι, αλλά και στο γεγονός ότι οι εκλογές δεν διεξήχθησαν σε κλίμα πόλωσης.  «Τώρα είναι η ώρα να προστατεύσουμε τις κάλπες και τις ψήφους», έγραψε μεταξύ άλλων σε ανάρτηση του ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφού έκλεισαν οι κάλπες