Τί είδα στις σεισμόπληκτες περιοχές της Νοτιοανατολικής Τουρκίας

Ο πρόεδρος Ερντογάν, στο μήνυμά του για την επέτειο, ανέφερε: «Από την πρώτη ημέρα, ως κράτος και λαός, σταθήκαμε ενωμένοι και δεν αποσύραμε ποτέ το χέρι μας από τις πληγείσες περιοχές. Θα συνεχίσουμε την ανοικοδόμηση και ανασυγκρότηση των πόλεων μας με επιμονή, ιδρώτα και σιδερένια θέληση, έως ότου σταθούν ξανά στα πόδια τους».

Ο χρόνος κυλάει για τα θύματα του σεισμού, αλλά καθώς οι προσδοκίες φαντάζουν άπιαστο όνειρο, η ελπίδα σιγά-σιγά δίνει τη θέση της στην εξάντληση. Ο αγώνας για το Αντιγιαμάν δεν έχει τελειώσει. Ωστόσο, ο μεγαλύτερος φόβος παραμένει: Τι θα συμβεί αν αυτός ο αγώνας μετατραπεί κάποια μέρα σε πλήρη απόγνωση;

Δύο χρόνια μετά τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου με επίκεντρο το Καχραμανμαράς, η ζωή στο Αντιγιαμάν δεν έχει επιστρέψει ακόμη στην κανονικότητα. Σύννεφα σκόνης υψώνονται στους δρόμους, οι δρόμοι μετατρέπονται σε λάσπη με κάθε βροχή, οι κατεδαφίσεις συνεχίζονται, η σκόνη στην ατμόσφαιρα αποπνικτική και οι εργασίες κατασκευής είναι ατελείωτες… Μπουλντόζες, γερανοί, οικοδομικά υλικά, ένα απέραντο εργοτάξιο, η πόλη προσπαθεί να ανασάνει μέσα στην αβεβαιότητα της επόμενης μέρας.

Πάνω από 30.000 οικογένειες στο Αντιγιαμάν ζουν σε κοντέινερ. Αυτή η παρατεταμένη αβεβαιότητα έχει προκαλέσει σοβαρό ψυχολογικό και σωματικό φορτίο. Ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι η ζωή στα κοντέινερ προκαλεί σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες, όπως άγχη, προβλήματα διαχείρισης θυμού, κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση. Ο σεισμός δεν έχει αναταράξει μόνο τα κτίρια, αλλά και τις οικογενειακές δομές.

Τί έχει και τι δεν έχει γίνει σε δύο χρόνια;

Ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι η περιοχή έχει «μετατραπεί στο μεγαλύτερο εργοτάξιο του κόσμου». Ο υπουργός Περιβάλλοντος, Πολεοδομίας και Κλιματικής Αλλαγής, Μουράτ Κουρούμ, ανακοίνωσε ότι παραδόθηκαν 201.508 σπίτια στην περιοχή του σεισμού. Ωστόσο, η εικόνα στο Αντίγιαμαν διαφέρει απο αυτή των “κρύων” αριθμών.

Στο κέντρο της πόλης η ζωή μετρά τις πληγές της και συνεχίζεται… Κάποιοι έμποροι εξακολουθούν να λειτουργούν σε κοντέινερ, φαρμακεία είναι σε προσωρινές κατασκευές, βλέπεις υπαίθριες αγορές-αυτοσχέδιους πάγκους με βασικά προϊόντα διατροφής, ενώ τα προβλήματα κυκλοφορίας ταλαιπωρούν τους κατοίκους.

Ο νομάρχης του Αντιγιαμάν, Οσμάν Βαρόλ, ανακοίνωσε ότι παραδόθηκαν 3.034 σπίτια και ότι 16.467 σπίτια θα ολοκληρωθούν την άνοιξη. Ωστόσο, περισσότερο από ό,τι οι υποσχέσεις, τα θύματα του σεισμού ονειρεύονται την ημέρα που θα πάρουν τα κλειδιά τους και θα μετακομίσουν στα σπίτια τους.

Σύμφωνα με στοιχεία, οι κατοικίες που κατασκευάστηκαν από το κράτος στο Αντιγιαμάν, καλύπτουν το 68,32% των χαμένων κατοικιών. Συνολικά 5.953 κτίρια κατέρρευσαν, ενώ 8.561 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Επιπλέον, 56.256 κατοικίες είτε κατέρρευσαν εντελώς, είτε χαρακτηρίστηκαν ως άμεσα κατεδαφιστέες ή βαριά πληγείσες. Άλλες 18.715 κατοικίες υπέστησαν μεσαίου βαθμού ζημιές, ενώ 72.729 είχαν ελαφριές φθορές. Συνολικά, 147.700 κατοικίες υπέστησαν ζημιές.

Σύμφωνα με τον Οσμάν Βαρόλ, πριν από τον σεισμό υπήρχαν 115.067 κτίρια στην πόλη. Από αυτά, τα 28.483 είτε καταστράφηκαν, είτε χαρακτηρίστηκαν ως βαριά πληγέντα ή κατεδαφιστέα, ενώ 4.999 είχαν μεσαίου βαθμού ζημιές. Αυτό σημαίνει ότι το 28,7% του οικοδομικού αποθέματος χάθηκε ανεπιστρεπτί. Οι τραυματίες στο Αντιγιαμάν ανήλθαν σε 17.499 άτομα, ενώ επτά άτομα εξακολουθούν να αγνοούνται.

Στέγαση και ανοικοδόμηση μετά τον σεισμό

Μετά τον σεισμό, δημιουργήθηκαν 37.896 κοντέινερ σε προσωρινές δομές φιλοξενίας, στις οποίες έχουν ζήσει μέχρι σήμερα συνολικά 125.212 άνθρωποι. Σε όλη την πόλη, λειτουργούν 59 καταυλισμοί κοντέινερ, εκ των οποίων 11.999 βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές και 25.897 στον αστικό ιστό. Βάσει στοιχείων για την ανοικοδόμηση, 38.436 κατοικίες έχουν ήδη κατασκευαστεί από το κράτος (8.449 σε αγροτικές περιοχές και 29.987 σε αστικές).

Σύμφωνα με έκθεση της Τουρκικής Προεδρίας, συνολικά 56.256 κατοικίες είχαν καταστραφεί οριστικά. Συνεπώς, οι νέες κρατικές κατοικίες καλύπτουν το 68,32% των χαμένων σπιτιών, όπως προαναφέρθηκε. Επιπλέον, 12.529 κατοικίες έχουν ανοικοδομηθεί με κρατική υποστήριξη προς τους πολίτες και 3.121 από ιδιωτική πρωτοβουλία. Έτσι, συνολικά το 90% των κατεστραμμένων κατοικιών έχουν αντικατασταθεί.

Στην περιοχή Ιντερέ του Αντιγιαμάν, χτίζονται 16.467 κατοικίες, που θα φιλοξενήσουν περίπου 65.000 ανθρώπους. Η κατασκευή αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2025.

Οι εργασίες ανοικοδόμησης πραγματοποιούνται σε οκτώ φάσεις, μέσω της κρατικής εταιρείας “Εμλάκ Κονούτ”, η οποία κατά 49% ανήκει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης μέσω του οργανισμού στέγασης “TOKİ”. Η πρώτη φάση των νέων κατοικιών είναι ήδη έτοιμη προς χρήση, ενώ στις υπόλοιπες επτά φάσεις οι οικοδομές έχουν ολοκληρωθεί και εκτελούνται εργασίες στις εσωτερικές υποδομές και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Όλα τα νέα διαμερίσματα είναι τριών δωματίων και ενός σαλονιού (3+1), 90-95 τ.μ.

“Σχεδιάζουμε να παραδώσουμε περίπου 30.000 σπίτια τον επόμενο μήνα”

Ο γενικός διευθυντής της Εμλάκ Κονούτ, Γιασίρ Γιλμάζ, δήλωσε: «Η έναρξη των προσωρινών χώρων διαβίωσης ξεκίνησε αμέσως και ολοκληρώθηκε γρήγορα μέσα σε έναν μήνα. Σχεδιάζουμε να παραδώσουμε περίπου 30.000 σπίτια στους πολίτες μας τον επόμενο μήνα, με τη βοήθεια του Θεού».

Ο γενικός διευθυντής AFAD (Διαχείριση Καταστροφών και Εκτάκτων Αναγκών), Ορχάν Τατάρ, δήλωσε πως τα κτίρια έχουν ύψος έως πέντε ορόφους, ώστε να ενισχυθεί η οριζόντια ανάπτυξη της πόλης και να βελτιωθεί η σεισμική αντοχή των νέων κτιρίων. Επιπλέον, η κατασκευή των νέων σπιτιών βασίζεται στις τελευταίες τεχνολογίες και τις αυστηρές σεισμικές προδιαγραφές, για την ασφάλεια των κατοίκων.

Παράδοση κατοικιών στους σεισμόπληκτους

Η διαδικασία “δικαιώματος ιδιοκτησίας” ξεκίνησε στις 30 Μαΐου 2023 και ολοκληρώθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2023. Συνολικά 845.000 σεισμόπληκτοι των 11 περιοχών υπέβαλαν αιτήσεις, ενώ ο αριθμός των δικαιούχων κατοικιών που θα χτιστούν στις 11 πληγείσες επαρχίες ανέρχεται σε 445.344. Μέχρι τις 24 Ιανουαρίου 2025, ολοκληρώθηκαν 201.431 κατοικίες στις 11 πληγείσες πόλεις, εκ των οποίων οι 61.957 έχουν παραδοθεί στους δικαιούχους, ποσοστό 30,75%. Στο Αντιγιαμάν, 27.433 κατοικίες ολοκληρώθηκαν με 4.709 δικαιούχους να έχουν ήδη λάβει τα κλειδιά τους. Ωστόσο, μόνο 3.516 άτομα έχουν μετακομίσει.

Συγκριτικά, στην πόλη Καχραμανμαράς, που ήταν το επίκεντρο του σεισμού, έχουν παραδοθεί 14.378 κατοικίες, με το 56% των δικαιούχων να έχουν μετακομίσει.

Άγνωστο το κόστος των κατοικιών για τους δικαιούχους

Ένα ανοιχτό ζήτημα είναι το οικονομικό κόστος των κατοικιών. Οι δικαιούχοι ακόμη δεν γνωρίζουν πόσο θα πληρώσουν, καθώς η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως οι πληρωμές θα ξεκινήσουν δύο χρόνια μετά την παράδοση των κατοικιών και θα διαρκέσουν 20 χρόνια. Το τελικό κόστος θα καθοριστεί μετά την ολοκλήρωση των κατασκευών, με βάση τα δεδομένα της Τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας (TÜİK) και τις τελικές οικονομικές αναλύσεις.

Η ανοικοδόμηση στο Αντιγιαμάν προχωρά, αλλά η κατάσταση παραμένει ρευστή. Παρά το γεγονός ότι έχουν κατασκευαστεί χιλιάδες κατοικίες, αρκετοί πολίτες δεν έχουν ακόμη εγκατασταθεί. Επιπλέον, η αβεβαιότητα για το οικονομικό κόστος των νέων κατοικιών αποτελεί βασικό ζήτημα για τους σεισμόπληκτους.

Τουρισμός, ξενοδοχεία και μνημεία

Η καταστροφική επίδραση του σεισμού δεν περιορίζεται μόνο στο πρόβλημα της κατοικίας. Το Αντιγιαμάν είναι ένα σημαντικό τουριστικό μέρος, με το όρος Νεμρούτ, που είναι στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ωστόσο, οι τουρίστες δεν βρίσκουν μέρος για να μείνουν, καθώς τα ξενοδοχεία είναι κατεστραμμένα, καινούργια δεν έχουν κτισθεί και έτσι αναγκάζονται να μείνουν σε γειτονικές πόλεις.

Σοβαρό θέμα παραμένουν οι κατεστραμμένες ιστορικές εκκλησίες και οι χαμένες πέτρες τους. Ενώ η διαδικασία ανακατασκευής των ιστορικών μνημείων, τζαμιών, προχωρά, εν τούτοις, η τύχη των πολύτιμων λίθων των μνημείων, παραμένει άγνωστη.

Τα έργα αποκατάστασης του Μεγάλου Τζαμιού και της εκκλησίας των Αγίων Πέτρου και Παύλου του Μόρου, στο Αντιγιαμάν, μετά τον σεισμό, υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Ο ανατολικός τοίχος της εκκλησίας κατέρρευσε στις γωνίες του, με αποτέλεσμα να γείρει προς τα έξω, αποκαλύπτοντας το εσωτερικό της τοιχοποιίας. Οι πέτρες και το κονίαμα που κρατούσαν τη δομή ενωμένη βρέθηκαν σε πολύ κακή κατάσταση, με το συνδετικό υλικό να διαλύεται εύκολα με το χέρι. Επίσης, οι καμάρες κοντά στο ιερό έχουν μετατοπιστεί, και κάποιες κινδυνεύουν να πέσουν.

Μέχρι σήμερα, έχουν γίνει σημαντικές εργασίες για τη διάσωση του κτιρίου. Οι ειδικοί έχουν καταγράψει την εκκλησία, με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, έχουν συλλέξει τις πέτρες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά, και έχουν ολοκληρώσει εδαφολογικές μελέτες. Οι πιο επικίνδυνες κατασκευές από μπετόν έχουν αφαιρεθεί, και οι τοίχοι έχουν ενισχυθεί για να μην καταρρεύσουν.

Τα σχέδια αποκατάστασης έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές, και τώρα οι εργασίες προχωρούν με την απομάκρυνση των ετοιμόρροπων τμημάτων και την ενίσχυση των θεμελίων, ώστε η εκκλησία να μπορέσει να αναστηλωθεί με ασφάλεια.

Για τα έργα αποκατάστασης της εκκλησίας Πέτρου και Παύλου, η Σενγκιούλ Γκοντσαγκιούλ, διευθύντρια του τμήματος Εργασιών Τέχνης της Γενικής Διεύθυνσης Ιδρυμάτων του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, τόνισε: «Η αυθεντικότητα, η πιστότητα στην αρχική μορφή και η χρήση των υπαρχόντων λίθων της κατασκευής είναι οι κύριοι στόχοι μας. Σκοπός μας είναι να αποκαταστήσουμε το κτίριο στην αρχική του κατάσταση, όπως ήταν πριν την καταστροφή. Η αποκατάσταση καθυστέρησε λόγω της μεγάλης διάρκειας των μελετών, αλλά σχεδιάζουμε να ολοκληρώσουμε τις εργασίες μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου φέτος και να ανοίξουμε την εκκλησία για προσευχή».

Κάτοικοι είπαν στο SLpress πώς, τα έργα που ανασυγκρότησης είναι ζωτικής σημασίας, γιατί ενισχύουν την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνοχή. Επίσης, οι οργανώσεις βοήθησαν πολύ στην κρίση, ελπίζουν τα έργα να ολοκληρωθούν γρήγορα, αρκεί να μην τους ξεχάσει η Πολιτεία και να γίνουν όλα με διαφάνεια.

Ακολουθούν αναλυτικά στοιχεία επιχείρησης αποκατάστασης, με επίκεντρο τη διάσωση, τη στέγαση και την ανοικοδόμηση, απεικονίζοντας το εύρος των προσπαθειών σε μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της Τουρκίας.

Καταστροφές & Διάσωση

Οι σεισμοί 7,7 και 7,6 Ρίχτερ έπληξαν 11 επαρχίες, με σημαντικές ζημιές σε Καχραμανμαράς, Αντιγιαμάν, Χατάι και Μαλάτια.
Στην Αντιγιαμάν κατέρρευσαν 5.953 κτίρια, ενώ οι επιχειρήσεις διάσωσης ολοκληρώθηκαν στις 16 Φεβρουαρίου 2023. 8.561 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 17.499 τραυματίστηκαν.

Επιχειρήσεις Έρευνας & Διάσωσης

Σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα, απαιτούνται 75 διασώστες ανά κτίριο. Για 5.953 κατεστραμμένα κτίρια στην Αντιγιαμάν, χρειάζονταν 446.475 διασώστες, ενώ συνολικά για τις 11 επαρχίες απαιτούνταν περίπου δύο εκατομμύρια. Παρόλο που παγκοσμίως υπάρχουν μόνο 742.163 πιστοποιημένοι διασώστες, οι επιχειρήσεις έγιναν με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. Το 2024 εκπαιδεύτηκαν 803 νέοι διασώστες, με στόχο 100.000 μέχρι το 2025.

Καταστροφές & Στέγαση

115.067 κτίρια στην Αντιγιαμάν υπέστησαν βλάβες. Δημιουργήθηκαν 59 καταυλισμοί με 37.896 κοντέινερ, όπου διαμένουν 125.212 άτομα. 16.648 άνθρωποι έλαβαν οικονομική ενίσχυση μέσω της κάρτας ESENKART. Στις πόλεις κοντέινερ υπάρχουν σχολεία, κέντρα υγείας, παιδότοποι, αγορές κ.λπ.

Ανοικοδόμηση & Ανάκαμψη

Έχουν κατασκευαστεί 61.612 νέες μονάδες στέγασης, ενώ με τα υπό κατασκευή κτίρια ο συνολικός αριθμός θα φτάσει τις 69.355.
36,5% του οικιστικού αποθέματος θα έχει ανανεωθεί. Συνολικά, 182.000 εργαζόμενοι δουλεύουν σε 1.900 εργοτάξια σε 11 επαρχίες.

Οικονομική Στήριξη

Έχουν δαπανηθεί 10,36 δισεκατομμύρια τουρκικές λίρες για επείγουσα βοήθεια.Παροχές περιλαμβάνουν ενίσχυση για ενοίκιο, απώλεια κατοικίας, μετακίνηση, καθώς και επιχορηγήσεις για επισκευές.

Αύριο, το 2ο και τελευταίο μέρος: Χατάι/Αντάκυα