Τι είναι το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν – Ποιους απειλεί και πόσο

Η ομάδα ανασυγκροτήθηκε μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν το 2021. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης των δυτικών στρατιωτών από το Αφγανιστάν, πραγματοποίησε πολύνεκρη βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ τον Αύγουστο 2021 με θύματα στρατιωτικούς και πολίτες. Η επίθεση ανέδειξε το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν σε σημαντική απειλή για την ικανότητα των Ταλιμπάν να κυβερνήσουν. Από τότε, οι Ταλιμπάν δίνουν μάχες εναντίον του στο Αφγανιστάν και μέχρι στιγμής έχουν εμποδίσει την εν λόγω ομάδα να καταλάβει εδάφη ή να στρατολογήσει μεγάλο αριθμό τζιχαντιστών που έχουν μείνει αδρανείς λόγω της ειρήνης.

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν επιδιώκει επεκτείνει τις επιθέσεις του πολύ πέρα από το Αφγανιστάν. Αξιωματούχοι της Αντιτρομοκρατίας στην Ευρώπη λένε ότι τους τελευταίους μήνες έχουν καταπνίξει πολλά σχέδιά του για πλήγματα σε ευρωπαϊκούς στόχους. Σε μια ανάρτηση στον λογαριασμό του στο Telegram τον Ιανουάριο, το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν ανέφερε ότι βρισκόταν πίσω από την βομβιστική επίθεση που σκότωσε 84 άτομα στο Κερμάν του Ιράν, κατά τη διάρκεια του μνημόσυνου για τον Σουλεϊμανί, που δολοφονήθηκε από αμερικανικό drone το 2020.

Έχει επανειλημμένα κατηγορήσει το Ιράν για πολυθεϊσμό και αποστασία από το Ισλάμ(!) και έχει αναλάβει την ευθύνη για πολλές προηγούμενες επιθέσεις στη εκεί. Τώρα, ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στη Μόσχα, την οποία οι Αμερικανοί έσπευσαν να το θεωρήσουν δεδομένο, προκειμένου να μην αφήσουν περιθώρια για υπόνοιες ότι έχει ανάμιξη το Κίεβο.

«Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν έχει προσηλωθεί στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια» και επικρίνει συχνά τον πρόεδρο Πούτιν, είπε στους New York Times ο Κόλιν Κλαρκ, αναλυτής αντιτρομοκρατίας στο Soufan Group, προσθέτοντας: «Kατηγορεί το Κρεμλίνο ότι έχει μουσουλμανικό αίμα στα χέρια του, αναφερόμενο στις επεμβάσεις της Μόσχας στο Αφγανιστάν, την Τσετσενία και τη Συρία». Είχε στο παρελθόν στοχεύσει τη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ και είχε απειλήσει με επιθέσεις εντός της Ρωσίας.

Οι βομβιστικές επιθέσεις

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν ιδρύθηκε στο Αφγανιστάν στα τέλη του 2014, την ίδια χρονιά που το ΙSIS κατέλαβε μεγάλες περιοχές του Ιράκ και της Συρίας και ανακήρυξε χαλιφάτο, αλλά πρόκειται για οργανωτικά ανεξάρτητη οργάνωση. Αρχικά κατέλαβε μικρούς θυλάκους στο ανατολικό και βόρειο Αφγανιστάν, αλλά αναγκάστηκε να τις εγκαταλείψει, λόγω κυρίως των επιθέσεων από τους Ταλιμπάν. Στη συνέχεια, περιορίστηκε σε τρομοκρατικές επιθέσεις.

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν ιδρύθηκε από δυσαρεστημένα μέλη των Πακιστανών και Αφγανών Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα. Με τα χρόνια, ενισχύθηκε περαιτέρω από ντόπιους και ξένους μαχητές, ιδιαίτερα από χώρες της Κεντρικής Ασίας. Σε έκθεση που δημοσίευσε τον Ιούνιο 2023 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ανέφερε ότι η οργάνωση περιλαμβάνει Πακιστανούς, Ιρανούς, Αζέρους, Τούρκους, Τατζίκους, Ουζμπέκους και λίγους Άραβες από τη Συρία. Κατά την έκθεση, ο αριθμός των μελών κυμαίνεται από 4.000 έως 6.000 (μαζί με τα μέλη των οικογενειών), αλλά άλλοι ειδικοί εκτιμούν ότι ο αριθμός είναι πολύ μικρότερος.

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν πραγματοποίησε βομβιστική επίθεση στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ τον Αύγουστο 2021, καθώς τα ξένα στρατεύματα αποχωρούσαν από το Αφγανιστάν. Από την επίθεση σκοτώθηκαν 170 Αφγανοί και 13 Αμερικανοί στρατιώτες. Από τότε στοχεύει αξιωματούχους των Ταλιμπάν και τη σιιτική κοινότητα των Χαζάρα του Αφγανιστάν. Στις 21 Μαρτίου, ανέλαβε την ευθύνη για μια επίθεση έξω από τράπεζα στην Κανταχάρ του νότιου Αφγανιστάν, η οποία σκότωσε τουλάχιστον 21 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν κρατικοί υπάλληλοι. Τον Ιανουάριο ανέλαβε την ευθύνη για την πολύνεκρη βομβιστική επίθεση στην πόλη Κερμάν του Ιράν. Τον Σεπτέμβριο 2022, η οργάνωση ανέλαβε την ευθύνη για μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας έξω από τη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ που σκότωσε τουλάχιστον έξι άτομα, συμπεριλαμβανομένων δύο υπαλλήλων της πρεσβείας.

Γιατί επιτέθηκε στη Ρωσία

Ο Λούκας Γουέμπερ, συνιδρυτής του MilitantWire.com έγραψε ότι το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν είχε ονομάσει τη Ρωσία μαζί με τις ΗΠΑ ως κύριο εχθρό. «Αυτό εντάθηκε όταν η Ρωσία επενέβη στη Συρία για να υποστηρίξει την κυβέρνηση Άσαντ… Και συνέχισε να εντείνεται μετά τις διάφορες στρατιωτικές επεμβάσεις της Wagner σε ολόκληρη την Αφρική». Άλλοι ειδικοί αναφέρουν ότι η ανοχή της Μόσχας προς τους Ταλιμπάν θα μπορούσε επίσης να ήταν το κίνητρο της επίθεσης στη Μόσχα.
Η Ρωσία δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση των Ταλιμπάν, αλλά διατηρεί πρεσβεία στην Καμπούλ.

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν κατηγορεί τους Ταλιμπάν ότι εγκατέλειψε την τζιχάντ υπέρ των ειρηνευτικών συμφωνιών που διαπραγματεύονται σε πολυτελή ξενοδοχεία στη Μέση Ανατολή. Μετά την επίθεση στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, η οργάνωση άρχισε να πραγματοποιεί τρομοκρατικές επιθέσεις σε γειτονικές χώρες σε μια προσπάθεια να υπονομεύσει τους Ταλιμπάν και διεθνώς, αφού αυτοί έχουν δεσμευτεί να αποτρέπουν τέτοιες επιθέσεις. Από τις αρχές του 2022, μάλιστα, έχει πολλαπλασιάσει τις θανατηφόρες επιθέσεις σε μικρότερες πόλεις του Αφγανιστάν.

Στις 5 Ιουλίου 2022 επιτέθηκε σε λεωφορείο των Ταλιμπάν στο Χεράτ, αλλά και ναό των Σιχ στην Καμπούλ σκοτώνοντας τουλάχιστον δύο άτομα. Ουσιαστικά, η οργάνωση αντιτίθεται στην προσπάθεια των Ταλιμπάν να οικοδομήσουν βιώσιμο αφγανικό κράτος. Τον Μάρτιο 2022 πραγματοποίησε τρομοκρατική επίθεση στην Πεσαβάρ του Πακιστάν, σκοτώνοντας 60 άτομα. Ισχυρίστηκε ότι στις 7 Μαΐου 2022 εκτόξευσε ρουκέτες στο Τατζικιστάν.

Η κατάσταση στο Αφγανιστάν

Το Τατζικιστάν στηρίζεται στη Ρωσία για να αντιμετωπίσει απειλές από το Αφγανιστάν. Οι σχέσεις του με τους Ταλιμπάν είναι εχθρικές, λόγω της μακροχρόνιας υποστήριξης του Τατζικιστάν προς τους Τατζίκους του Αφγανιστάν και άλλους αντιπάλους του καθεστώτος των Ταλιμπάν. Η ηγεσία του Τατζικιστάν ανησυχεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία καθιστά τη Μόσχα λιγότερο ικανή να προστατεύσει το Τατζικιστάν. Γι’ αυτό και στρέφεται και προς το Ιράν, με το οποίο μοιράζονται τις ανησυχίες τους για την κυριαρχία των Ταλιμπάν και ως συνέπεια επεκτείνουν τους δεσμούς τους.

Το Ισλαμικό Κράτος του Κορασάν ανέλαβε επίσης την ευθύνη για επιθέσεις με ρουκέτες κατά του Ουζμπεκιστάν στις 22 Απριλίου 2022. Ωστόσο, αυτό διαψεύστηκε από τους Ταλιμπάν και το Ουζμπεκιστάν. Ας σημειωθεί ότι το Πεκίνο δηλώνει πως η περιφερειακή ασφάλεια θα ενισχυθεί από την αύξηση της συνεργασίας με τους Ταλιμπάν στο πλαίσιο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης.

Είναι πιθανό η επιδείνωση της οικονομικής κρίσης στο Αφγανιστάν να αυξήσει τη δύναμη του Ισλαμικού Κράτους του Κορασάν, διευκολύνοντας τη στρατολόγηση νέων μελών. Το Κατάρ προέτρεψε τη Δύση να συνεργαστεί με τους Ταλιμπάν για να μειώσει τις επιπτώσεις της κρίσης και να αποτρέψει την ενίσχυση του Ισλαμικού Κράτους του Κορασάν. Πρόσφατα, υπάρχουν ενδείξεις για προσχώρηση στελεχών των Ταλιμπάν. Εκτιμάται, πάντως, πως δεν πρόκειται να απειλήσει τη Δύση, όπου δραστηριοποιούνται άλλες τζιχαντιστικές οργανώσεις.