Τί είπαν οι “πρεσβύτεροι” του κόμματος στον πρόεδρο Σι

Στην αρχή της βδομάδας, ανακοινώθηκε ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεν θα παραστεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής του G20 (Ομάδα των 20 μεγάλων οικονομιών) στην Ινδία. Τον πρόεδρο Σι θα αντικαταστήσει ο πρωθυπουργός Λι Κιάνγκ. Αυτή θα είναι η πρώτη φορά που ο Σι δεν παρίσταται σε σύνοδο κορυφής του G20, στο οποίο αποδίδει σταθερά σημασία ως ηγέτης της Κίνας.

Η απόφασή του φαίνεται να συνδέεται με τη συνάντηση στο Beidaihe (παραθαλάσσιο θέρετρο στην επαρχία Hebeiτο) το καλοκαίρι των εν ενεργεία και συνταξιούχων ηγετών του ΚΚΚ (Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα). Οι άτυπες συζητήσεις δεν αποκαλύπτονται ποτέ, αλλά οι λεπτομέρειες των φετινών συνομιλιών, που διεξήχθησαν κεκλεισμένων των θυρών, έχουν αρχίσει να αναδύονται. Εν ολίγοις, το κονκλάβιο είχε διαφορετικό κλίμα από τις προηγούμενες 10 συναντήσεις Beidaihe που πραγματοποιήθηκαν από τότε που ο Σι έγινε γενικός γραμματέας του κόμματος το 2012.

Πηγές ανέφεραν στο ιαπωνικό πρακτορείο Nikkei ότι στη φετινή συγκέντρωση, μια ομάδα συνταξιούχων κομματικών στελεχών επέκρινε τον πρόεδρο Σι, με τρόπους ανήκουστους μέχρι τώρα. Αυτός εξέφρασε αργότερα την απογοήτευσή του στους βοηθούς του. Η φετινή συνάντηση Beidaihe πραγματοποιήθηκε χωρίς την παρουσία των πιο επιφανών πρεσβυτέρων του κόμματος. Ο πρώην πρόεδρος Τζιάνγκ Ζεμίν πέθανε σε ηλικία 96 ετών τον περασμένο Νοέμβριο και ο άμεσος προκάτοχος του Σι, ο ογδοντάχρονος πλέον Χου Τζιντάο, σπάνια εμφανίζεται από τότε που οδηγήθηκε εξευτελιστικά έξω από το εθνικό συνέδριο του κόμματος τον περασμένο Οκτώβριο.

Ίσως ο Σι να νόμιζε ότι οι απουσίες μπορεί να βοηθούσαν στη δημιουργία ενός ευνοϊκότερου γι’ αυτόν κλίματος, αλλά τα πράγματα δεν πήγαν όπως θα ήθελε. Η Κίνα σήμερα δεν είναι στην καλύτερη κατάσταση. Η οικονομία της υποχωρεί με ρυθμούς που δεν έχουν καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν οι πολιτικές “μεταρρυθμίσεων και ανοιγμάτων” στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο τομέας των ακινήτων έχει καταβαραθρωθεί. Το ποσοστό ανεργίας των νέων επιδεινώθηκε σε βαθμό που οι αρχές το καλοκαίρι σταμάτησαν να δημοσιεύουν στοιχεία. Η πληθυσμιακή γήρανση είναι πλέον γεγονός και τα μελλοντικά πλάνα που καλούσαν για συγκεκριμένο εργατικό δυναμικό πρέπει να αναθεωρηθούν.

Κονκλάβιο πριν την συνάντηση με Σι

Στο στρατό υπάρχει κλίμα ανησυχίας μετά την καρατόμηση δύο κορυφαίων στρατηγών των πυραυλικών δυνάμεων. Ο υπουργός Εξωτερικών Κινν Γκανγκ απομακρύνθηκε από τη θέση του για άγνωστους λόγους. Το κλίμα είναι βαρύ. Πηγές ανέφεραν ότι πριν από την συνάντηση στο Beidaihe, οι πρεσβύτεροι του κόμματος συναντήθηκαν μόνοι τους στα προάστια του Πεκίνου για να συνοψίσουν τις απόψεις τους πριν τις μεταφέρουν στη σημερινή ηγεσία.

Η συνάντηση των πρεσβύτερων με τον πρόεδρο Σι και την υπόλοιπη ηγεσία ήταν μονοήμερη. Το μήνυμα που του δόθηκε ήταν ότι εάν το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κλίμα συνεχιστεί χωρίς να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα, το ΚΚΚ κινδυνεύει να χάσει την υποστήριξη των πολιτών, θέτοντας σε κίνδυνο την πολιτική κυριαρχία του. Η Κίνα δεν αντέχει περισσότερη αναταραχή, τόνισαν οι πρεσβύτεροι του κόμματος, μέσω του εκπροσώπου τους Ζενγκ Κινγκχόνγκ, ο οποίος είναι πρώην αντιπρόεδρος και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του εκλιπόντος πρώην προέδρου Τζιάνγκ.

Ο Ζενγκ έπαιξε σημαντικότατο ρόλο για να ανοίξει ο δρόμος για τον Σι, όταν ο τελευταίος ήταν σχεδόν άγνωστος. Ο Ζενγκ, 84 ετών πλέον, διατηρεί επιρροή μέσα στο κόμμα και έχει ευρύ δίκτυο προσωπικών σχέσεων. Κάποιοι λένε ότι μετά τον θάνατο του Τζιάνγκ, ο ρόλος του Ζενγκ έχει μεγεθυνθεί.

Έτσι άσχημα ξεκίνησε το καλοκαίρι για τον Σι, ο οποίος συγκάλεσε σύσκεψη με έμπιστους συνεργάτες του μετά την απροσδόκητα σκληρή κριτική από τους πρεσβύτερους. «Όλα τα θέματα που άφησαν οι τρεις προηγούμενοι αρχηγοί είναι στους ώμους μου. Έχω περάσει την τελευταία δεκαετία αντιμετωπίζοντάς τα, αλλά παραμένουν άλυτα. Εγώ φταίω;» φέρεται να είπε, σύμφωνα με το ιαπωνικό ρεπορτάζ. Ζήτησε πιεστικά από τους βοηθούς του να επιλύσουν τα προβλήματα.

Οι σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ

Στο Νέο Δελχί, ο Κινέζος πρωθυπουργός Λι θα αντιμετωπίσει την επιδείνωση των σχέσεων της χώρας του με τη Δύση. Το εμπόριο είναι υποτονικό και οι ξένες επενδύσεις στην Κίνα μειώνονται. Στο G20 πιθανόν να συζητηθεί η οικονομία της Κίνας και πώς επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία. Η απουσία του προέδρου Σι από το G20 έρχεται μετά την απουσία του από επιχειρηματικό φόρουμ που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της συνόδου κορυφής των BRICS στη Νότια Αφρική. Η ομιλία του διαβάστηκε από τον Κινέζο υπουργό Εμπορίου Ουάνγκ Γουεντάο.

Δυτικές πηγές πιθανολογούν ότι ο Σι δεν θα συμμετάσχει στο G20, επειδή δεν φαίνεται στον ορίζοντα βελτίωση στις τελματωμένες σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αν και υπάρχει ελπίδα στην Ουάσιγκτον ότι η επίσκεψη στην Κίνα της Αμερικανίδας υπουργού Εμπορίου Τζίνα Ραϊμόντο στα τέλη του περασμένου μήνα χρησίμευσε ως ένα βήμα προς μια πιο σταθερή σχέση, δεν το βλέπει έτσι το Πεκίνο, το οποίο θεωρεί ότι η Ραϊμόντο πήγε εκεί με άδεια χέρια.

Καθώς ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Κίνα μπορούν να κάνουν μεγάλες υποχωρήσεις σε σημαντικά οικονομικά ζητήματα, είναι δύσκολο για τον Σι να δικαιολογήσει μια φιλική συνάντηση με τον Μπάιντεν. Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν είναι σαφές εάν ο Σι θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ το Νοέμβριο για το φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού στο Σαν Φρανσίσκο. Η απουσία του από εκεί θα ήταν ένα πολύ πιο δυνατό καμπανάκι.

Ημέρες μετά τη συνάντηση στο Beidaihe, ο πρώην πρωθυπουργός Λι Κετσάνγκ έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση από τότε που αναγκάστηκε να αποσυρθεί τον περασμένο Μάρτιο. Ο πρώην Νο 2 χαμογελούσε πλατιά όταν εμφανίστηκε στα Σπήλαια Παγκόσμιας Κληρονομιάς Mogao, γνωστά και ως Σπήλαια των Χιλίων Βούδων, κατά μήκος του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού στην επαρχία Gansu. Τον υποδέχτηκαν θαυμαστές που φώναζαν “Ni hao [γεια σου], πρωθυπουργέ! Ni hao!”

Αν και έκτοτε ανέλαβε πρωθυπουργός ο Λι Κιάνγκ για τους ανθρώπους στις σπηλιές, ο Λι Κετσιάνγκ εξακολουθούσε να είναι ο αγαπημένος τους. Το βίντεο της εμφάνισης του Λι Κετσιάνγκ μεταδόθηκε ευρέως στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν διαγραφεί από τις αρχές. Ήταν ένα συμβολικό γεγονός. Ο Λι Κετσιάνγκ εξακολουθεί να είναι ένας δημοφιλής πολιτικός και οι επευφημίες γι’ αυτόν δεν ήταν ψεύτικες. Ο ίδιος πιθανότατα συμμετείχε στη συγκέντρωση των πρεσβυτέρων πριν από τη συνάντηση στο Beidaihe.

Οι νουθεσίες στον πρόεδρο Σι

Ο Σι, που ώθησε τον Λι να συνταξιοδοτηθεί, απουσίαζε από το προσκήνιο για πολλές μέρες αυτό το καλοκαίρι άγνωστο για ποιον λόγο. Επίσης, δεν είναι γνωστή η κριτική που του άσκησαν οι πρεσβύτεροι. Το τελευταίο καιρό ακολουθήθηκε από τον πρόεδρο Σι μία σκλήρυνση εσωτερική πολιτική και μια στροφή προς μια πιο “ορθόδοξη” πορεία, με έντονες ρυθμιστικές και κανονιστικές παρεμβάσεις, κάτι που πρέπει να έγινε αντιφατικά δεκτή από τους γηραιούς.

Υπάρχει και το θέμα της διάστασης πολιτικών μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των περιφερειών, οι οποίες έχουν εκδώσει τεράστια ποσά χρέους σε τοπικά ομόλογα με εχέγγυα ακίνητη δημοτική περιουσία. Αυτά τα ομόλογα τώρα παραπαίουν, απειλώντας την κινεζική οικονομία. Όσο παραμένει ασαφές σε ποιο τόνο διαμηνύθηκαν οι νουθεσίες των πρεσβυτέρων, είναι αδύνατον να βγάλουμε συμπέρασμα για το πόσο σταθερή είναι η θέση του προέδρου Σι.