Τί έχει καταφέρει μέχρι τώρα ο ισραηλινός στρατός στη Γάζα

Υπήρξε, εκείνο κιόλας τον καιρό, δυσκολία στην κατανόηση αυτού του είδους πολέμου – σε τελευταία ανάλυση μόλις τα ευρωπαϊκά κράτη άλλαζαν την παλαιά συνταγή των μοναρχικών καθεστωτικών επαγγελματικών στρατών του Παλαιού Καθεστώτος με τους στρατούς των επίστρατων της Γαλλικής Επανάστασης. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο μπορούσε να συμπεριλάβει τους μαχητές της Ισπανίας. Έτσι, ακόμα και η ονομασία τους προβλημάτισε. Τελικά τους ονόμασαν “guerrilleros”, μη στρατιώτες-πολεμιστές θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε.

Τα προβλήματα “ορολογίας” που συνόδεψαν την εμφάνισή τους δεν τους εμπόδισαν να γίνουν βασική παράμετρος των ναπολεόντειων πολέμων. Οι στρατιές του Ναπολέοντα γνώρισαν, απέναντι σε αυτούς τους παράξενους αντιπάλους, έναν ακαταμάχητο αντίπαλο. Η αιμορραγία του γαλλικού στρατού –και των Ολλανδών, Πολωνών, Γερμανών κλπ. συμμάχων του– στην Ισπανία οδήγησε την Γαλλία στην αδυναμία συνέχισης του πολέμου στα 1814 και στην τελική της ήττα.

Το ισπανικό μάθημα

Οι Γάλλοι στρατηγοί δοκίμασαν τα πάντα ενάντια στους ασυνήθιστους αντιπάλους τους. Προσπάθησαν να ισοσκελίσουν την ευελιξία και την ταχύτητα των αντιπάλων τους, πολλαπλασιάζοντας τις μονάδες ιππικού στην στρατιά της Ισπανίας. Το αποτέλεσμα ήταν ακριβώς το αντίθετο από το αναμενόμενο. Το ιππικό έχει άλογα και τα άλογα τρώνε πολύ περισσότερο από τους ανθρώπους.

Η Ισπανία δεν είχε σημαντικό πλεόνασμα αγροτικών προϊόντων και σιτηρών, ώστε να μπορεί να συντηρήσει τέτοιου είδους στρατό. Όθεν οι εφοδιοπομπές πολλαπλασιάστηκαν και, ως εκ τούτου, οι στόχοι για τους guerrilleros. Οι δε Γάλλοι ιππείς, για να ταΐσουν τα άλογα και τον εαυτό τους, πολλαπλασίασαν τις επιτάξεις, οδηγώντας τους Ισπανούς αγρότες στην πείνα, στο θανατικό και στην εξέγερση. Το ίδιο το φάρμακο έτρεφε την αρρώστια!

Το μάθημα της Ισπανίας δεν το μελέτησε σωστά ο Δράμαλης, στην περίφημη εκστρατεία του 1822 που κατέληξε στα Δερβενάκια. Δεν το μελέτησε ούτε ο ελληνικός στρατός στην Μικρά Ασία και, ως εκ τούτου, ηττήθηκε. Και όμως οι θεωρητικοί της εποχής, ο Jomini ή ο Clausewitz, ασχολήθηκαν μεθοδικά με το ζήτημα. Ο δεύτερος, έχοντας υπόψη του την Ισπανία, αφιέρωσε, στο νέο είδος πολέμου, ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στο βιβλίο για την Άμυνα. Το κεφάλαιο ονομάστηκε –μάλλον από την σύζυγό του που επιμελήθηκε το έργο του– “Ο Λαϊκός Πόλεμος”.

Ο πόλεμος στην Γάζα

Έκτοτε πάρα πολλοί έχουν αναφερθεί σε αυτό το είδος πολέμου. Το προτιμούν κυρίως οι επαναστάτες. Τα στελέχη των τακτικών στρατών προτιμούν, για προφανείς λόγους, να το παρακάμπτουν. Είναι ενοχλητικό ένα είδος πολέμου απέναντι στο οποίο δεν υπάρχει θεωρητικό ή πρακτικό αντίδοτο. Τα παραπάνω εισαγωγικά δεν αφορούν μόνο την ιστορία πραγμάτων που συνέβησαν στο χθες. Αφορά την ιστορία στο σήμερα, καταστάσεις που ξετυλίγονται γύρω μας.

Την πρώτη ημέρα του νέου χρόνου οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας ήχησαν στο Τελ Αβίβ. Ένα σμήνος πυραύλων της Χαμάς είχε εκτοξευτεί από την Λωρίδα της Γάζα ενάντια στην πόλη. Όπως συνήθως οι Ισραηλινοί ανακοίνωσαν ότι κατέστρεψαν τα βλήματα και ότι δεν δέχτηκαν κανενός είδους πλήγμα. Δεν απάντησαν όμως στο ουσιαστικό ερώτημα. Πώς είναι δυνατόν μετά από τρεις μήνες σχεδόν στρατιωτικών επιχειρήσεων ο φημιζόμενος ως πιο ισχυρός και αποτελεσματικός στρατός του κόσμου να μην έχει καταφέρει να πετύχει τον πιο αυτονόητο στόχο του: την αποτροπή των δυνατοτήτων πυραυλικών επιθέσεων από την Χαμάς.

Τα βλήματα που εκτοξεύονται από την Γάζα στο Τελ Αβίβ δεν είναι βλήματα όλμων, είναι σχετικά ογκώδη αντικείμενα, όπως και οι εκτοξευτές τους. Και σε τελευταία ανάλυση υποτίθεται ότι τα 365 τετρ. χλμ της Λωρίδας είναι ο πλέον επιτηρούμενος χώρος σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι περίεργες ειδήσεις από την ζώνη των συγκρούσεων είχαν και άλλα ουσιώδη. Μετά από τέσσερεις εβδομάδες επιχειρήσεων, στις 31 Δεκεμβρίου, ο ισραηλινός στρατός παραδεχόταν ότι δεν είχε μειώσει το μαχητικό δυναμικό των υπερασπιστών του μεγάλου οικισμού Χαν Γιούνις – ίσως δύο ή τρία τάγματα της Χαμάς!

Η παραδοχή αυτή συμπληρώθηκε από μια ευρύτερη ανασκόπηση των στρατιωτικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης στις αρχές του νέου χρόνου: στις 7 Οκτωβρίου, οι ένοπλες δυνάμεις της Χαμάς ήταν οργανωμένες σε πέντε ταξιαρχίες οι οποίες διαιρούνταν σε τριάντα τάγματα. Η ανάπτυξή τους ήταν εδαφική, η κάθε μονάδα είχε την ευθύνη άμυνας και επιχειρήσεων ενός συγκεκριμένου τομέα.

Τί κατάφερε ο ισραηλινός στρατός

Στην είσοδο του νέου χρόνου οι επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού είχαν πετύχει τα ακόλουθα αποτελέσματα ενάντια στην πολεμική μηχανή του αντιπάλου τους: Τρία τάγματα της Χαμάς (το 10%) είχαν καταστραφεί (combat ineffective), οκτώ τάγματα είχαν δεχτεί σοβαρά πλήγματα (degraded) και άλλα δώδεκα τάγματα βρίσκονταν “υπό πίεση”, είχαν δηλαδή εμπλακεί σε ενεργές επιχειρήσεις. Το άθροισμα μας δίνει είκοσι-τρία τάγματα, γεγονός που σημαίνει ότι επτά τουλάχιστον τάγματα δεν είχαν εμφανιστεί στα μέτωπα των μαχών και αποτελούσαν ένα είδος στρατηγικής εφεδρείας της Χαμάς!

Εντυπωσιακή παραδοχή για έναν στρατό που έχει επιστρατεύσει τριακόσες χιλιάδες εφέδρους και που φημίζεται για τις μαχητικές του επιδόσεις. Μετά από τρεις μήνες επιχειρήσεων και έχοντας ρίξει σε μία μικρή έκταση βόμβες που ισοδυναμούν με 3-4 ατομικές βόμβες τύπου Χιροσίμα, ο ισραηλινός στρατός παραδέχεται ότι δεν έχει επιφέρει συντριπτικά πλήγματα απέναντι σε έναν υποδεέστερο αντίπαλο, ο οποίος δεν έχει ούτε την πολυτέλεια σταθερού εφοδιασμού.

Η ανάγνωση ανάμεσα στις γραμμές των ειδήσεων αποκαλύπτει μερικές ακόμα πτυχές. Σε ένα επεισόδιο οι Ισραηλινοί στρατιώτες εντόπισαν τρεις μαχητές της Χαμάς (πιθανόν) σε ένα κτίριο. Δεν επιτέθηκαν, σταμάτησαν την προέλασή τους και ζήτησαν αεροπορική υποστήριξη! Πράγματι η αεροπορία ισοπέδωσε το κτίριο ως τα θεμέλια, επιτρέποντας στους στρατιώτες να προχωρήσουν με μικρότερες ανησυχίες! Σε μια άλλη παρόμοια περίπτωση εντοπίστηκε «ύποπτο όχημα».

Και στην εδώ περίπτωση οι στρατιώτες του “καλύτερου στρατού του κόσμου” δεν αναμίχθηκαν και κλήθηκε η αεροπορία! Η τελευταία εξαέρωσε το όχημα χωρίς όμως –κατ’ εκτίμηση– να εξαερώσει τις φοβίες των Ισραηλινών στρατιωτών. Οι τελευταίες καθιστούν τις κινήσεις τους αργές, διστακτικές, φοβικές και, κατά συνέπεια, στρατιωτικά αναποτελεσματικές. Είχαμε σε παλαιότερα δημοσιεύματα εξηγήσει την βασική αυτή αδυναμία του Ισραήλ: δεν έχει –λόγω κοινωνικής δομής– “αναλώσιμους” στρατιώτες.

Η “Τρίτη Φάση” των επιχειρήσεων

Το στρατιωτικό αδιέξοδο οδήγησε στην αλλαγή στρατηγικής. Πρόκειται για την “Τρίτη Φάση” των επιχειρήσεων κατά τους Ισραηλινούς ιθύνοντες. Η “Τρίτη Φάση” παραμένει αόριστη ως προς τους στρατιωτικούς στόχους. Πρώτον, ανακοινώθηκε ότι σταματούν οι μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις. Για το λόγο αυτό, μετά την απόσυρση της ονομαστής Ταξιαρχίας “Γκολάνι”, άλλες πέντε ταξιαρχίες του ισραηλινού στρατού αποσύρονται από την Λωρίδα της Γάζα. Πολλοί έφεδροι θα απολυθούν από τις τάξεις του στρατού έτσι ώστε να επαναλειτουργήσει η ισραηλινή οικονομία. Μερικές από τις μονάδες που αποσύρονται θα αποστρατευθούν, ενώ άλλες θα διατεθούν σε άλλα μέτωπα, στον βορρά.

Οι επιχειρήσεις στην Γάζα θα είναι από εδώ και πέρα “στοχευμένες”. Με άξονα την δημιουργία “νεκρών ζωνών” (πρόκειται για τις ανασκαμμένες και επίπεδες ζώνες που έχουν δημιουργήσει οι μπουλντόζες του στρατού) οι Ισραηλινοί θα ενεργούν επιδρομές ενάντια σε οτιδήποτε ορίζεται ως στόχος. Η αεροπορία φυσικά και το πυροβολικό θα συνεχίσουν το καταστροφικό έργο τους. Ο στόχος πλέον είναι τα πλήγματα στην ιεραρχία και στο σύστημα διοίκησης της Χαμάς – τα κέντρα αποφάσεων και συντονισμού και τα στελέχη της οργάνωσης. Επιλεκτικές δολοφονίες δηλαδή.

Την ίδια στιγμή που διαφαίνεται το αδιέξοδο των στρατιωτικών επιχειρήσεων, φαίνεται να σκληραίνει το πολιτικό μέτωπο, οι στρατηγικές προθέσεις της ισραηλινής κυβέρνησης. Οι δηλώσεις κορυφαίων υπουργών (του Μπεν Γκβιρ, μέλους του κόμματος Εβραϊκή Ισχύς και υπουργού Εθνικής Ασφαλείας και του Σμότριτζ, μέλους του κόμματος Θρησκευτικός Σιωνισμός και υπουργού Οικονομικών) για μαζική εκτόπιση των κατοίκων της Γάζας, συμπληρώνονται από επίσημες διαρροές περί της διεξαγωγής σχετικών διαπραγματεύσεων.

Λέγεται ότι έχουν προχωρήσει οι συζητήσεις με το Κογκό και άλλα αφρικανικά κράτη για την μεταφορά μέρους των Παλαιστινίων εκεί. Η συνέχιση των βομβαρδισμών, των μαζικών από αέρος δολοφονιών και των καταστροφών στην Γάζα είναι προφανώς μέρος του σχεδίου εκρίζωσης – η Λωρίδα καθίσταται μη κατοικήσιμη. Ταυτόχρονα το Ισραήλ πολλαπλασιάζει τις πολιτικά και στρατιωτικά προκλητικές κρούσεις στα γύρω κράτη, τον Λίβανο και την Συρία, με βομβαρδισμούς, δολοφονίες στελεχών, όπως σε Δαμασκό και Βηρυτό. Ως κοινός παρονομαστής των επιθέσεων αυτών διακρίνεται η ιδέα της γενίκευσης του πολέμου, της στρατιωτικής εμπλοκής δηλαδή των ΗΠΑ ή και άλλων χωρών στη Μέση Ανατολή.

Το Ιράν είναι ο βασικός στόχος του Τελ Αβίβ. Δεν είναι όμως καθόλου βέβαιο ότι μια γενικευμένη πολεμική έκρηξη θα ευνοήσει το Ισραήλ. Ήδη Ευρωπαίοι και ΗΠΑ ποικιλότροπα εκδηλώνουν την απροθυμία τους ή και την αδυναμία τους για τέτοιας έκτασης εμπλοκή – η απόσυρση πολεμικών πλοίων είναι ένδειξη. Τελικά, ο Νετανιάχου και οι συν αυτώ αντιμετώπιζαν κατηγορίες διαφθοράς και απάτης. Φαίνεται ότι τελικά δεν αποκλείεται να δικαστούν ως καταστροφείς του Κράτους του Ισραήλ.