Τι κρύβει το σκωτσέζικο ντους του Τραμπ για το Ουκρανικό

Η Μόσχα δεν επιδιώκει υποχρεωτικά το Κίεβο να είναι δορυφόρος της. Δεν ανέχεται, όμως, να είναι εχθρικό και μάλιστα αιχμή του δυτικού δόρατος, όπως είχε γίνει μετά τα γεγονότα στο Μαϊντάν το 2014. Γι’ αυτό και όλη η συζήτηση στη Δύση για παροχή εγγυήσεων στην Ουκρανία με την εγκατάσταση εκεί ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων θεωρείται από τους Ρώσους όχι μόνο απαράδεκτο, αλλά και ειρωνικό. Έκαναν την εισβολή για να αποτρέψουν την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, δεν θα αποδεχθούν νατοϊκό στρατό στο σύνορά τους! Είναι αυτό που η ρωσική ηγεσία ονομάζει αντιμετώπιση των αιτιών του προβλήματος.

Το Κρεμλίνο, λοιπόν, εμφανίζεται αποφασισμένο να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι να επιτύχει μία συμφωνία, η οποία θα καλύπτει τον προαναφερθέντα βασικό όρο. Εννοείται πως οι Ρώσοι δεν πρόκειται να αποσυρθούν από τις περιοχές της Ουκρανίας που έχουν καταλάβει, πιθανότατα ούτε από αυτές που δεν βρίσκονται στις τέσσερις ουκρανικές επαρχίες που έχουν προσαρτήσει (Ντονιέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα). Αυτό που είναι διατεθειμένοι να κάνουν είναι κάποιες εδαφικές ανταλλαγές.

Υπογραμμίζω, όμως, πως για τη Μόσχα το εμπόδιο για την ειρήνη δεν είναι η εδαφική πτυχή, είναι το το εάν στο Κίεβο θα υπάρχει ή όχι αντιρωσική εξουσία. Το δυτικό κόμμα του πολέμου όχι μόνο αποφεύγει να συζητήσει γι’ αυτό το ζήτημα, αλλά και επιμένει –με το επιχείρημα της παροχής εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία– σε μεθοδεύσεις που παροξύνουν τη ρωσική ανησυχία και αντίθεση. Μέχρι πρότινος, η Δύση μιλούσε για ήττα της Ρωσίας, ακόμα και για ανατροπή του καθεστώτος Πούτιν. Τον τελευταίο καιρό, όμως, ζητούν άνευ όρων κατάπαυση του πυρός στην τωρινή γραμμή αντιπαράθεσης.

Τα πολεμικά μέτωπα

Η αλλαγή στάσης οφείλεται πρωτίστως στις δυσμενείς για το Κίεβο εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα το 2025. Τα συστημικά Μίντια και διάφοροι αξιωματούχοι και ακαδημαϊκοί στη Δύση ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος έχει περιέλθει σε αδιέξοδο, ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να επικρατήσει. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική. Ειδικά από την άνοιξη, ο ρωσικός στρατός ξηλώνει ένα προς ένα τα ουκρανικά οχυρά στο τόξο από το Σούμι μέχρι τη Χερσώνα. Σ’ αυτή τη φάση, μάλιστα, έχουν εν μέρει καταληφθεί πόλεις-οχυρά (Ποκρόφσκ, Μίρνογκραντ, Κούπιανσκ και Βοβτσάνσκ), ενώ σε άλλες πόλεις (Σιβέρσκ, Λιμάν και Κονσταντινίβκα) οι Ρώσοι είναι στα προάστια.

Ο ρωσικός στρατός δεν επιτίθεται μετωπικά στις πόλεις. Εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι το μέτωπο είναι πορώδες, διεισδύει με μικρές ομάδες, οι οποίες δημιουργούν ερείσματα εντός των πόλεων, τα οποία σταδιακά επεκτείνονται. Κι αυτό το κάνει, όταν περισσότερο ή λιγότερο έχει αποκόψει τις οδούς ανεφοδιασμού. Εάν αλωθούν οι προαναφερθείσες πόλεις, στο Ντονμπάς θα έχει απομείνει το μεγάλο και πολλαπλά οχυρωμένο πολεοδομικό συγκρότημα Κραματόρσκ-Σλοβιάνσκ, το οποίο είναι πιο δύσκολο να καταληφθεί, χωρίς να καταστραφεί από βομβαρδισμούς. Γι’ αυτό και ο Πούτιν έθεσε θέμα παράδοσης με εδαφικά ανταλλάγματα.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, λοιπόν, δεν είναι σε αδιέξοδο. Μπορεί τα ρωσικά εδαφικά κέρδη να είναι σχετικά μικρά (επεκτείνονται με ταχύτερο ρυθμό και στις επαρχίες Ζαπορίζια και Ντνιπροπετρόφσκ), αλλά αυτός ο πόλεμος είναι πρωτίστως πόλεμος φθοράς. Εάν οι Ρώσοι καταλάβουν τις προαναφερθείσες οχυρωμένες πόλεις στο Ντονμπάς, δεν υπάρχουν οχυρώσεις για να τους σταματήσουν στις στέπες που μεσολαβούν μέχρι τον ποταμό Δνείπερο, ο οποίος χωρίζει (από Βορρά προς Νότο) την Ουκρανία στη μέση.

Βλέποντας το δυτικό κόμμα του πολέμου ότι η ουκρανική αμυντική γραμμή κινδυνεύει να καταρρεύσει, έπεισε τον Τραμπ να αναγορεύσει την άνευ όρων κατάπαυση του πυρός σε αιχμή του διπλωματικού του δόρατος. Δεν δυσκολεύθηκε, επειδή αυτή είναι και η δική του τάση. Ενδιαφέρεται να σταματήσουν άμεσα οι μάχες και να εισπράξει τα εύσημα του ειρηνοποιού, όχι να αρθούν οι αιτίες που προκάλεσαν αυτόν τον πόλεμο, όπως επιδιώκει η Μόσχα.

Να αποτραπεί η ήττα της Ουκρανίας

Αν και –όπως προανέφερα– ο Πούτιν εμφανίσθηκε σχετικά ευέλικτος, δεν μπορούσε να αποδεχθεί την πρόταση Τραμπ, που του έδινε σε… αντάλλαγμα αυτό που οι Ρώσοι ήδη έχουν! Πολύ περισσότερο που ο ρωσικός στρατός σημειώνει συνεχώς επιτυχίες, έστω κι αν αυτές δεν έχουν τον χαρακτήρα μίας εντυπωσιακής προέλασης. Αυτό, όμως, είναι σήμερα αδύνατον λόγω των drones που έχουν εξουδετερώσει σε μεγάλο βαθμό τα τεθωρακισμένα.

Πολλοί μένουν στην επιφάνεια, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος γραφικά διεκδικεί το Νόμπελ. Ακόμα πιο σημαντικός λόγος που ο Λευκός Οίκος επιδιώκει με κάθε τρόπο την εκεχειρία, είναι για να αποτρέψει τη διαφαινόμενη κατάρρευση της ουκρανικής άμυνας. Είναι προφανές ότι η Δύση θεωρεί δικαιολογημένα πως η ήττα του Κιέβου θα είναι και δική της ήττα. Έχει εκτεθεί τόσο πολύ και συνεχίζει να εκτίθεται που δεν έχει αφήσει οδό εύσχημης υποχώρησης. Και μπορεί ο Τραμπ να λέει και να ξαναλέει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πόλεμος του Μπάιντεν, αλλά τώρα πλέον έχει γίνει και δικός του.

Ο Τραμπ μπορεί να συμπεριφέρεται ανορθόδοξα για Αμερικανός πρόεδρος, μπορεί να μην τον ενδιαφέρει ουσιαστικά η Ουκρανία, αλλά έχει συνείδηση αυτό που του λέει με κάθε τρόπο το αμερικανικό βαθύ κράτος: ότι πρέπει να αποτρέψει τη νίκη της Ρωσίας, επειδή αυτή ισοδυναμεί με ήττα των ΗΠΑ. Προσπάθησε, λοιπόν, πονηρά να παρασύρει τον Πούτιν σ’ ένα διπλωματικό μονοπάτι, υποσχόμενος άρση της απομόνωσης της Ρωσίας (από τη Συλλογική Δύση γιατί στον Παγκόσμιο Νότο δεν είναι), ανασυγκρότηση των διμερών σχέσεων, χαλάρωση των κυρώσεων και πολυπολικό διεθνές σύστημα, αλλά απέτυχε.

Τότε, έπαιξε το χαρτί των Τόμαχοκ. Έχοντας βεληνεκές μέχρι και 2.500 χλμ, αυτοί οι πύραυλοι κρουζ μπορούν να πλήξουν το ίδιο το Κρεμλίνο. Εξ ου και ο Ζελένσκι δήλωσε ειρωνικά ότι ο Πούτιν και οι άλλοι Ρώσοι ηγέτες πρέπει να βρουν καταφύγια! Πέρα από τα προβλήματα επαρκούς αποθέματος και των δυσκολιών εκτόξευσης από χερσαίες κινητές πλατφόρμες, οι Τόμαχοκ συνιστούν ποιοτική κλιμάκωση της απειλής που αντιπροσωπεύουν για τη Ρωσία οι πολύ μικρότερου βεληνεκούς αμερικανικοί πύραυλοι ATACMS, βρετανικοί Storm Shadow και γαλλικοί Scalp.

Από τους Τόμαχοκ στις κυρώσεις

Η Μόσχα προειδοποίησε δημοσίως γενικά για καταστροφή των αμερικανορωσικών σχέσεων, αλλά μπορούμε βασίμως να εκτιμήσουμε ότι στην επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν και Ρούμπιο-Λαβρόφ η Μόσχα απείλησε με αντίποινα, πιθανώς με ισοδύναμα πλήγματα αμερικανικών στόχων. Το επιχείρημά της είναι ότι επίθεση με Τόμαχοκ θα είναι αμερικανική κι όχι ουκρανική επίθεση. Είναι κοινός τόπος, άλλωστε, ότι αυτοί πύραυλοι δεν μπορούν να εκτοξευθούν και να βρουν τον στόχο τους, χωρίς την άμεση αμερικανική καθοδήγηση.

Με άλλα λόγια, το Κρεμλίνο μάλλον είπε παρασκηνιακά αλλά καθαρά στον Λευκό Οίκο ότι ο πόλεμος δια αντιπροσώπων (Ουκρανίας) που διεξάγεται τα τελευταία σχεδόν τέσσερα χρόνια θα μετεξελιχθεί σε πόλεμο μεταξύ των δύο κορυφαίων πυρηνικών δυνάμεων με ό,τι αυτό συνεπάγεται… Αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι ο Τραμπ όχι μόνο εγκατέλειψε τη ρητορική του για παραχώρηση Τόμαχοκ στο Κίεβο, αλλά και έσπευσε να διαψεύσει ότι υπάρχει αμερικανική σύμπραξη στην εκτόξευση ενός βρετανικού Storm Shadow σε στόχο στη σχεδόν παραμεθόρια ρωσική πόλη Μπριάνσκ.

Από την άλλη πλευρά, όμως, έσπευσε να βάλει στις κυρώσεις τους δύο πετρελαϊκούς γίγαντες, Lukoil και Rosneft, οι οποίοι εξάγουν περίπου το μισό ρωσικό πετρέλαιο. Δεδηλωμένος σκοπός να γονατίσει τη ρωσική οικονομία. Για την ακρίβεια, δεν πρόκειται για απλές κυρώσεις, ο Τραμπ κήρυξε ολοκληρωτικό οικονομικό πόλεμο στη Ρωσία, η έκβαση του οποίου θα κριθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη στάση της Ινδίας και κυρίως της Κίνας.

Επ’ αυτού είναι πρόωρη κάθε εκτίμηση, παρότι οι κρατικές εταιρείες και των δύο χωρών δήλωσαν πως θα σταματήσουν την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου. Αυτό μπορεί να ακούγεται πλήρης διακοπή, αλλά αυτό δεν ισχύει. Σ’ αυτόν τον χώρο τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αμερικανορωσικές σχέσεις εισέρχονται σε κρίση. Η δήλωση του Μεντβέντεφ είναι ενδεικτική. Με το κρίσιμο αυτό ζήτημα και τον οικονομικό πόλεμο, όμως, θα ασχοληθώ αναλυτικά στο επόμενο άρθρο μου.