Τί κρύβει η σύγκρουση για τη μαντήλα στο Κοσσυφοπέδιο

Παράλληλα με τις εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο, κρίσιμη σημασία στα Βαλκάνια έχει και η δυναμική του θρησκευτικού φαινομένου. Όπως έχουμε επανειλημμένως γράψει, το πολιτικό Ισλάμ αξιοποιείται από περιφερειακές δυνάμεις, εν προκειμένω από την Τουρκία. Στο Κοσσυφοπέδιο τις τελευταίες ημέρες ο δημόσιος διάλογος κυριαρχείται από πυρήνες του ισλαμικού ακτιβισμού, οι οποίοι απαιτούν την ακύρωση Οδηγίας του εκεί υπουργείου Παιδείας που απαγορεύει τη μαντήλα στο σχολείο.

Το πολιτικό σύστημα αποφεύγει να πάρει θέση επί του θέματος, ενώ κλιμακώνεται σε βαθμό ανάφλεξης η δημόσια αντιπαράθεση πολιτικών αναλυτών κύρους και διανοουμένων με ισλαμιστές. Στην ουσία η σύγκρουση αφορά στην υιοθέτηση από τους γηγενείς μουσουλμάνους – όχι μόνο από τους Αλβανούς– προτύπων συμβατών με τον κοσμικό πολιτικό πολιτισμό της Ευρώπης, ή αντιθέτως ισλαμικών φονταμενταλιστικών προτύπων, τα οποία προωθούν πιεστικά ξένα προς την περιοχή κέντρα. Η μαντήλα, λοιπόν, έχει μετατραπεί, όπως και αλλού, σε ζήτημα αιχμής.

Εάν παρακολουθήσει κανείς λεπτομερώς τα επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα δεν θα δυσκολευτεί να διακρίνει το παιχνίδι που παίζεται. Και που βέβαια δεν αφορά τόσο την θεολογική πτυχή, όσο την πολιτική. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι συγκεκριμένοι κύκλοι, επικαλούμενοι τη Σαρία, ζητούν οι μαθήτριες στα δημόσια σχολεία του Κοσσυφοπεδίου να μπορούν να φορούν μαντήλα – σήμερα απαγορεύεται.

Από πλευράς της η Πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Βιόσα Οσμάνι επεσήμανε ουσιαστικές παραμέτρους της υπόθεσης, που δεν είναι τόσο συμβολική όσο οι υπερασπιστές της μαντήλας ισχυρίζονται. Και ούτε έχει βέβαια σχέση με την χειραφέτηση της γυναίκας. Ουσιαστικά, η Πρόεδρος ανέφερε ότι το ζήτημα αφορά στο Σύνταγμα, το οποίο έχει συνταχθεί με ευρωπαϊκά πρότυπα, προκειμένου διευκολύνει την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου σαν ανεξάρτητου κράτους.

Το ιστορικό δίλημμα και η μαντήλα

Πέραν, όμως, της πολιτικής διάστασης του ζητήματος, επανέρχεται στο προσκήνιο το ιστορικό δίλλημα της αλβανικής διανόησης από την εποχή του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα σε ό,τι αφορά στην ταυτότητα και τον προσανατολισμό του αλβανικού έθνους. Πρόκειται για ισχυρό δίλημμα, το οποίο δεν διχάζει μόνο την κοινωνία. Δημιουργεί και τεράστιο χάσμα σε ό,τι αφορά στη συνοχή του, δεδομένου ότι ειδικά στην Αλβανία υπάρχει ισχυρή ορθόδοξη, αλλά και σημαντική καθολική κοινότητα. Ως εκ τούτου προσδιορίζει πολιτικές συμπεριφορές. Για την ιστορία ας αναφερθεί ότι η εμβληματική πολιτική προσωπικότητα της αλβανικής κοινότητας του Κοσσυφοπεδίου και πρώτος Πρόεδρος του κράτους, ο συγγραφέας Ιμπραχίμ Ρουγκόβα, είχε ασπαστεί το Χριστιανισμό και είχε βαπτιστεί καθολικός με το όνομα Παύλος.

Ενώ το διαδικτυακό ψήφισμα που στοχεύει στην ακύρωση της Οδηγίας του υπουργείου Παιδείας για απαγόρευση της μαντήλας στα σχολεία βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη του δημόσιου διαλόγου, αυτές τις ημέρες επισκέπτεται την Πρίστινα ο επικεφαλής της Diyanet της πανίσχυρης τουρκικής Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων, Αλί Ερμπάς (Ali Erbash). Πρόκειται για τον ιμάμη που κράδαινε το σπαθί του στην Αγία Σοφία κατά την πρώτη τέλεση της προσευχής του Ναμάζ, παρουσία του Προέδρου Ερντογάν.

Στο κέντρο της Πρίστινα και με όλες τις διευκολύνσεις από την κυβέρνηση του Αλμπίν Κούρτι κατασκευάζεται με τουρκική χρηματοδότηση τεραστίων διαστάσεων τζαμί. Ανάλογο αυτού που ολοκληρώνεται στα Τίρανα στην προέκταση της αλβανικής Βουλής. Ο Ερμπάς επισκέφθηκε το εργοτάξιο, συνοδευόμενος από τον αρχιμουφτή του Κοσσυφοπεδίου Ναΐμ Τερνάβα (Naim Ternava), γνωστό για τα φιλοτουρκικά του αισθήματα και την υποταγή του στον αρμόδιο για τις θρησκευτικές υποθέσεις της τουρκικής πρεσβείας στην Πρίστινα.

Ενδεικτικό των εξωγενών παρεμβάσεων στη διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης του Ισλάμ στα Βαλκάνια, με κύριο μοχλό την Άγκυρα, είναι τωρινό άρθρο του συνταξιούχου Αλβανού πρέσβη Σαμπάν Μουράτ, για τον οποίο κυκλοφορεί η πληροφορία ότι είχε στρατολογηθεί από τους Τούρκους την περίοδο που υπηρετούσε στο αλβανικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη. Στο άρθρο του, λοιπόν, με αφορμή τη συζήτηση για την μαντίλα στο Κοσσυφοπέδιο, αναφέρει ότι η Ελλάδα και η Σερβία είναι πίσω από τη δημόσια αντιπαράθεση!

Πώς το δικαιολογεί; Κατ’ αυτόν, η μαντήλα δείχνει την υποταγή στον Μωάμεθ και είναι αυτή που προστατεύει ιστορικά το έθνος των Αλβανών από την αφομοίωση στον ελληνικό ή σερβικό έθνος! Μπορεί το επιχείρημα να προκαλεί γέλια σε ορθολογιστές, αλλά ηλεκτρίζει τους οπαδούς του Ισλάμ που ταΐζονται από το τουρκικό πιλάφι και μετατρέπονται σε πιόνια στρατηγικών σχεδίων του Ερντογάν και διαφόρων εμίρηδων του Αραβικού Κόσμου.