Τί κρύβει το διάταγμα Ερντογάν για αποστολή στρατευμάτων εκτός Τουρκίας

Σε δημοσίευμα της η έγκριτη ιστοσελίδα nordicmonitor.com με την υπογραφή του Levent Kenez αναφέρεται στο διάταγμα Ερντογάν που ενέκρινε το τουρκικό κοινοβούλιο για παράταση της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων στην Λιβύη, ενώ γίνεται ιδιαίτερη επισήμανση στην τελευταία παράγραφο του διατάγματος με την οποία ο τούρκος πρόεδρος ζητά την έγκριση του κοινοβουλίου για την «αποστολή τουρκικών στρατευμάτων σε ξένες χώρες για επιχειρήσεις και επεμβάσεις, προκειμένου να προστατευθούν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της Τουρκίας». Ο αρθρογράφος μάλιστα επιχειρώντας μια ερμηνεία για το ποιες χώρες μπορεί να αφορά αυτή η αναφορά χρησιμοποιεί ως παράδειγμα το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο σημειώνοντας πως ο «Ερντογάν μπορεί να αναλάβει δράση κατά άλλης χώρας στο πλαίσιο της νέας πρότασης, ισχυριζόμενος ότι υπάρχει παραβίαση στην ανατολική Μεσόγειο σχετικά με την εφαρμογή της Συμφωνίας Οριοθέτησης Θαλάσσιων Τουρκίας-Λιβύης». Το άρθρο του nordicmonitor έχει ως εξής :

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπως ήταν αναμενόμενο, απέστειλε στο κοινοβούλιο πρόταση τη Δευτέρα ζητώντας παράταση της ανάπτυξης στρατευμάτων στη Λιβύη για άλλους 18 μήνες. Όπως και σε ένα προεδρικό ψήφισμα που εγκρίθηκε προηγουμένως, ο αριθμός των στρατευμάτων που θα υπηρετήσουν και το πότε ή πού θα αναπτυχθούν επαφίεται πλήρως στη διακριτική ευχέρεια του Προέδρου Ερντογάν.

Η τελευταία προεδρική πρόταση, η οποία διαβάζεται σχεδόν λέξη προς λέξη όπως τα προηγούμενα το 2020 και το 2021, αναφέρει ότι «ο λεγόμενος Λιβυκός Εθνικός Στρατός, που δεν έχει θέση στη Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία και είναι παράνομος τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, εξαπέλυσε επίθεση για να καταλάβει την πρωτεύουσα της Τρίπολης στις 4 Απριλίου 2019, με στόχο να ανατρέψει την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας [GNA].  Αυτές οι επιθέσεις με στόχο αμάχους και μη στρατιωτικές υποδομές δημιούργησαν ένα κατάλληλο περιβάλλον για το ISIS [Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία], την Αλ Κάιντα και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις, τις παράνομες ένοπλες ομάδες, την παράνομη μετανάστευση και την εμπορία ανθρώπων, που απειλούν την ακεραιότητα και τη σταθερότητα της Λιβύης. Ως αποτέλεσμα, η GNA ζήτησε υποστήριξη από την Τουρκία τον Δεκέμβριο του 2019».

Επισημάνθηκε επίσης ότι η Τουρκία συνεχίζει να παρέχει εκπαίδευση και διαβούλευση στο πλαίσιο του μνημονίου κατανόησης (MoU) μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για συνολική ασφάλεια και στρατιωτική συνεργασία που υπογράφηκε το 2019. Η πρόταση υποστηρίζει ότι δεν είναι ακόμη δυνατό να επιτευχθεί μόνιμη κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη ή ολοκλήρωση της διαδικασίας πολιτικού διαλόγου.

Διάταγμα Ερντογάν

Τονίζοντας ότι οι κίνδυνοι και οι απειλές που τίθενται σε ολόκληρη την περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, εξακολουθούν να υφίστανται στη Λιβύη, ο Ερντογάν υποστήριξε ότι εάν επαναληφθούν οι επιθέσεις κατά της νόμιμης κυβέρνησης, τα συμφέροντα της Τουρκίας τόσο στη Μεσόγειο όσο και στη Βόρεια Αφρική θα επηρεαστούν αρνητικά.

Στην τελική παράγραφο, ο Τούρκος πρόεδρος ζητά την έγκριση του κοινοβουλίου για την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων σε ξένες χώρες για επιχειρήσεις και επεμβάσεις, προκειμένου να προστατευθούν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της Τουρκίας και να βοηθηθεί η άσκηση δυναμικής πολιτικής ώστε να αποφευχθεί η αντιμετώπιση μιας κατάστασης που δεν μπορεί να διορθωθεί, προσθέτοντας ότι το εύρος των επιχειρήσεων, ο αριθμός των στρατευμάτων και ο χρόνος που θα αναπτυχθούν θα καθοριστούν από τον ίδιο. Η χρήση της λέξης «χώρες» αντί για «Λιβύη» ως χώρα στην οποία θα σταλούν στρατεύματα επιτρέπει στον Ερντογάν να στείλει στρατεύματα σε όποιον προορισμό κρίνει απαραίτητο, με το σκεπτικό της προστασίας των συμφερόντων της Τουρκίας.

Για παράδειγμα, ο Ερντογάν μπορεί να αναλάβει δράση κατά άλλης χώρας στο πλαίσιο της νέας πρότασης, ισχυριζόμενος ότι υπάρχει παραβίαση στην ανατολική Μεσόγειο σχετικά με την εφαρμογή της Συμφωνίας Οριοθέτησης Θαλάσσιων Συνόρων Τουρκίας-Λιβύης που υπογράφηκε το 2019. Η θαλάσσια συμφωνία, η οποία είναι δεν αναγνωρίζεται από καμία μεσογειακή χώρα, καθορίζει την κοινή υφαλοκρηπίδα Τουρκίας-Λιβύης και την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ).

Αποστρατιωτικοποίηση νησιών

Ο Ερντογάν είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ελλάδα στρατιωτικοποίησε ορισμένα νησιά στο Αιγαίο σε αντίθεση με τις διεθνείς συμφωνίες, λέγοντας ότι η Τουρκία μπορεί να παρέμβει και ότι δεν αστειεύεται. Οι πολιτικοί παρατηρητές πιστεύουν ότι πριν από τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους, ο Ερντογάν θέλει να εκμεταλλευτεί τη δημιουργία ενός κύματος νεοεθνικισμού στο εσωτερικό και ότι μια διασυνοριακή στρατιωτική επιχείρηση κατά των Κούρδων στη Συρία τέθηκε στην ημερήσια διάταξη από τον Ερντογάν τον περασμένο μήνα για τον σκοπό αυτό.

Έτσι συγχωνεύονται οι υφαλοκρηπίδες της Λιβύης και της Τουρκίας σύμφωνα με χάρτη που δημοσίευσε το τουρκικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. Δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο για την έγκριση του νομοσχεδίου, το οποίο αναμένεται να μπει σύντομα στην ημερήσια διάταξη του κοινοβουλίου, καθώς το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν και ο ακροδεξιός εταίρος του, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), έχουν την πλειοψηφία στο νομοθετικό σώμα. Το τουρκικό κοινοβούλιο είχε εξουσιοδοτήσει αρχικά την τουρκική κυβέρνηση να στείλει στρατιωτικές δυνάμεις στη Λιβύη στις 2 Ιανουαρίου 2020 και παρέτεινε την πρόταση στις 2 Ιανουαρίου 2021.

Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) είχε προηγουμένως καταψηφίσει την πρόταση, υποστηρίζοντας ότι μια ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ πρέπει να αναπτυχθεί στη Λιβύη και ότι η Τουρκία θα πρέπει να συμμετάσχει σε αυτή τη δύναμη. Το δεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης İYİ (Καλό) καταψήφισε επίσης, υποστηρίζοντας ότι η συμμετοχή σε έναν αραβικό εμφύλιο πόλεμο, όπως στη Συρία, δεν θα ωφελούσε την Τουρκία. Το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) ήταν επίσης κατά της πρότασης, δηλώνοντας ότι η Τουρκία θα είναι μέρος του πολέμου.

Αποστολή στρατευμάτων

Η Τουρκία έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στρατιωτική επιτυχία του GNA που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ ενάντια στην ανταρτική αντιπολίτευση με επικεφαλής τον Khalifa Haftar, έναν απόστρατο στρατηγό που προσπαθούσε να καταλάβει την εξουσία στη Λιβύη. Η Τουρκία έστειλε όχι μόνο όπλα, πυρομαχικά και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, αλλά και οργάνωσε Σύρους μισθοφόρους και τζιχαντιστές για να πολεμήσουν εναντίον του Χάφταρ. Ο στόχος του Χάφταρ να καταλάβει την Τρίπολη έληξε ξαφνικά μετά την παρέμβαση της Τουρκίας με την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2 πολλαπλών χρήσεων, τα οποία κατασκευάζονταν από την τουρκική εταιρεία Baykar Makina. Επικεφαλής του Baykar είναι ο γαμπρός του Erdoğan, Selçuk Bayraktar.

Δεν είναι μυστικό ότι εκτός από την υποστήριξη της κυβέρνησης, που είναι ιδεολογικά κοντά του, ο Ερντογάν είπε επανειλημμένα ότι οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λιβύης ήταν σημαντικοί παράγοντες για το συμφέρον της Τουρκίας για τη χώρα.  Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επικριθεί από διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς για τακτικές και ολοένα πιο κατάφωρες παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη. Η Τουρκία δεν επιτρέπει στη Ναυτική Δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιθεωρήσει τα πλοία της στο πλαίσιο της επιχείρησης IRINI, η οποία ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου 2020 με κύρια αποστολή την επιβολή του  εμπάργκο όπλων των Ηνωμένων Εθνών . Η Τουρκία έχει μέχρι στιγμής απορρίψει επτά αιτήματα της ΕΙΡΗΝΗΣ.

Το Nordic Monitor  δημοσίευσε  προηγουμένως μια έκθεση που υποβλήθηκε από ειδικούς στο  Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ , υποστηρίζοντας ότι τα όπλα που κατασκεύαζε το Ιράν κατέληξαν στη Λιβύη με τη βοήθεια της τουρκικής κυβέρνησης. Οι ένοπλες φατρίες στο GNA έλαβαν ένα σύστημα καθοδηγούμενου αντιαρματικού πυραύλου Dehleyvah (ATGM) καθώς και ένα φορητό σύστημα αεράμυνας Misagh-2 man (MANPADS), τα οποία κατασκευάστηκαν και τα δύο στο Ιράν. Στις αξιολογήσεις τους τον Μάρτιο του 2021, η Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για τη Λιβύη είπε ότι πιστεύει ότι ήταν η Τουρκία που παρείχε τα ιρανικά όπλα σε λιβυκές φατρίες, παραβιάζοντας σαφώς τις κυρώσεις του ΟΗΕ.