Τι μας δίδαξε ο κυβερνοπόλεμος του ISIS

Ως υβριδικός πόλεμος, τον οποίο αξιοποιεί και το ISIS, ορίζεται σύμφωνα με τον R. Aron (1966) ότι είναι η χρήση συμβατικών μη συμβατικών, τακτικών- άτακτων, φανερών -συγκεκαλυμμένων μέσων και η εκμετάλλευση όλων των διαστάσεων του πολέμου, σε όλο το μήκος και το πλάτος του, για να καταπολεμηθεί η ανωτερότητα των συμβατικών όπλων, μεθόδων και τακτικών στο πεδίο μάχης.

Οι υβριδικές απειλές εκμεταλλεύονται όλο το φάσμα του σύγχρονου πολέμου, δεν περιορίζονται μόνο στα συμβατικά μέσα και άρα στο συμβατικό πεδίο μάχης. Με την χρήση ασυμμετριών, οι υβριδικές απειλές εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες του αντιπάλου, περιπλέκοντας με αυτόν τον τρόπο το πεδίο της μάχης.

Σύμφωνα με τον σχετικό ορισμό της ΕΕ, υβριδική επιχείρηση είναι «συνδυασμός καταναγκαστικής και ανατρεπτικής δραστηριότητας, συμβατικών και μη συμβατικών μεθόδων (π.χ. διπλωματικές, στρατιωτικές, οικονομικές, τεχνολογικές μέθοδοι) που χρησιμοποιούνται με συντονισμένο τρόπο από κρατικούς ή μη κρατικούς παράγοντες για την επίτευξη ειδικών στόχων, παραμένοντας ωστόσο κάτω από το κατώφλι, δηλαδή το όριο, της επίσημης κήρυξης πολέμου».

Ο αντίστοιχος ορισμός που έχει δώσει το ΝΑΤΟ ορίζει ως υβριδική απειλή «την προερχόμενη από υπάρχοντα ή μελλοντικό αντίπαλο (κρατικό, μη κρατικό, τρομοκράτες κλπ.) με τη δυνατότητα επίδειξης ή ταυτόχρονης χρήσης συμβατικών και μη συμβατικών μεθόδων για την επίτευξη των στόχων του».

Το ISIS ως Περίπτωση Μελέτης

Η απειλή που έθετε το ISIS μέχρι την ήττα του στην Συρία, ήταν πολύ σοβαρή από ποτέ για δύο λόγους: Πρώτον, για την ικανότητά του να διεξάγει ασύμμετρο πόλεμο και, δεύτερον, η ικανότητά του να στρατολογεί ξένους μαχητές και μάλιστα και τα δύο στο αποκορύφωμά τους. Έτσι το μοντέλο του Ισλαμικού Κράτους είναι σημαντικό για ανάλυση, μελέτη και λήψη ανάλογων μέτρων, καθόσον διαπιστώνουμε ότι ο υβριδικός πόλεμος σήμερα είναι ακόμη ισχυρότερος και πιο επικίνδυνος, οπότε αξίζει να μελετήσουμε ως Key Study το μοντέλο ISIS.

To ISIS, αν και μη κρατικός φορέας, παρουσίασε μια σχεδόν απαράμιλλη ικανότητα για χρήση και λήψη πληροφοριών και αποτελεσματικού ψυχολογικού πολέμου. Το ISIS ήταν ιδιαίτερα έμπειρο στη χρήση των δικτύων των “social media” και ιδιαίτερα το “YouTube”, το “Twitter” και το “blog posts”, για το σχεδιασμό, την πρόσληψη, την συγκέντρωση χρημάτων, το μάρκετινγκ, κλπ. Εγκέφαλος αυτού του συστήματος υπό τον Abu Bakr Al-Baghdadi ήταν ο Haji Bakr (Samir Abd Mohamed Al-Khlifawi), πρώην συνταγματάρχης της Αεροπορίας και διευθυντής Πληροφοριών του Σαντάμ Χουσείν.

Υπηρεσία Πληροφοριών

Μια εξαιρετική και αποκαλυπτική μελέτη δημοσιεύτηκε στην πρώτη έκδοση του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού “Perspectives on Terrorism” το 2017 . Αναφέρεται στην άγνωστη μέχρι τότε υπηρεσία πληροφοριών του ΙΚ, γνωστή στα αραβικά ως ΕΜΝΙ , όπου εκτός από εκπληκτικές πληροφορίες για την υπηρεσία αυτή μας παρέχει τα πάντα για την εσωτερική λειτουργία του ΙΚ από τη γέννηση του μέχρι και σήμερα και πως η ΕΜΝΙ είχε βοηθήσει σε αυτό.

Η προέλευση της ΕΜΝΙ αποκαλύφθηκε από σύμπτωση με την ανεύρεση το 2014 εγγράφων, που ανήκαν στον Haji Bakr (Χάτζι Μπακρ), ενός πρώην σμηνάρχου της υπηρεσίας πληροφοριών του Santam Hussein, ο οποίος ήταν ο αρχιτέκτονας και δημιουργός της ΕΜΝΙ. Είχε προηγουμένως φυλακιστεί στις φυλακές Abu Ghraib και στη Βάση Buka, μαζί με τον ηγέτη του ΙΚ Abu Bakr al Baghdadi, όπου εκεί γνωρίστηκαν. Μαζί του και άλλοι πικραμένοι πρώην εθνικιστές αξιωματικοί πληροφοριών του Ιράκ. O Bakr σκοτώθηκε τον Ιανουάριο του 2014.

Η Υπηρεσία Πληροφοριών της οργάνωσης, EMNI εισχωρούσε αθόρυβα σε μία περιοχή που ο ISIS ήθελε να καταλάβει και συγκέντρωνε πληροφορίες για τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της περιοχής που είχε στοχεύσει η οργάνωση. Την κατάλληλη στιγμή οι πράκτορες της τρομοκρατικής οργάνωσης που ήταν ήδη μέσα στην περιοχή, υπονόμευαν την τοπική ηγεσία. Έτσι όταν εισέβαλε ο κύριος όγκος των τζιχαντιστών, η κατάρρευσή της ήταν θέμα λίγων ωρών. Τα κεντρικά της ΕΜΝΙ βρίσκονταν στη Συριακή πόλη Αλ-Μπαμπ. Στην ΕΜΝΙ εργαζόταν πολύ μεγάλος αριθμός Μπααθιστών αξιωματικων, που υπηρετούσαν στις υπηρεσίες πληροφοριών του Σαντάμ Χουσείν.

Το διαδικτυακό πεδίο μάχης

Ζούμε σήμερα στην εποχή της “δικτατορίας” των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα λεγόμενα NEW MEDIA που είναι πανίσχυρα όπλα επιρροής, προπαγάνδας, επικοινωνίας, παραπλάνησης κλπ. Πρόκειται για το “Facebook, το Twitter, το Flickr, το ΥΟUTUΒΕ, το Istangram” κ.α, τα οποία έχουν ξεπεράσει τα μέχρι τώρα παντοδύναμα ΜΜΕ. Είναι σημαντικότατα “εργαλεία” στην διάθεση των πάντων με πολλαπλασιαστικό δίκτυο επικοινωνίας και που χρησιμοποιούνται από οργανώσεις, κρατικές οντότητες, υπηρεσίες, εταιρίες, οργανισμούς και άτομα για διάχυση μηνυμάτων, προώθηση πληροφοριών, απόκτηση δυνατοτήτων μεγαλύτερου ακροατηρίου. Μέσω αυτών μπορείς επίσης να ενημερώσεις, να αποκαλύψεις, να παραπλανήσεις, να αποκρύψεις, να κατευθύνεις να προωθήσεις ιδέες, πράγματα και καταστάσεις και να κινηθείς σε εντελώς διαφορετικά πλαίσια από τα μέχρι τώρα δεδομένα.

Με σχετικά εύκολα πληροφοριακά συστήματα, οι διάφορες οργανώσεις, μπορούν να προκαλέσουν τεράστια ζημιά σε θέματα οικονομικά, στρατιωτικά, εθνικής ασφάλειας, να προκαλέσουν πανικό, μαζική φοβία, υστερία, πλήγματα στις προσπάθειες ενημέρωσης και αντίδρασης της κοινής γνώμης κ.α. Μέσω αυτών διεξάγονται σύγχρονες ψυχολογικές και πληροφορικές επιχειρήσεις,  πέραν των παρακρατικών – βίαιων και τρομοκρατικών οργανώσεων.

Ο Παγκόσμιος Ιστός, είναι το Ίντερνετ, το Διαδίκτυο. Η βασική ιδέα του www είναι ο συνδυασμός της τεχνικής των δικτύων υπολογιστών με το υπερ-κείμενο (hypertext), σε ένα δυναμικό και ευκολόχρηστο σύστημα πληροφοριών. Για να καταλάβουμε καλύτερα πως γίνεται η χρήση του διαδικτύου θα αναφερθούμε στην δομή του. Στα παγόβουνα, το 91% του όγκου τους βρίσκεται κάτω από το νερό. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και όσον αφορά το ίντερνετ. To διαδίκτυο, World Wide Web (WWW) χωρίζεται σε τρία μέρη.

Το Surface Web (Επιφανειακός Ιστός), είναι ο παραδοσιακός παγκόσμιος ιστός που όλοι γνωρίζουμε. Περιέχει λίγο-πολύ όλες τις ιστοσελίδες που επισκεπτόμαστε και που χρησιμοποιούμε στις καθημερινές μας επαφές, με εφαρμογές όπως, Google, Twitter, Facebook, Yahoo, In, Gmail, YouTube, Wikipedia, PCsteps, κλπ , το οποίο όμως είναι το 10% του χρησιμοποιούμενου διαδικτύου. Κάποιες άλλες ονομασίες που χρησιμοποιούνται για αυτό το επίπεδο του διαδικτύου είναι Common Web, Clearnet, Visible Web, ή Lightnet. Ο επιφανειακός ιστός παρέχει σχετικά χαμηλή ανωνυμία και οι περισσότεροι ιστότοποι ταυτοποιούν τους χρήστες τους μέσω της διεύθυνσης IP τους.

Το Deep Web (Βαθύς Ιστός) είναι το κομμάτι του διαδικτύου το οποίο δεν ευρετηριοποιείται από τις γνωστές μηχανές αναζήτησης. Τα προσωπικά μας email δεν εμφανίζονται στις μηχανές αναζήτησης, ειδάλλως ο καθένας θα είχε πρόσβαση με μια απλή αναζήτηση στο Google. Άρα, ο προσωπικός μας λογαριασμός email ανήκει πρακτικά στο Deep Web. Το ίδιο ισχύει για το προσωπικό μας e-banking, τις ρυθμίσεις του λογαριασμού μας στα social media, το διαχειριστικό περιβάλλον αν έχουμε ένα δική μας ιστοσελίδα κλπ. Εκτός από τους προσωπικούς μας λογαριασμούς, στο Deep Web ανήκουν και σελίδες στις οποίες έχουμε πρόσβαση μόνο με κάποιον σύνδεσμο.

Για παράδειγμα, ένα βίντεο στο YouTube που έχει οριστεί ως “μη καταχωρισμένο”. Όποιος έχει τον σύνδεσμο του βίντεο μπορεί να το δει κανονικά, ακόμα και αν δεν έχει λογαριασμό στο YouTube. Εξετάζοντας το περιεχόμενο του Deep Web, θα διαπιστώσουμε πως αυτό είναι που περιέχει στην πραγματικότητα όλο το διαδίκτυο. Το μέγεθός του, σύμφωνα με μελέτες, είναι 400 έως 550 φορές μεγαλύτερο από αυτό του Surface Web.

Dark Web

Το Dark Web (Σκοτεινός Ιστός), που θα το συναντήσουμε επίσης ως Charter Web ή Darknet, είναι ένα πολύ μικρό υποσύνολο του Deep Web. Το “Dark Web” δεν αποτελεί ένα τόπο, αλλά περισσότερο μια μέθοδο που στοχεύει σε υψηλό επίπεδο διαδικτυακής ανωνυμίας. Αναφέρεται σε ιστοσελίδες που καλύπτουν τις διευθύνσεις IP των διακομιστών, κάνοντας αδύνατο να βρεθεί η ταυτότητα ή η τοποθεσία των χρηστών.

Είναι δηλαδή αποτελεσματικά αόρατες. Στο βασικό στάδιο, η ασφάλεια στο “Dark Web” διέπεται από την εμπιστοσύνη και τη σχέση οικοδόμησης που δημιουργεί ο χρήστης σταδιακά. Για παράδειγμα, η είσοδος του χρήστη σε μια ιστοσελίδα “hacking” γίνεται μόνο μέσω πρόσκλησης και ο προσκεκλημένος έχει συστηθεί από άτομο το οποίο είναι ήδη μέλος της κοινότητας. Το ISIS το χρησιμοποιεί στον δυτικό κόσμο για τις επαφές του με συνεργάτες, μοναχικούς λύκους κλπ .

Ο λεγόμενος Σκοτεινός Ιστός είναι το περιεχόμενο του παγκόσμιου ιστού που περιέχει τα Darknet. Ένα Darknet είναι οποιοδήποτε δίκτυο στον παγκόσμιο ιστό, στο οποίο μπορούμε να έχουμε πρόσβαση με ειδικό λογισμικό, ειδικές ρυθμίσεις και διαπιστευτήρια, ή συγκεκριμένα πρωτόκολλα. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα Darknet είναι τα δίκτυα peer-to-peer και δίκτυα ειδικά για αυξημένη ανωνυμία, όπως το Tor.

Εξαιτίας του πολυεπίπεδου συστήματος κρυπτογράφησης του Dark Web, οι ταυτότητες και οι τοποθεσίες των χρηστών του παραμένουν κρυφές, και ο εντοπισμός τους είναι εξαιρετικά δύσκολος από τις αρχές. Κάποιοι άλλοι, εκμεταλλευόμενοι αυτή την “προστασία”, χρησιμοποιούν τον Σκοτεινό Ιστό για κάθε είδους παράνομη δραστηριότητα. Το “Dark Web” σε συνδυασμό με τους “μοναχικούς λύκους” (Lone wolves) του ISIS αποτελεί έναν επικίνδυνο συνδυασμό για την ειρήνη και τη σταθερότητα της ευρωπαϊκής ηπείρου.

---

 

Απόσπασμα του γράφοντος, από το βιβλίο του ΕΛΙΣΜΕ “Υβριδικοί Πόλεμοι”.