Τι σήμαινε και ποιες οι επιπτώσεις από τη στάση της Wagner

Η Ρωσία και ο πλανήτης έζησε μια πρωτοφανή κατάσταση. Ή για να το θέσουμε καλύτερα, μια ακόμα πρωτοφανή κατάσταση. Η Wagner στασίασε και αντικειμενικώς μπορούσε κανείς να συμπεράνει ότι επιχειρεί να επιβάλλει τη βούλησή της, ως μη- κρατική οντότητα, στο συντεταγμένο ρωσικό κράτος. Δεν επρόκειτο ούτε για πραξικόπημα (τουλάχιστον ευθέως) ούτε για επανάσταση, αλλά για στάση μιας ιδιωτικής εταιρείας (μιλιταριστικής σέκτας) ισχυρού στρατού.

Πρώτον, πρέπει να επισημάνουμε ότι ενώ η Wagner στασίαζε, ήταν προφανές ότι δε δούλεψε μόνη της. Η ιδέα ότι ένας άνθρωπος θα βαδίσει στην πρωτεύουσα του κράτους του, προκειμένου να καταλάβει την εξουσία με δική του πρωτοβουλία, υπήρξε μόνο στη μουσολινική προπαγάνδα. Η δράση της Wagner φαίνεται να είχε στηρίγματα σε ξένες υπηρεσίες και σε ρωσικούς κύκλους του κατεστημένου της Ρωσίας, οι οποίοι ουδόλως χάρηκαν με τη διακοπή των σχέσεων Ρωσίας-Δύσης.

Ο Πριγκόζιν έκανε ό,τι θα μπορούσε να ελπίζει ο Μπάιντεν, όταν πέρυσι καλούσε σε αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα. Στις διεθνείς σχέσεις δε, τέτοιες συμπτώσεις δεν υπάρχουν. Άρα η ερμηνεία από την ηγεσία της Ρωσίας ήταν λογικώς ότι ο Πριγκόζιν είναι στασιαστής, ο οποίος δρα σε συνεργασία με πραξικοπηματίες και με τις υπηρεσίες των ΗΠΑ ίσως και της Βρετανίας. Τι σημαίνει αυτό; Ότι εφόσον ο Πριγκόζιν έκανε πίσω και δεν επήλθε αλλαγή καθεστώτος, όπως πολλοί ήλπισαν, η ρωσική κυβέρνηση να αναζητήσει και ξένες διασυνδέσεις για την επίθεση εναντίον του ρωσικού κράτους.

Η πισώπλατη μαχαιριά

Δεύτερον, αν η Wagner πετύχαινε τους στόχους της, τότε στη Ρωσία θα είχαμε αντικειμενικώς βίαιη αλλαγή καθεστώτος και πιθανότατα την επιβολή ενός μιλιταριστικού καθεστώτος, που ενδεχομένως θα λάμβανε και ευθέως δικτατορική μορφή. Σε αυτήν την περίπτωση, θα μιλούσαμε για προφανή προοπτική διάλυσης του ρωσικού κράτους, ή έστω ακρωτηριασμού του  και σε κάθε περίπτωση καθυπόταξης της πολιτικής του σε ό,τι αφορά κρίσιμες επιλογές του από τον Πριγκόζιν και ενδεχομένως από διαπλεκόμενα δυτικά κέντρα. Αυτό ακριβώς ήθελαν οι ΗΠΑ και σε αυτό το ενδεχόμενο υπονοούσε ο Πούτιν ότι θα χρησιμοποιούσε ακόμα και πυρηνικά όπλα εναντίον της Δύσης.

Τρίτον, η Wagner δεν έχει πολιτικό πρόταγμα. Η αλλαγή κάποιων αξιωματούχων αποτελούσε προφανέστατα πρόσχημα. Το πολιτικό πρόταγμα πιθανότατα ήταν να “δεθεί” ή και να ανατραπεί ο Πούτιν. Τί θα συνέβαινε όμως αμέσως μετά; Μια βίαιη αλλαγή στη Ρωσία θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου των αυτονομιστικών κινημάτων. Γιατί, για παράδειγμα, οι Τσετσένοι να πειθαρχούσαν σε ένα καθεστώς το οποίο θα είχε προκύψει από τη δράση μιας ιδιωτικής, μισθοφορικής εταιρείας;

Τέταρτον, ο χρόνος και ο τρόπος δράσης της Wagner αποτελεί τον ορισμό της “πισώπλατης μαχαιριάς”. Η ουκρανική αντεπίθεση έχει αποτύχει, ή τουλάχιστον δεν πάει καθόλου καλά. Ο ρωσικός στρατός ανταποκρίθηκε καλά, χωρίς τη βοήθεια της Wagner, αλλά έχοντας προφανώς δεσμεύσει στο μέτωπο το μεγαλύτερο όγκο των πλέον εμπειροπόλεμων δυνάμεών του. Δεν είναι σαφές τι δυνάμεις μπορούσε να αντιπαρατάξει η ρωσική κυβέρνηση απέναντι στη Wagner εάν αυτή κατάφερνε να φτάσει έξω από τη Μόσχα. Μάλλον λίγες δυνάμεις και όχι επαρκώς εκπαιδευμένες δυνάμεις.

Η Wagner διάλεξε το χρόνο και τον τρόπο ώστε να καταφέρει ένα κεραυνοβόλο χτύπημα στην καρδιά της Ρωσίας, ανεξαρτήτως της στη συνέχεια υπαναχώρησής της. Ήξερε ότι σε μια μακρόχρονη σύγκρουση δεν μπορούσε να αντέξει. Δεν έχει ούτε τους πόρους, ούτε την ηγεσία. Εξ ου και φάνηκε πως ήθελε να φτάσει στη Μόσχα το ταχύτερο δυνατόν. Το πώς θα επηρέαζε αυτό τη στάση του κόσμου ήταν αμφίβολο, αν και το στίγμα της στάσης εν μέσω πολέμου δεν την καθιστούσε ιδιαιτέρως δημοφιλή.

Πέμπτον, η σχεδιαζόμενη αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία θα σήμαινε κατακλυσμιαίες εν δυνάμει συνέπειες και πέραν της πιθανής χρήσης πυρηνικών όπλων. Η Λευκορωσία ήταν το πρώτο πιόνι και γι’ αυτό ο Λουκασένκο έσπευσε να μεσολαβήσει σε συνεννόηση βέβαια με τον Πούτιν. Αλλά ο κινεζικός δράκος είναι εκείνος που θα είχε κάθε λόγο όχι απλώς να ανησυχεί αλλά και να τεθεί σε κόκκινο συναγερμό.

Μετά τη Μόσχα, ίσως να ερχόταν η σειρά του Πεκίνου. Επιπλέον, χωρίς τη Ρωσία του Πούτιν, η ενεργειακή ασφάλεια της Κίνας θα πήγαινε περίπατο. Το Ιράν θα είχε τεράστιο πρόβλημα επίσης. Θα επρόκειτο για έναν πρωτοφανούς μεγέθους και ιστορικώς μοναδικού διεθνοπολιτικού κλυδωνισμού. Δεν έχουμε προηγούμενο εμφύλιας σύγκρουσης ή έστω βίαιης αλλαγής καθεστώτος και μάλιστα εν μέσω πολέμου, σε πυρηνική δύναμη.

Έκτον, ο νεοφιλελεύθερος τρόπος πολέμου είναι απλώς καταστροφικός σε όλα τα επίπεδα. Στο επίπεδο των προμηθειών, της διοίκησης, το γνωρίζαμε ήδη. Τώρα το ξαναθυμόμαστε σε ό,τι έχει να κάνει με τη χρήση μισθοφορικών δυνάμεων επίσης. Ο Πούτιν έπαιξε με τη φωτιά και τσουρουφλίζεται. Το θέμα είναι αν θα καεί.

Έβδομον, τώρα που η ανταρσία τελείωσε με τον τρόπο που τελείωσε, το ερώτημα είναι εάν ο Πούτιν θα αλλάξει. Έχουμε δει και στην περίπτωση Ερντογάν αλλά και άλλων ηγετών, το πώς αλλάζουν μετά από μια στάση ή ένα πραξικόπημα. Ο Πούτιν (λογικώς πάντα) θα δρομολογήσει άμεσα ή στην κατάλληλη στιγμή εστίες στο κρατικό και οικονομικό κατεστημένο της Ρωσίας. Οι εκκαθαρίσεις πιθανώς θα είναι βαθιές και βίαιες. Θα επιδιώξει λογικά, να τελειώσει γρήγορα την Ουκρανία και τον πόλεμο εκεί. Και θα θάψει κάθε μορφή σχέσης με τη Δύση, ακόμα και ερχόμενος πιο κοντά σε έναν κατακλυσμιαίο πόλεμο. Ο πλανήτης αλλάζει όπως έχουμε πει και αυτή η αλλαγή κάθε άλλο παρά εύκολη είναι.