Τί συζήτησαν Μπάιντεν και Ερντογάν – Ποιος είναι ο κερδισμένος

Η συνάντηση Τζο Μπάιντεν και Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου G-20 έδειξε το πόσο σημαντική παραμένει η Τουρκία για τα γεωστρατηγικά αμερικανικά συμφέροντα, που μεταφράζεται στο ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να αποτρέψουν την πλήρη πρόσδεση του Ερντογάν στο “άρμα” του Πούτιν. Στη συνάντηση των δύο ηγετών παρέστησαν και οι υπουργοί Εξωτερικών Άντονι Μπλίκεν και Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Η Ουάσινγκτον έχει χρησιμοποιήσει αρκετούς μοχλούς πίεσης προς τον Ερντογάν, υπόθεση της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank και Οσμαν Καμπαλά, συμμαχία με Σύριους Κούρδους, αλλά δεν προχωράει στο τελικό βήμα με το οποίο θα επέλθει σημαντική ρήξη στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Η απόκτηση ρωσικών αντιπυραυλικών συστοιχιών S-400  από την Τουρκία αποτελεί το πιο σημαντικό πρόβλημα Άγκυρας-Ουάσινγκτον, αλλά όχι για να τινάξει τις διμερείς τους σχέσεις στον αέρα. Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για τη συνάντηση Μπάιντεν- Ερντογάν είναι προσεκτικά διατυπωμένη με τέτοιο τρόπο, που κάνει σαφές τη σημασία της Τουρκίας ως συμμάχου. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει:

«Ο πρόεδρος Τζόζεφ Ρ. Μπάιντεν, Τζούνιορ, συναντήθηκε σήμερα με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της G20. Ο πρόεδρος Μπάιντεν υπογράμμισε την επιθυμία του να διατηρήσει εποικοδομητικές σχέσεις, να επεκτείνει τους τομείς συνεργασίας και να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις διαφωνίες μας».

»Εξέφρασε την εκτίμηση για τις σχεδόν δύο δεκαετίες συνεισφοράς της Τουρκίας στην αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν την πολιτική διαδικασία στη Συρία, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε Αφγανούς που έχουν ανάγκη, τις εκλογές στη Λιβύη, την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις διπλωματικές προσπάθειες στον Νότιο Καύκασο».

Οι ερμηνείες

»Ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιβεβαίωσε την αμυντική μας συνεργασία και τη σημασία της Τουρκίας ως Σύμμαχου του ΝΑΤΟ, αλλά σημείωσε τις ανησυχίες των ΗΠΑ για την κατοχή από την Τουρκία του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400. Επίσης τόνισε τη σημασία των ισχυρών δημοκρατικών θεσμών, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου για την ειρήνη και την ευημερία».

Η ερμηνεία της ανακοίνωσης σε επικοινωνιακό επίπεδο δείχνει ότι ο Μπάιντεν απέφυγε να σηκώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης με τον Ερντογάν. Η λέξη «ανησυχία» που αναφέρθηκε δεν παραπέμπει σε άμεσες ενέργειες για συνέτιση της Τουρκίας σχετικά με το θέμα των S-400 και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolou ανέφερε, από την πλευρά του, επικαλούμενο ανώτερο Τούρκο αξιωματούχο ότι η συνάντηση των δύο ηγετών διεξήχθη σε «πολύ θετικό κλίμα» και συζητήθηκαν οι διμερείς σχέσεις και περιφερειακά θέματα.

Επίσης, συζητήθηκε και η δημιουργία κοινού μηχανισμού για την ενίσχυση και ανάπτυξη των διμερών σχέσεων, όπως και το τι πρέπει να γίνει για την αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου. Ακόμα, δόθηκε έμφαση στη σημασία της συμμαχίας του ΝΑΤΟ και τη στρατηγική εταιρική σχέση και εκφράστηκε η ικανοποίηση για τα αμοιβαία βήματα που έγιναν για την κλιματική αλλαγή.

Η επικοινωνιακή διάσταση

Αν επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε το ποιος φαίνεται να είναι κερδισμένος επικοινωνιακά απο τη συνάντηση,  η πλάστιγγα γέρνει προς τον Ερντογάν καθώς ο Μπάιντεν έδειξε ότι δεν έχει εξαντλήσει τα όρια αντοχής απέναντι στα τουρκικά τερτίπια. Τα ρεπορτάζ που ανάφεραν ότι ο Μπάιντεν θα προειδοποιήσει τον Ερντογάν, ότι οι σπασμωδικές κινήσεις του δεύτερου δεν ωφελούν τη διμερή σχέση και ότι οι κρίσεις πρέπει να αποφεύγονται, δεν δικαιώθηκαν, τουλάχιστον με βάση την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου.

Ο Ερντογάν θα μπορεί να ισχυριστεί στο εσωτερικό του ακροατήριο ότι κατάφερε να διαχειριστεί τον Μπάιντεν και αναμένεται να συνεχίσει την πολιτική του που ενίοτε χαρακτηρίζεται από επικρίσεις προς τις ΗΠΑ. Όμως, ο Τούρκος πρόεδρος με τις επιλογές στην άσκηση της εξωτερικής του πολιτικής δείχνει να έχει στραφεί τελικά προς την Ανατολή, καθώς η συνεργασία με τον Πούτιν, παρά τον ανταγωνισμό τους, παρέχει στην Τουρκία στρατηγικά οφέλη που δεν  μπορούν ή δεν θέλουν να προσφέρει η Δύση.