Τί θα γεννήσει τελικά ο πόλεμος στην Ουκρανία

Ο πρώτος στόχος του ουκρανικού πολέμου ήταν και παραμένει η Ενωμένη Ευρώπη, ειδικά η Γερμανία. Να μην ξεχνάμε ότι προπολεμικά η Σοβιετική Ένωση και οι Αγγλο-Γάλλοι ανταγωνίστηκαν σκληρά για να κερδίσουν τη Γερμανία του Χίτλερ στην πλευρά τους. Αυτή τη φορά οι ΗΠΑ πρόλαβαν τις όποιες αντιδράσεις, κέρδισαν κατά κράτος και η Γερμανία έμεινε στη Δύση, “πατημένη στο χώμα”, όπως είχε ορίσει επί λέξει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ λόρδος Ισμέι.

Έχω επανειλημμένα χαρακτηρίσει τη Γερμανία “γεωπολιτικό νάνο”. Ο Σόλτς τώρα τρέχει στην καρδιά του αντίπαλου, στο Πεκίνο, αναζητώντας φάρμακο σωτηρίας από το φαρμάκι που του έριξαν οι ΗΠΑ. Αυτά στον πρώτο, προ χειμώνα, γύρο του πολέμου. Οι αναλύσεις στη Δύση υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν ήθελε ένα κεραυνοβόλο πόλεμο, αλλά απέτυχε. Οι Ρώσοι ξεκίνησαν μάλλον τεμπέλικα, ίσως πρόχειρα, αλλά ποτέ δεν μίλησαν για νίκη αστραπή.

Τώρα διαφαίνεται ότι ο πόλεμος διαρκείας δεν ωφελεί τη Δύση, όχι πάντως την Ευρώπη. Για παράδειγμα η ομοψυχία στον πόλεμο είναι προϋπόθεση νίκης, ενώ η διχόνοια πρόλογος δυστυχίας. Οι ΗΠΑ έχουν κάνει το ανθρωπίνως δυνατόν για να εξασφαλίσουν τη συνοχή του δυτικού χώρου. Πλην, όμως, δεν επιζητήθηκε η συναίνεση με δέλεαρ το κοινό συμφέρον. Η συστράτευση είναι αποτέλεσμα καταναγκασμού, παρά κίνητρο για αμοιβαίο όφελος.

Το αποτέλεσμα είναι να εκδηλώνονται ήδη ρωγμές. Λες και το μοναδικό μάθημα από την Ιστορία που συγκράτησε η ηγεσία των ΗΠΑ –επικαλείται την αρχαία Αθήνα ως πρότυπο– είναι μόνο η τυρρανία που επέβαλλαν οι Αθηναίοι στους συμμάχους τους. Οι ΗΠΑ δεν διάβασαν, προφανώς, το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου και την κατάρρευση της Αθήνας. Η σχέση με τους νατοϊκούς συμμάχους τους δεν είναι ιδανική, αλλά η κατάσταση στο εσωτερικό των ΗΠΑ είναι χειρότερη.

Ασταθείς ισορροπίες

Οι σύμμαχοι, ένας-ένας, παίρνουν αποστάσεις από τον Ζελένσκι, που έχει φάει τον άμπακο σε δολάρια και ζητάει κι άλλα. H διχόνοια στο εσωτερικό των ΗΠΑ απειλεί να καταστρέψει τη χώρα από τις κορυφές της ελίτ έως τους απλούς πολίτες. Να θυμηθούμε:

• Πρώτον, έχει χαθεί κάθε ελπίδα ανατροπής του Πούτιν από τον λαό, ή από τους μηχανισμούς της εξουσίας, όπως στην αρχή του πολέμου είχαν φανταστεί στη Δύση.
• Δεύτερον, οι δυτικοί εναπόθεσαν μετά τις ελπίδες τους στον Θεό, ότι ο Πούτιν είναι σοβαρά άρρωστος. Ίσως είναι. Αλλά δεν δείχνει έτοιμος να αποδημήσει αρκετά σύντομα, ώστε να επωφεληθεί η δική μας, “η σωστή πλευρά της Ιστορίας”.
• Τρίτον, το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ δείχνει μια βαθιά διχασμένη Αμερική που διστάζει ποιο δρόμο να ακολουθήσει. Αν τελικά το φάντασμα του Τραμπ ξαναπάρει πολιτικά σάρκα και οστά, κανείς δεν ξέρει πόσο θα βαθύνει και πόσο θα αγριέψει η εσωτερική διαμάχη στις ΗΠΑ. Και πως θα επηρεαστεί ο συμμαχικός χώρος.
• Τέταρτον, Οι εξελίξεις υπερκαθορίζονται πλέον από τις εξαγγελθείσες μυστικές συνομιλίες Σάλιβαν (σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ) με τη Μόσχα. Η πορεία του πολέμου δεν εξαρτάται πλέον κυρίως από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αλλά προέχει η επιδίωξη πολιτικών λύσεων που θα περιλαμβάνει το σύνολο των προβληματικών σχέσεων της Ρωσίας με τις ΗΠΑ. Με την Ευρώπη να θεωρείται “αμερικανικό κεκτημένο”. Ενώ η Ρωσία, θεωρώ, ότι θα κατοχυρώσει (τυπικά ή ντε φάκτο) το σημαντικότερο μέρος των ήδη κερδισμένων ρωσόφωνων εδαφών/πληθυσμών.

Η αμερικανική κυβέρνηση –λένε τα δυτικά ΜΜΕ– έχει υποδείξει στον Ζελένσκι να ανοίξει παράθυρο για διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία με συγκεκριμένη αιτιολόγηση: να ηρεμήσουν οι σύμμαχοι που ανησυχούν για την παράταση του πολέμου. Η Αγγλία και η Ιταλία έκοψαν ήδη την αποστολή χρημάτων. Ποιον, λοιπόν, ζημιώνει η παράταση του πολέμου; Η αμερικανική πρωτοβουλία για τις συνομιλίες του Σάλιβαν υπονοεί ότι ο πόλεμος, ενόψει και του χειμώνα, καλύτερα θα ήταν να τελειώσει τώρα παρά αργότερα, οπότε ίσως τα διαπραγματευτικά “ατού” θα είναι αποδυναμωμένα.

Η παρακμή της Ευρώπης

Με λόγια απλά: οι κυρώσεις, μέτρο αμερικανικής έμπνευσης και ευρωπαϊκής εφαρμογής, δεν έβλαψαν οικονομικά τη Ρωσία. Έβλαψαν, όμως, πολύ την “ανεγκέφαλη” Ευρώπη που ξεμένει από λεφτά. Ακόμα και η Ελλάδα του “ναι σε όλα”, δεν στάθηκε τόσο ηλίθια όσο οι πρωτευουσιάνοι των Βρυξελλών, του Βερολίνου και του Παρισιού. Αν ο κόσμος αγριέψει τα κεκτημένα των ΗΠΑ στην Ευρώπη ίσως αμφισβητηθούν…

Η ερώτηση αν οι Ρώσοι παρατείνουν τον πόλεμο ως αποτέλεσμα στρατηγικής, ή από στρατιωτική αδυναμία θα μείνει αναπάντητη, έως ότου συμφωνηθεί η τελική λύση με τις μυστικές (και εν συνεχεία επίσημες;) διαπραγματεύσεις. Ή, αν αποτύχουν θα πάμε σ’ έναν πόλεμο “ή ταν ή επί τας”, πιθανόν πυρηνικό. Έτσι κι αλλιώς τώρα Μόσχα, Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες (Βερολίνο-Παρίσι) μπορούν να δουν ποιον ωφελεί η παράταση του πολέμου.

Το ερώτημα είναι: Τί θα μπορεί να κάνει η Ουάσιγκτον, με όποιον πρόεδρο, αν, ή όταν, στην Ευρώπη ξεσηκωθεί ο κόσμος, ή αν, ή όταν, οι ευρωπαϊκές ελίτ κλείσουν την κάνουλα με τα ευρώ στον Ζελένσκι, όπως έκαναν ήδη Άγγλοι και Ιταλοί; Παλιότερα οι κομμουνιστές ήταν ο εύκολος αποδιοπομπαίος τράγος. Τώρα ποιος; Η Ευρώπη ταλανίζεται και φτωχαίνει, η Ουκρανία έχει την τύχη της Ελλάδας μετά τον εμφύλιο, είναι για τη χωματερή. Από το 1914 ο Σπέγκλερ είχε μιλήσει για την “παρακμή της Δύσης”. Δεν είναι, ίσως, μοιραία και αναπόφευκτη. Αλλά, πλέον, δεν είναι διόλου απίθανη.