Τι θα κάνει ο Μπάιντεν με τη Βόρεια Κορέα – Ο ρόλος της αδελφής Κιμ

Ο Κιμ Ον Γιουνγκ έλαβε τον νέο τίτλο «γενικός γραμματέας» του κυβερνώντος Εργατικού Κόμματος στη Βόρεια Κορέα, μια θέση που κατείχαν ο πατέρας και ο παππούς του. Πρόκειται για συμβολική κίνηση που προφανώς αποσκοπεί στην ενίσχυση της εξουσίας του εν μέσω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα.

Το συνεχιζόμενο συνέδριο του κόμματος, το πρώτο εδώ και πέντε χρόνια, ανακοίνωσε το νέο τίτλο του Κιμ κατά τη διάρκεια της έκτης ημέρας του. Σύμφωνα με δήλωση του συνεδρίου, ο Κιμ «πραγματοποίησε υπέροχα την ιστορική αποστολή ολοκλήρωσης του σχεδίου πυρηνικής ανάπτυξης της χώρας». Ο νέος τίτλος είναι σε μεγάλο βαθμό συμβολικός, καθώς ο Κιμ κατά τη διάρκεια ενός κομματικού συνεδρίου του 2016, ορίστηκε πρόεδρος του κόμματος.

Από τότε που ανέλαβε την εξουσία στα τέλη του 2011, ο Κιμ ανέλαβε πολλές κορυφαίες θέσεις και καθιέρωσε την ίδια απόλυτη ισχύ που απολάμβαναν οι προκάτοχοί του. Οι δύο πρώην ηγέτες της Βόρειας Κορέας έχουν διατηρήσει τίτλους μετά θάνατον. Ο Κιμ Γιονγκ Ιλ παραμένει “αιώνιος γενικός γραμματέας” και ο Κιμ Ιλ Σουνγκ είναι “αιώνιος πρόεδρος”.

Στην εναρκτήρια ομιλία στο συνέδριο που ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη, ο Κιμ παραδέχτηκε ότι «σχεδόν όλοι οι τομείς έπεσαν πολύ μακριά από τους καθορισμένους στόχους» στο πλαίσιο ενός προηγούμενου πενταετούς αναπτυξιακού σχεδίου που καταρτίστηκε στο συνέδριο του 2016. «Πρέπει να προωθήσουμε περαιτέρω και να επεκτείνουμε τις νίκες και τις επιτυχίες που έχουμε κερδίσει με ιδρώτα και αίμα, και να αποτρέψουμε την επανάληψη των επώδυνων μαθημάτων», ανέφερε.

Οι πολλαπλές κρίσεις στη Βόρεια Κορέα

Ο Κιμ διοργάνωσε το πολυήμερο συνέδριο εν μέσω αυτής που μπορεί να είναι η πιο δύσκολη πρόκληση του εννέα ετών εξουσίας του και την οποία έχει αποκαλέσει «πολλαπλές κρίσεις». Το απολυταρχικό κράτος είναι μια από τις φτωχότερες χώρες της Ασίας. Η ήδη χειμαζόμενη οικονομία του ασφυκτιά από το κλείσιμο των συνόρων με την Κίνα, λόγω πανδημίας, στραγγίζοντας τη μεγαλύτερη οικονομική αρτηρία της χώρας. ΤΥην κατάσταση επιδεινώνουν οι επιπτώσεις σειράς πρόσφατων φυσικών καταστροφών και η επιμονή των ΗΠΑ για κυρώσεις λόγω του πυρηνικού προγράμματος.

Μετά το κλείσιμο των συνόρων με την Κίνα, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Βόρειας Κορέας, ο διμερής εμπορικός όγκος μειώθηκε κατά περίπου 80% τους πρώτους 11 μήνες του 2020 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο το 2019, ενώ το ΑΕΠ εκτιμήθηκε ότι μειώθηκε κατά 9,3% το 2020. Μετά την απότομη πτώση του εξωτερικού εμπορίου, η Βόρεια Κορέα τετραπλασίασε τις εισαγωγές τροφίμων, ενώ η παραγωγικότητα των εργοστασίων μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ο Κιμ ανέλαβε την εξουσία λόγω έλλειψης πρώτων υλών.

Στην ομιλία του, ο Κιμ χαρακτήρισε τις σημερινές δυσκολίες ως τις χειρότερες και άνευ προηγουμένου. Ζήτησε ένα νέο πενταετές σχέδιο και εξέτασε την παρούσα κατάσταση των μεταλλικών, χημικών, ενεργειακών και άλλων βασικών βιομηχανιών της Βόρειας Κορέας, θέτοντας νεφελώδεις στόχους για μελλοντική ανάπτυξη. Η ειλικρίνεια του Κιμ δεν είναι ασυνήθιστη. Τον περασμένο Αύγουστο, αναγνώρισε τις οικονομικές αδυναμίες που προκλήθηκαν από «απροσδόκητες και αναπόφευκτες προκλήσεις». Επίσης πέρυσι παραδέχτηκε ότι η Βόρεια Κορέα δεν διαθέτει σύγχρονες ιατρικές εγκαταστάσεις και ότι οι συνθήκες στις παράκτιες περιοχές είναι κακές.

Το πυρηνικό πρόγραμμα και ο Μπάιντεν

Αναλυτές είναι δύσπιστοι για το αν ο Κιμ θα βρει λύσεις για τις δυσχέρειες, πολλές από τις οποίες προέρχονται από δεκαετίες οικονομικής κακοδιαχείρισης και από την εμμονή του στην απόκτηση πυρηνικών όπλων. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, πάντως, δεσμεύθηκε να διευρύνει το πυρηνικό του οπλοστάσιο και να κατασκευάσει πιο εξελιγμένα οπλικά συστήματα για να αντιμετωπίσει αυτό που αποκαλεί «εντεινόμενη εχθρική πολιτική των ΗΠΑ».

Ο Κιμ θέλει οικονομική ανάπτυξη αλλά και να διατηρήσει τα πυρηνικά όπλα. Προς το παρόν, όμως, δεν έχει αποκαλύψει τα χαρτιά του όσον αφορά την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο. Ο Μπάιντεν πιθανότατα θα διατηρήσει τις κυρώσεις και θα αποφύγει άμεση συνάντηση με τον Κιμ έως ότου η Βόρεια Κορέα κάνει σημαντικά βήματα προς την αποπυρηνικοποίηση. Παρόλα αυτά, ο Κιμ πιέζει για επέκταση του πυρηνικού οπλοστασίου του.

Ο Κιμ ξεκίνησε συνομιλίες με τον Τραμπ το 2018, αλλά η διπλωματία τους περιέπεσε σε αδιέξοδο λόγω της διαφωνίας για τις κυρώσεις. Η αντίληψη του επιχειρηματία Τραμπ ευνοεί μεγάλες και πλατιές συμφωνίες. Σε αντίθεση, ο Μπάιντεν θεωρεί τον εαυτό του εμπειρογνώμονα στη διπλωματία και τείνει να επιδιώκει περιορισμένες και τμηματικές συμφωνίες. Επικρατεί, όμως, η άποψη ότι το ζήτημα της αποπυρηνικοποίησης της Βόρειας Κορέας θα φτάσει σε αδιέξοδο υπό την προεδρία Μπάιντεν.

Η Κίνα και ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος της Νότιας Κορέας Μουν Τζάε Ιν που επιδιώκει συμφιλίωση με τη Βόρεια Κορέα, είναι πιθανό να καλωσορίσουν την προοπτική μιας ενδιάμεσης συμφωνίας. Αντίθετα, θα προκαλούσε ανησυχία στην Ιαπωνία και τους συντηρητικούς κύκλους στη Νότια Κορέα, επειδή θα επέτρεπε στη Βόρεια Κορέα να διατηρήσει τους πυραύλους μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, αφήνοντας την Ιαπωνία και την Σεούλ έκθετες.

Υπάρχει ρόλος για την αδελφή του Κιμ;

Ο Μπάιντεν και η ηγεσία της Βόρειας Κορέας τρέφουν αμοιβαία καχυποψία. Επιπλέον, η Πιονγκγιάνγκ έθεσε ψηλά τον πήχυ για την επανεκκίνηση διμερών διαπραγματεύσεων, απαιτώντας την κατάργηση των κυρώσεων και τον τερματισμό των στρατιωτικών ασκήσεων ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, μεταξύ άλλων. Λίγοι αμφιβάλλουν για τη δύναμη του Κιμ στην εξουσία, όμως το παρατεταμένο κλείδωμα λόγω πανδημίας μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω τις συνθήκες διαβίωσης. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να αποσταθεροποιήσει την εξουσία του, σύμφωνα με παρατηρητές.

Εν μέσω διογκούμενων φημών για την υγεία του Κιμ, που είχαν διαδοθεί το 2020, πηγές αναφέρουν ότι ηγετικό ρόλο είχε αναλάβει η αδερφή του. Ακόμη και ένας πρώην διπλωμάτης της Νότιας Κορέας είχε πει στα τέλη του 2020 ότι ο Κιμ ήταν σε κώμα κι ότι παρόλο που δεν πέθανε, «η Κιμ Γιο-Τζονγκ αναδύεται στο προσκήνιο καθώς το κενό δεν μπορεί να διατηρηθεί για παρατεταμένη περίοδο».

Η δήλωση αυτή έχει κάποια αξία καθώς η αδελφή τα τελευταία δύο χρόνια συνέχισε μια ταχύτατη άνοδο στην κομματική γραφειοκρατία της Βόρειας Κορέας. Παρά την άνοδό της, όμως, εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι η Κιμ Γιο-Τζονγκ είναι απίθανο να είναι η διάδοχος ή να διατηρήσει οποιαδήποτε πραγματική νομιμότητα ως ηγέτης της Βόρειας Κορέας, δεδομένων των κοινωνικών διακρίσεων εναντίον των γυναικών.

De facto Νο 2

Το όνομα της, πάντως, έλειπε από τη σύνθεση του Πολιτικού Γραφείου, αν και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Σύμφωνα, όμως, με την υπηρεσία πληροφοριών της Νότιας Κορέας τον περασμένο Αύγουστο, η αδελφή ήταν η «de facto δεύτερη στην ιεραρχία». Τα σημάδια είναι αμφίσημα, καθώς από τη μία δεν συμμετέχει στο Πολιτικό Γραφείο, αλλά στην αρχή του συνεδρίου ήταν στο βάθρο που καθόταν η κομματική ηγεσία για πρώτη φορά μαζί με 38 άλλα στελέχη του κόμματος.

Το γεγονός ότι έχει ενεργήσει ως ειδικός απεσταλμένος του αδελφού της στη Νότια Κορέα και αναπληρωτής διευθυντής της κομματικής υπηρεσίας που επιβλέπει το προσωπικό και τις οργανωτικές υποθέσεις, δείχνει ότι ο Κιμ της αναθέτει όλο και περισσότερα καθήκοντα. Ο Μάικλ Μάντεν, ειδικός σε θέματα Βόρειας Κορέας στο Κέντρο Stimson των ΗΠΑ, είπε ότι η αδελφή Κιμ ασκεί τον υψηλότερο βαθμό επιρροής στις συζητήσεις πολιτικής και τις αποφάσεις ανεξάρτητα από το αν είναι στο Πολιτικό Γραφείο ή όχι.

Καθώς ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας δεσμεύτηκε να βοηθήσει στη δημιουργία μιας γέφυρας για επανέναρξη των συνομιλιών αποπυρηνικοποίησης με τον Μπάιντεν να ετοιμάζεται να αναλάβει τα καθήκοντά του, μένει να δούμε τη στάση του Κιμ και αν στο νέο πλαίσιο θα αναθέσει ρόλο στην αδελφή του, η οποία έχει αναλάβει διπλωματικές αποστολές στο παρελθόν.