Ευχαριστώ Πούτιν στον Ερντογάν – Απειλεί και πάλι τους Κούρδους η Τουρκία

Συνάντηση μίας ώρας περίπου είχαν την Τρίτη ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν με τον Ρώσο ομόλογο του Βλαντιμίρ Πούτιν στο Ιράν, το πρώτο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που έγινε, όπως μεταδίδει το Ανατολού, στην Αίθουσα Διεθνών Συνεδριάσεων της Τεχεράνης.

Αναφερόμενος στην τριμερή στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνα ο Ερντογάν σημείωσε ότι «η προσέγγιση της Ρωσίας στη διαμεσολάβηση συνεχίζεται σε θετική κατεύθυνση» και εξέφρασε την ελπίδα οι συναντήσεις να είναι καρποφόρες, κάνοντας λόγο για ευρεία ατζέντα. Προηγουμένως, ο Τούρκος πρόεδρος “έστησε” τον Ρώσο ομόλογο του, ανταποδίδοντας μάλλον το “καψώνι” που του είχε κάνει ο Πούτιν στην προηγούμενη Σύνοδο!

Seems like Erdogan has won this turn of waiting game pic.twitter.com/8t9Nj50nPr

— Ragıp Soylu (@ragipsoylu) July 19, 2022

Από την πλευρά του ο Πούτιν αναφέρθηκε στις διαρκώς βελτιούμενες σχέσεις Ρωσίας- Τουρκίας, με διαρκή αύξηση του διμερούς εμπορίου. Εκφράζοντας την ικανοποίησή του για την ευκαιρία να συναντηθούν στο πλαίσιο του σχήματος της Αστάνα, ο Πούτιν δήλωσε ότι υπάρχουν πολλά θέματα για συζήτηση.

Αναφερόμενος στο πρόβλημα της απομάκρυνσης των σιτηρών από την Ουκρανία, ο Πούτιν ευχαρίστησε τον Ερντογάν για τις προσπάθειες μεσολάβησης και το ρόλο της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις. «Έχουμε σημειώσει πρόοδο χάρη στη μεσολάβησή σας. Όλα τα προβλήματα δεν έχουν λυθεί ακόμα, αλλά είναι καλό να υπάρχει πρόοδος» σημείωσε ο Πούτιν. Για το συριακό ζήτημα, ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι υπάρχουν πολλά ζητήματα που σχετίζονται με αυτό, ενώ σημείωσε αναφέρθηκε στην ανάπτυξη σημαντικών διμερών μεγάλων έργων μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας στο μέλλον.

Συμφωνία-μαμούθ Ρωσίας-Ιράν

Προηγουμένως, διεθνή πρακτορεία ειδήσεων μετέδωσαν πως η Εθνική Ιρανική Εταιρεία Πετρελαίου (NIOC) και η ρωσική εταιρεία αερίου Gazprom υπέγραψαν την Τρίτη μνημόνιο κατανόησης αξίας περίπου 40 δισ. δολαρίων. Την ίδια στιγμή, σε πολεμικές δηλώσεις επιδόθηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, παρά το “όχι” που εισέπραξε από τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χαμενεΐ.

Όπως μετέδωσε το Reuters, η συμφωνία υπεγράφη κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής τελετής από τους CEO και των δύο εταιρειών την ημέρα της επίσκεψης του Πούτιν στο Ιράν, την πρώτη εκτός των συνόρων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης από το ξέσπασμα του πολέμου. Σύμφωνα με το μνημόνιο, η Gazprom θα βοηθήσει τη NIOC στην ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου Kish και North Pars καθώς και έξι κοιτασμάτων πετρελαίου. Η Gazprom θα συμμετάσχει επίσης στην ολοκλήρωση έργων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και στην κατασκευή αγωγών εξαγωγής φυσικού αερίου.

Το Ιράν ελέγχει τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο μετά τη Ρωσία, αλλά οι αμερικανικές κυρώσεις παρεμπόδισαν την πρόσβαση στην τεχνολογία και επιβράδυναν την ανάπτυξη των εξαγωγών φυσικού αερίου. Η επίσκεψη του Πούτιν στην Τεχεράνη παρακολουθείται στενά καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αναδιαρθρώσει την παγκόσμια αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, ωθώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα, που συμβάλλουν σε υψηλότερο κόστος ζωής και αύξηση του πληθωρισμού.

Πολεμικές δηλώσεις Ερντογάν

Προηγουμένως, συνεδρίασε το συμβούλιο συνεργασίας Ιράν-Τουρκίας, ενώ οι δύο πρόεδροι θα έχουν και κατ’ ιδίαν συνομιλίες. Στην συνάντηση που είχε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Σεγιέντ Αλί Χαμενεΐ  με τον Ερντογάν, δήλωσε σύμφωνα με το ιρανικό πρακτορείο IRNA ότι «οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση της Τουρκίας στη βόρεια Συρία σίγουρα θα βλάψει τη Συρία αλλά και την Τουρκία και ολόκληρη την περιοχή και θα είναι μάλλον προς όφελος των τρομοκρατών».

Παρά την προειδοποίηση Χαμενεϊ, ο Τούρκος πρόεδρος εκτόξευσε το βράδυ νέες απειλές στις δηλώσεις του που ακολούθησαν: «Η πλήρης αποχώρηση των στοιχείων PKK, PYD και YPG τουλάχιστον 30 χλμ από τα σύνορά μας είναι απαίτηση των συμφωνιών που έγιναν τότε, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθεί. Είναι καιρός να καθαριστούν αυτά τα “λιμάνια” όπου κατέφυγε η τρομοκρατική οργάνωση». Οι δηλώσεις του δείχνουν ότι είναι διατεθειμένος να προχωρήσει στην εισβολή εντός συριακού εδάφους, αλλά και στο βόρειο Ιράκ, παρά την αντίδραση της Ρωσίας και του Ιράν.

Όπως προαναφέραμε, στην επίσημη ατζέντα εκτός της Συρίας είναι οι εξελίξεις γύρω από την Ουκρανία και το νέο διεθνές σκηνικό που διαμορφώνεται, με την αντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας. Βασικό θέμα, σύμφωνα με Μόσχα και Άγκυρα, θα είναι και η εξαγωγή σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας, μετά την προκαταρτική συμφωνία που έγινε στην Κωνσταντινούπολη.

«Είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε το έργο προς αυτή την κατεύθυνση, δεύτερον, αυτό το θέμα θα συζητηθεί από τους προέδρους» Βλαντίμιρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε χθες σύμφωνα με τα ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, ο διπλωματικός σύμβουλος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσακόφ. Σύμφωνα με τον Ουσακόφ, το συντονιστικό κέντρο θα λειτουργεί στην Κωνσταντινούπολη με την συμμετοχή Τούρκων, Ρώσων και Ουκρανών αξιωματούχων καθώς και εκπροσώπων του ΟΗΕ.

Η συμφωνία που τέθηκε υπό διαπραγμάτευση με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ έχει ως στόχο να μεταφερθούν μέσω της Μαύρης Θάλασσας περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών που έχουν αποκλειστεί στα ουκρανικά σιλό. Παράλληλα συμφωνήθηκε να διευκολυνθούν οι ρωσικές εξαγωγές δημητριακών και λιπασμάτων, που επηρεάζονται από τις δυτικές κυρώσεις και έχουν μεγάλες επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία άλλων χωρών αλλά κυρίως στις πιο επισφαλείς επισιτιστικά χώρες της Αφρικής.

Το ενεργειακό πεδίο

Στο μέτωπο της Τουρκίας έχει προαναγγείλει από τον Μάιο νέα στρατιωτική εισβολή κατά μήκος των συνόρων, για τη διαμόρφωση μίας “ζώνης ασφαλείας” σε βάθος 30 χιλιομέτρων, όπως δήλωσε σχετικά και ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν μετά το πέρας των επαφών του, αν και πυπάρχουν έντονες αντιρρήσεις από την Ουάσιγκτον ενώ το ίδιο προκύπτει και από την Τεχεράνη. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας από την πλευρά του έχει εκφράσει δημοσίως επιφυλάξεις για μία νέα στρατιωτική επιχείρηση της Άγκυρας. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Σεγιέντ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε ότι στη συνάντηση που είχε με τον Ερντοπάν ότι «οποιαδήποτε στρατιωτική επίθεση της Τουρκίας στη βόρεια Συρία σίγουρα θα βλάψει τη Συρία αλλά και την Τουρκία και ολόκληρη την περιοχή και θα είναι μάλλον προς όφελος των τρομοκρατών».

Στο ενεργειακό πεδίο, όπου η κατάσταση εκτραχύνεται για την ΕΕ μετά και τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από τον Nord Stream 1, αναμένεται με ενδιαφέρον τι θα συζητηθεί στη διμερή Πούτιν-Ερντογάν για τον Turk Stream, μέσω του οποίου προμηθεύεται ρωσικό φυσικό αέριο και η Ελλάδα. Παράλληλα ο πρόεδρος της Τουρκίας επιδιώκει να έχει διαμεσολαβητικό ρόλο και στη σχέση ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν και είναι ενδεικτικό ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αζέρο πρόεδρο Ιλχάμ Αλίγιεφ την παραμονή της επίσκεψης στο Μπακού της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φον ντερ Λάιεν για συμφωνία αύξησης της ποσότητας φυσικού αερίου που προμηθεύεται η ΕΕ από το Αζερμπαϊτζάν. H συμφωνία προβλέπει την αύξηση από 8 δισ. κυβικά μέτρα σε 12 δισ. κυβικά μέτρα. Ο αγωγός μεταφέρει αέριο στη Βουλγαρία, την Ελλάδα και την Ιταλία.

Azerbaijan has a tremendous potential in renewable energy.

Today we are laying the ground for a new partnership in this area.

And we commit to reducing methane emissions through the entire gas supply chain. https://t.co/DQtFG7GFbu

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) July 18, 2022

Στο πεδίο των ρωσο-τουρκικών σχέσεων η ατζέντα είναι πολύ βαριά, και περιλαμβάνει εκτός των άλλων το θέμα των S-400 αλλά και των άλλων πτυχών της στρατηγικής συνεργασίας που έχουν εγκαινιάσει Πούτιν-Ερντογάν, σε όλους τους τομείς. Η Άγκυρα, επιχειρεί ανοίγματα προς την Δύση, τόσο για τα εξοπλιστικά της προγράμματα (με πιο πρόσφατο αυτό του Ερντογάν προς τον Εμανουέλ Μακρόν για Rafale και πυραυλικά συστήματα SAMP/T) ωστόσο στις σχέσεις με ΗΠΑ το βασικό πρόβλημα με την τύχη των S-400 παραμένει άλυτο για τους Αμερικανούς.

Ως προς τα εξοπλιστικά, κρίσιμη θεωρείται από την Δύση η σχέση της Μόσχας με την Τεχεράνη στο θέμα των πυρηνικών αλλά και όπως προκύπτει από τις πρόσφατες δηλώσεις του Λευκού Οίκου, στο ενδεχόμενο συμφωνίας πώλησης drones από το Ιράν στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ιρανική κυβέρνηση δεν έχει επιβεβαιώσει τέτοια συμφωνία ή συνομιλίες για συμφωνία, όμως οι Αμερικανοί επιμένουν κάνοντας μάλιστα λόγο για μαζική παραγγελία εκατοντάδων μη επανδρωμένων αεροσκαφών ικανών να φέρουν όπλα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν από την αμερικανική κυβέρνηση, το τελευταίο διάστημα Ρώσοι στρατιωτικοί επισκέφθηκαν δύο φορές το Ιράν για να δουν τα οπλικά συστήματα.

Οι Αμερικανοί παρακολουθούν προσεκτικά και τις συζητήσεις Μόσχας-Άγκυρας, ενώ από την πλευρά του ο επικεφαλής του ομίλου Bayraktar, Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, που κατασκευάζει πολεμικά drones, σε συνέντευξη στο CNN δήλωσε ότι η εταιρεία δεν πρόκειται να πουλήσει drones στη Ρωσία.