Τί ζητάει ο Ερντογάν για να μη θέσει βέτο στο ΝΑΤΟ

Η επιλογή της Φινλανδίας και της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ έχει προκαλέσει, όπως ήταν αναμενόμενο, ερωτήματα στους κόλπους και του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας των δύο χωρών. Σ’ ένα άλλο επίπεδο, όμως, βρήκε την ευκαιρία ο Ταγίπ Ερντογάν και για να μη θέσει βέτο στο ΝΑΤΟ ζητάει “τα μαλλιά της κεφαλής του” από τη Δύση.

Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει ανησυχίες, η Φινλανδή πρωθυπουργός, αναφερόμενη σε μία ενδεχόμενη ρωσική επιθετική ενέργεια, ως απάντηση στην επέκταση της Συμμαχίας στα σύνορα της Ρωσίας, δήλωσε: «Αν μάς επιτεθούν θα έχουμε βοήθεια, αν επιτεθούν σε άλλους θα βοηθήσουμε». «Μαζί με τη Δανία και την Ισλανδία, η Νορβηγία είναι έτοιμη να βοηθήσει τους Σκανδιναβούς γείτονές της με όλα τα αναγκαία μέσα, εάν δεχτούν επίθεση στο έδαφός τους προτού γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ», τόνισε ο Νορβηγός πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στέρε. Όλες αυτές οι δηλώσεις ενισχύουν το κλίμα ανασφάλειας.

Η Μόσχα, άλλωστε, δεν έχει κρύψει ότι θεωρεί την ένταξη της Φινλανδίας εχθρική ενέργεια και γι’ αυτό δηλώνει ότι θα αντιδράσει, χωρίς να διευκρινίζει με ποιον τρόπο. Ρωσικά Μίντια, προφανώς όχι εν αγνοία της κυβέρνησης, θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η Μόσχα να αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στα ευρωπαϊκά της σύνορα, δηλαδή στα σύνορα με την Φινλανδία αύριο και βέβαια στα σύνορα με τις Βαλτικές Δημοκρατίες.

Αυτό, βέβαια, στην περίπτωση που τόσο η Φινλανδία, όσο και η Σουηδία επιτρέψουν να εγκατασταθούν στο έδαφός τους νατοϊκές βάσεις. Ας σημειωθεί ότι ενώ η σουηδική κυβέρνηση δήλωσε ότι δεν θα δεχθεί την εγκατάσταση στο έδαφός της νατοϊκών βάσεων και πυρηνικών όπλων, η φινλανδική έχει αποφύγει να προβεί σε μία ανάλογη δήλωση με ό,τι σημαίνει αυτό.

Βέτο Ερντογάν

Η επιλογή του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης να ενταχθούν στην Ατλαντική Συμμαχία μπορεί να προκάλεσε σχεδόν ενθουσιασμό και στην Ουάσινγκτον και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, μπορεί να προεξοφλήθηκε ότι η ένταξη θα πραγματοποιηθεί με διαδικασία fast track, αλλά όλοι τους φαίνεται να ξέχασαν, ή τουλάχιστον να υποτίμησαν την Άγκυρα. Ενώ αρχικά είχε φανεί ότι η Τουρκία πρόβαλε μία αρχική επιφύλαξη για να αποσπάσει κάποια μικροανταλλάγματα, ήλθε χθες ο Ταγίπ Ερντογάν να υψώσει πολύ τον πήχη.

Ο Τούρκος πρόεδρος, σε μία ξεκάθαρη κίνηση πολιτικού εκβιασμού, απείλησε ευθέως να τινάξει στον αέρα τη ένταξη των δύο σκανδιναβικών κρατών, ασκώντας βέτο στη σχετική διαδικασία, όπως έχει θεσμικό δικαίωμα. Η τουρκική πλευρά προειδοποίησε τις κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας «να μην μπουν στον κόπο να ταξιδέψουν στην Τουρκία για να πείσουν την Άγκυρα να εγκρίνει το αίτημά τους».

Στην Ουάσινγκτον περίμεναν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα κάνει παζάρι, αλλά όχι σ’ αυτόν τον βαθμό. Μπορεί να έχουν αιφνιδιαστεί και να μην κρύβουν την δυσαρέσκειά τους, για την ακρίβεια την οργή τους, αλλά τα “καλά χαρτιά” τα έχει στα χέρια της η Άγκυρα. Είναι οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ που βιάζονται και μάλιστα πολύ, όχι οι Τούρκοι, που έχουν και τα θεσμικά περιθώρια και, όπως φαίνεται, την αποφασιστικότητα να τραβήξουν το σκοινί μέχρι να τους δοθούν ανταλλάγματα που θα ζητήσουν και θα ζητήσουν πολλά. Έχουν απόλυτη συνείδηση πως τώρα είναι η ευκαιρία τους και ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να την εκμεταλλευτεί όσο γίνεται περισσότερο.

Ανταλλάγματα

Πηγές του Λευκού Οίκου διοχετεύουν στα Μίντια ότι θα ζητηθούν εξηγήσεις από τον Τούρκο πρόεδρο κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΝΑΤΟ το Σαββατοκύριακο στο Βερολίνο. Δεν φαίνεται, πάντως, πως ιδρώνει το αυτί της Άγκυρας από τέτοιου είδους προειδοποιητικές διαρροές. Η ίδια, μάλιστα, φρόντισε να υπενθυμίσει στο Ελσίνκι και στη Στοκχόλμη ότι δεν έχουν ανταποκριθεί στο αίτημα της Τουρκίας να της παραδώσουν 33 ατόμων που το καθεστώς Ερντογάν ισχυρίζεται ότι συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις, δηλαδή το κουρδικό PKK και το δίκτυο του ιμάμη Γκιουλέν.

Πολλοί στη Δύση πιστεύουν ότι στο τέλος η Τουρκία θα υποχωρήσει, αλλά αποφεύγουν να αναφερθούν στα ανταλλάγματα που θα έχει εξασφαλίσει. Η Άγκυρα θεωρεί ότι της έχει δοθεί μία εξαιρετική ευκαιρία να υποχρεώσει τις δυτικές χώρες να αντιμετωπίσουν στελέχη του PKK σαν τρομοκράτες, παραδίδοντάς τα στην Τουρκία ή εκδιώκοντάς τα από την επικράτειά τους.

Είναι ενδεικτικό ότι το καθεστώς Ερντογάν κατηγόρησε τις δύο σκανδιναβικές χώρες ότι έχουν διαχρονικά στηρίξει τους Κούρδους, δίνοντάς τους άσυλο, ακόμα και πολεμικό υλικό, πράγμα αμφίβολο. Θα απαιτήσει, λοιπόν, να αλλάξουν ριζικά στάση. Τα τουρκικά αιτήματα, ωστόσο, δεν τελειώνουν εδώ. Η στάση της Άγκυρας θυμίζει την παροιμία “βρήκαμε παπά, να θάψουμε πέντε-έξι”. Παρασκηνιακά θα ζητήσει από την Ουάσινγκτον να μην εμποδίσει τουρκική επέμβαση εναντίον των Κούρδων στη βόρεια Συρία. Επίσης, θα απαιτήσει να αρθεί ολοσχερώς το όποιο εμπάργκο έχει επιβληθεί στην πώληση δυτικών οπλικών συστημάτων και ειδικών μηχανισμών που είναι απαραίτητα στην τουρκική πολεμική βιομηχανία.

Ο δεύτερος όρος προς την Ουάσινγκτον είναι να συμφωνήσει (η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ήδη συμφωνήσει) με την πώληση 40 μαχητικών F-16 τελευταίου τύπου και την αναβάθμιση 80 τουρκικών παλαιότερων. Δεν αποκλείεται να προσθέσει και την απαίτηση η Τουρκία να επανέλθει στο πρόγραμμα του μαχητικού F-35, από το οποίο αποκλείσθηκε λόγω της προμήθειας των ρωσικών S-400.

Τέλος, είναι πολύ πιθανόν να προσθέσει στο μενού και ελληνοτουρκικά, εστιάζοντας στην αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών, για την οποία οι Αμερικανοί δεν έχουν δείξει ότι έχουν αντίρρηση. Το γεγονός, μάλιστα, ότι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ εκφράζουν τη βεβαιότητά τους ότι στο τέλος η Τουρκία δεν θα μπλοκάρει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας είναι μία ένδειξη ότι το παζάρι έχει ήδη αρχίσει κι ότι σ’ αυτή την παρτίδα το πάνω χέρι το έχει ο Ταγίπ Ερντογάν.

Οι διαδικασίες στο Ελσίνκι και στη Στοκχόλμη, πάντως, προχωρούν με γοργούς ρυθμούς. Το φινλανδικό Κοινοβούλιο εξετάζει το αίτημα ένταξης για να το εγκρίνει με ψηφοφορία. Το αίτημα αναμένεται να εγκριθεί με συντριπτική πλειοψηφία. Στο ίδιο μήκος κύματος και η γειτονική Σουηδία. Υπενθυμίζεται ότι κάθε απόφαση για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ απαιτεί έγκριση και από τα 30 κράτη-μέλη της Συμμαχίας και κύρωση από τα Κοινοβούλιά τους.