Την ΕΕ μπορεί να τη σώσει μόνο η αφύπνιση των λαών της
01/08/2025
«Είναι μία σκοτεινή μέρα, καθώς μία συμμαχία ελεύθερων λαών που ενώθηκαν για να επιβεβαιώσουν τις κοινές τους αξίες και να υπερασπιστούν τα κοινά τους συμφέροντα, υποκύπτει» δήλωσε με απόλυτη αυτογνωσία ο Γάλλος πρωθυπουργός Μπαϊρού μετά την ονειδιστική συμφωνία για την Ευρώπη μεταξύ Τραμπ και της προέδρου της κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.
Η τελευταία, παίρνοντας επάξια τη σκυτάλη της δουλικότητας και της υποτέλειας απέναντι στον “μπαμπά Τραμπ” από τον ανεκδιήγητο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, ο οποίος είχε επιδοθεί πριν λίγο καιρό στη Γενική Συνέλευση του ΝΑΤΟ σε γλοιώδεις αναφορές υπέρ του προσώπου Τραμπ, δηλώνοντας μετά την καταστρεπτική για την Ευρώπη συμφωνία, ότι πρόκειται για έναν «δίκαιο συμβιβασμό».
Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται για πλήρη ταπεινωτική ήττα της Ευρώπης, στρατηγικού μάλιστα χαρακτήρα σε μία ιδιαιτέρως κρίσιμη και ρευστή περίοδο, απέναντι στον νέο ένοικο του Λευκού οίκου, που χωρίς κανένα μέτρο και συνείδηση για την πορεία και το μέλλον του “ασθμαίνοντος” δυτικού κόσμου, ως “νέος σερίφης”, εκβιάζει και “πυροβολεί” ασύστολα τους πάντες με φόβητρο την επιβολή υψηλών δασμών, επαναφέροντας την παγκόσμια διεθνή σκηνή στα επίπεδα του 19ου αιώνα.
Αντί λοιπόν 30%, που απειλούσε ο Τραμπ, η ασθενική και εκτός τόπου σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία, αποδέχθηκε το 15% που είναι μεν το ήμισυ του 30%, αλλά τριπλάσιο από το σημερινό δασμολογικό ύψος, που ανέρχεται στο 4,8%, ανοίγοντας έτσι την πόρτα μίας νέας σοβαρής οικονομικής ύφεσης στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Και όχι μόνο αυτό, αλλά αφού μέσω του Ρούτε πέτυχε με πανηγυρικό τρόπο την αύξηση των εθνικών δαπανών των Ευρωπαϊκών χωρών του ΝΑΤΟ στο 5% για αμυντικές δαπάνες, οι ΗΠΑ με τη νέα συμφωνία πέτυχαν ανέξοδα τη δέσμευση της ΕΕ να αγοράσει από αυτές στρατιωτικό εξοπλισμό ύψους 700 δις δολαρίων, προϊόντα ενέργειας ύψους 150 δις δολαρίων και παράλληλα να πραγματοποιηθούν ευρωπαϊκές επενδύσεις εντός αυτών ύψους 600 δις δολαρίων.
Ανισοβαρής η συμφωνία
Πρόκειται αναμφισβήτητα για μία ανισοβαρή συμφωνία, που θα οδηγήσει την Ευρώπη στην πλήρη γεωπολιτική περιθωριοποίηση και την οικονομική της καχεξία, αφού σύμφωνα με την έκθεση Ντράγκι για να υπάρξει ελπίδα ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας και στήριξη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος απαιτούνται επενδύσεις ύψους 800 δισ. ευρώ ετησίως στη βιομηχανία, ενέργεια, οικονομία και άμυνα, με πρόταση μάλιστα η χρηματοδότηση να γίνει μέσω κοινού ευρωομολόγου με κύριο μοχλό τον δημόσιο τομέα, τη δημιουργία κοινής κεφαλαιαγοράς και την χαλάρωση των κανόνων ανταγωνισμού.
Αντί όμως για αυτόν τον ορθό δρόμο, η σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία, που θα μείνει στην ιστορία ως ο “νεκροθάφτης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος” επέλεξε όχι την αυτονομία, την ενίσχυση του ευρωπαϊκού πόλου, τη σοβαρή αμυντική ενίσχυση και τη συνεργασία με όλους τους παγκόσμιους παίκτες χωρίς εκβιασμούς, αλλά τον δρόμο της πλήρους υποτέλειας και του παρακολουθήματος των ΗΠΑ. Και αυτό, όταν οι τελευταίες είναι γνωστό, ότι βρίσκονται σε μία ενδιάμεση φάση κατά την οποία φθίνει η ισχύ τους στον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Και μόνο για αυτό μια στιβαρή και ορθολογική ευρωπαϊκή ηγεσία θα έπρεπε να επιλέξει τον δύσκολο, αλλά λυτρωτικό δρόμο της στοιχειώδους αυτονομίας της, έναντι της υποτέλειας που θα την οδηγήσει στον πάτο.
Είναι αλήθεια, ότι η αποδόμηση της πάγιας αμερικανικής στρατηγικής από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έως σήμερα, που ασκούνταν στα πλαίσια της αμερικανικής ηγεμονίας και ως ομπρέλα ασφαλείας στον Δυτικό κόσμο, μετά την άνοδο στην εξουσία του Ντόναλτ Τραμπ, είχε δημιουργήσει προσδοκίες, ότι θα υπήρχε αφύπνιση των ευνουχισμένων ευρωπαϊκών ελίτ και των θλιβερών πολιτικών ηγεσιών της, έτσι ώστε να ετίθετο το πλαίσιο αυτού του άλλου απαραίτητου δρόμου για την Ευρώπη του ισχυρού γεωπολιτικού αποτυπώματος και της πρόταξης της αντίληψης για τη διεθνή, παγκόσμια τάξη με κυρίαρχο στοιχείο τη συνεργασία των λαών και την εξάλειψη των παγκόσμιων ανισοτήτων.
Αυτόν τον ρόλο θα μπορούσε να τον παίξει η Ευρώπη, διότι υπήρξε ως ήπειρος θέατρο παγκοσμίων πολέμων και ανταγωνισμών στον προηγούμενο αιώνα με συνέπεια να έχει τη νομιμοποίηση να παίξει τον ρόλο της ομαλότητας και της σταθερότητας στον νέο υπό διαμόρφωση κόσμο. Αυτό όμως απαιτεί όραμα, θάρρος και πίστη στις ευρωπαϊκές παραδοσιακές αξίες και όχι “ασβούς στο κλουβί τους”. Αναζητώντας κανείς τις αιτίες αυτής της θλιβερής ευρωπαϊκής πραγματικότητας, θα διαπιστώσει ότι οφείλονται πρωτίστως στην έλλειψη κοινών πολιτικών στην ανάπτυξη, άμυνα και εξωτερική πολιτική, με συνέπεια τη μετατροπή της Ε.Ε. σε σάκο του μποξ μεταξύ των υπόλοιπων παγκοσμίων παικτών, κάτι που δεν είναι συγκυριακό ούτε επιφανειακό.
Οφείλεται στην έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής εμβάθυνσής της και της γεωπολιτικής στόχευσης στα διεθνή δρώμενα, που δεκαετίες μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και την πρόσκαιρη περίοδο της pax Americana, κινούνται ατάκτως λόγω της τεράστιας παγκόσμιας ρευστότητας στον υπό διαμόρφωση πολυπολικό κόσμο. Σε αυτήν τη συγκυρία, η μονομερής θέαση της Ε.Ε. μόνο στον οικονομικό τομέα (και σε αυτόν με τους ιδιαίτερους περιορισμούς του γερμανικού οικονομικού εθνικισμού) χωρίς παράλληλα τη δημιουργία ισχυρής αμυντικής ισχύος και κοινής εξωτερικής πολιτικής, αναδεικνύεται ως η λυδία λίθος της σημερινής ευρωπαϊκής σύγχυσης και της γεωπολιτικής αδυναμίας, που οδηγεί στη γελιοποίηση που είδαμε στην τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ και στην πρόσφατη κατάπτυστη εμπορική συμφωνία.
H “γερμανοποίηση” της ΕΕ
Η πρόταξη των εθνικών συμφερόντων (κυρίως της Γερμανίας), που μετά την ενοποίηση της έκανε τα πάντα για να επιβάλει τη “γερμανοποίηση” της ΕΕ οδήγησε στην απώλεια αυτής της μεγάλης ιστορικής ευκαιρίας να αποκτήσει αυτή αυτόνομο γεωπολιτικό ρόλο, ενώ λόγω της οικονομικής δύναμης και του πολιτισμικού βάρος, που διαθέτει η Ευρώπη, αν είχε προχωρήσει σε σοβαρή πολιτική ενοποίηση με κοινή εξωτερική πολιτική και αμυντική θωράκιση θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σημερινής νέας ισορροπίας. Αντί αυτού έχει μετατραπεί σε υποχείριο του Τραμπ και το άβουλο μακρύ χέρι της Ουάσιγκτον ακόμα και σε επιλογές που δημιουργούν καταστρεπτικές συνέπειες για την ίδια, όπως ο Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος, ενώ την ίδια ώρα αμφισβητείται ευθέως το οποιοδήποτε καθεστώς εγγυήσεων για την ασφάλειά της.
Η έλλειψη εξάλλου σοβαρών επενδύσεων στο βιομηχανικό και ερευνητικό τομέα με συνέπεια τη δραματική της υστέρηση στον σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ Αμερικής-Κίνας, η απουσία σοβαρής κοινής αμυντικής βιομηχανίας με αποτέλεσμα την πλήρη εξάρτησή της από χώρες έξω από την ΕΕ με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ (65%), εξάρτηση που θα μεγεθυνθεί με τη νέα συμφωνία, η πληθυσμιακή συρρίκνωση και το μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα που θα δείξει τα δόντια του στις επόμενες δεκαετίες αποτελούν σήμερα τις μεγάλες προκλήσεις για αυτόν. Δεν υπάρχει όμως η απαιτούμενη ικανή ευρωπαϊκή ηγεσία που να θέσει αυτά τα προβλήματα στον δημόσιο διάλογο και να τα λύσει, αφού ακόμα και η σημαντική έκθεση Ντράγκι έχει ήδη τοποθετηθεί σε κάποια από τα συρτάρια της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας.
Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση απαιτείται η άμεση αφύπνιση από τον λήθαργο και τις ψευδαισθήσεις προς δύο κατευθύνσεις: Αφενός, την συγκρότηση ενιαίας εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής απέναντι στον παγκόσμιο γεωπολιτικό ανταγωνισμό και αφετέρου την οικονομική ενοποίηση και την άσκηση νέων οικονομικών πολιτικών στα πλαίσια, που προτείνονται από την πρόσφατη έκθεση Ντράγκι στην οποία διατυπώνονται σημαντικές προτάσεις που αν υλοποιηθούν θα μπορούσε να μπει φραγμός στην ευρωπαϊκή περιδίνηση και να υπάρξουν ελπίδες για μελλοντική ανάκαμψη της.
Δυστυχώς στην τελευταία σύνοδο του ΝΑΤΟ αναδείχθηκε “ο αθεράπευτος πλέον γεωπολιτικός νανισμός της Ευρώπης”, που ολοκληρώθηκε με τη νέα συμφωνία Τραμπ Φον Ντερ Λάιεν, πριονίζοντας μεγάλους κινδύνους και απειλές για τη γηραιά ήπειρο και τους λαούς της. Η επισήμανση αυτή δεν είναι ρητορική, αλλά προεχόντως βάσιμη, δεδομένου ότι παράλληλα με τον εμφανιζόμενο “γεωπολιτικό νανισμό της Ευρώπης” συνυπάρχουν οι συνθήκες για άνοδο του γερμανικού μιλιταρισμού κάτω από τις έντονα αντιρωσικές ιαχές της σημερινής πολιτικής ηγεσίας της Γερμανίας, αλλά και των εκδηλωμένων προθέσεων της γερμανικής ελίτ για πλήρη επαναστρατικοποίηση της Γερμανίας, που εμφανίζεται απαλλαγμένη από τα βάρη της ναζιστικής θηριωδίας που αιματοκύλησε τον κόσμο πριν ογδόντα χρόνια.
Όσο ουτοπικό και αν ακούγεται, λόγω της υποχώρησης στη σημερινή “εποχή των τεράτων” των μεγάλων λαϊκών κινημάτων το μοναδικό αντίδοτο σε αυτόν τον κατήφορο και του “νανικού” χαρακτήρα των πολιτικών ευρωπαϊκών ηγεσιών, είναι η επανάκαμψη ενός ισχυρού ευρωπαϊκού λαϊκού και πολιτικού κινήματος, που θα απαιτούσε την αλλαγή της σημερινής παρακμιακής πορείας αυτής.
Έτσι αποτελεί μονόδρομο η σύνθεση και η κοινή δράση των συγγενικών ιδεολογικών δυνάμεων της εργασίας, της δημιουργίας και του πολιτισμού για τη συγκρότηση ενός προοδευτικού ευρωπαϊκού κινήματος στη βάση των παραπάνω αντικειμενικών προβλημάτων με βασικά σημεία αναφοράς την πολιτική αυτονομία της Ευρώπης, αλλά και τις δραστικές πολιτικές αυτής για την ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις για τη σωτηρία της ιδίας και ακολούθως του πλανήτη και της ανθρωπότητας στον υπό διαμόρφωση δυστοπικό κόσμο.