Το χρονικό της κρατικής αεροπειρατείας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε να δώσει ηχηρή απάντηση στην «κρατική αεροπειρατεία» με εντολή Λουκασένκο και τήρησε την υπόσχεσή της. Μεταξύ άλλων, ανακοινώθηκε ο αποκλεισμός του εναέριου χώρου της ΕΕ σε αεροπλάνα της Λευκορωσίας. Το Μινσκ επιχειρεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ενώ ο νεαρός ακτιβιστής βρίσκεται στη φυλακή και “ομολογεί” τα εγκλήματά του σε ένα βίντεο που εγείρει ερωτήματα.

Οι αρχές της Λευκορωσίας, σε μία προσπάθεια να κατευνάσουν την ευρωπαϊκή κατακραυγή και τα αντίποινα των Βρυξελλών για το περιστατικό με το επιβατικό αεροσκάφος της Ryanair, επικαλέστηκαν μέχρι και τη Χαμάς! Η “κρατική αεροπειρατεία” είχε ως αποτέλεσμα το αεροπλάνο που πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Βίλνιους να εκτρέψει αιφνίδια την πορεία του, ώστε να προσγειωθεί στο Μινσκ. Εκεί, οι αρχές συνέλαβαν έναν επιβαίνοντα αντιφρονούντα, το δημοσιογράφο και ακτιβιστή Ρομάν Προτάσεβις. Αυτός ήταν και ο λόγος που στήθηκε όλη αυτή η επιχείρηση.

Παρ’ όλα αυτά, αξιωματούχοι της χώρας, δικαιολόγησαν την απόφαση αυτή, υποστηρίζοντας ότι είχαν δεχθεί απειλή για τοποθέτηση βόμβας. Ο διοικητής της αεροπορίας της Λευκορωσίας, μάλιστα, επιμένει ότι η απόφαση ελήφθη από το πλήρωμα, μετά από απειλή για βόμβα, και «χωρίς εξωτερική παρέμβαση». Έδωσαν στη δημοσιότητα και το υποτιθέμενο μήνυμα των τρομοκρατών, σε μία προσπάθεια να εκτονώσουν τις αντιδράσεις.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν φάνηκαν να πείθονται. Αποφάσισαν το κλείσιμο του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου για τη Λευκορωσία. Παραλλήλως, καλούν όλους τους αερομεταφορείς που εδρεύουν στην ΕΕ, να αποφεύγουν πτήσεις στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας. Αυτό έκανε γνωστό, μέσω του twitter o Μπάρεντ Λιντς, ο εκπρόσωπος του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δίνοντας στη δημοσιότητα τα συμπεράσματα των Ευρωπαίων ηγετών για τη Λευκορωσία. Πρόκειται για τις δύο βασικές προτάσεις που είχε ανακοινώσει νωρίτερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.

Σφοδρή καταδίκη από την ΕΕ

Αναλυτικά στα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει σθεναρά την εξαναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ, την Κυριακή 23 Μαίου, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια των αερομεταφορών. Καταδικάζει επίσης, την κράτηση από τις αρχές της Λευκορωσίας του δημοσιογράφου Ραμάν Πρατασεβιτς και της φίλης του Σοφίας Σαπέγκα και ζητά την άμεση απελευθέρωσή τους, καθώς και την εγγύηση της ελεύθερης μετακίνησής τους.

Η υπόθεση της Λευκορωσίας ήταν το πρώτο θέμα της συζήτησης των Ευρωπαίων ηγετών στην Σύνοδο Κορυφής, ενώ, όπως έγινε γνωστό, ο Σαρλ Μισέλ ζήτησε η συζήτηση να γίνει χωρίς οι επικεφαλής των κρατών-μελών να έχουν μαζί τους τις ηλεκτρονικές συσκευές τους. «Για να διασφαλιστεί η εμπιστευτικότητα της συζήτησης για τη Λευκορωσία και για τη Ρωσία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζήτησε να διεξαχθεί η συζήτηση χωρίς ηλεκτρονικές συσκευές» δήλωσε ο εκπρόσωπός του.

Την ίδια ώρα η Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες εξετάζουν το ενδεχόμενο, εκτός από την διακοπή των πτήσεων στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, να απαγορευτεί και η προσγείωση των αεροσκαφών της εθνικής αεροπορικής εταιρείας της Λευκορωσίας Belavia στα αεροδρόμια της ΕΕ. Πηγή της γαλλικής προεδρίας ανέφερε μάλιστα ότι είναι πολύ πιθανό να διακοπούν ακόμη και οι χερσαίες διελεύσεις με την ΕΕ.

Την άποψη ότι η Ευρώπη πρέπει να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στο Μινσκ, ενστερνίζεται και η ελληνική κυβέρνηση, όπως επιβεβαίωσε και η κυβερνητική εκπρόσωπος, τονίζοντας ότι «η Ελλάδα έχει καταδικάσει από την πρώτη στιγμή αυτή την πράξη κρατικής αεροπειρατείας, που δεν έχει προηγούμενο».

Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο μέσω του εκπροσώπου του, Ντμίτρι Πεσκόφ, εφιστά στους δημοσιογράφους την προσοχή στο ότι «υπάρχουν συγκεκριμένοι διεθνείς κανονισμοί που διέπουν τις αερομεταφορές». Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν Λάιεν ανακοίνωσε και το πάγωμα επενδυτικού και οικονομικού πακέτου για τη Λευκορωσία ύψους τριών δισ. ευρώ. Τουλάχιστον, όπως είπε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «μέχρι η χώρα να ξαναγίνει δημοκρατική».

Πως συνελήφθη ο Προτάσεβιτς

Ο 26χρονος Ρομάν Προτάσεβιτς, πρώην δημοσιογράφος των τηλεοπτικών καναλιών Nexta και Nexta Live, έφτασε στην Ελλάδα στις 9 Μαΐου, παραμονές του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Αν και δεν ήταν δηλωμένος επίσημα, βρισκόταν μαζί με την ομάδα της αρχηγού της λιθουανικής αντιπολίτευσης. Μετά την Αθήνα ταξίδεψε στην Κρήτη για διακοπές με τη σύντροφό του. Στις 23 Μαϊου επιβιβάστηκε στην πτήση Αθήνα-Βίλνιους και συνελήφθη από την αστυνομία, αφότου η πτήση του προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Μινσκ.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, όταν ο πιλότος ανακοίνωσε την επείγουσα αλλαγή, ο άνδρας συνειδητοποίησε τον κίνδυνο. Δεν έκρυψε την ταραχή του, κάνοντας λόγο πως για την επιβολή «θανατικής ποινής» στους συνεπιβάτες του. Το Boeing 737-800 προσγειώθηκε στο Μινσκ και ένας αξιωματούχος τον πλησίασε και δείχνοντας τον με το δάχτυλό του τον ρώτησε αν μιλάει ρωσικά. Αμέσως τον απομάκρυνε μία ομάδα ανδρών και εξαφανίστηκαν με ένα αυτοκίνητο. Έκτοτε, βρίσκεται σε φυλακή της Λευκορωσίας.

Τεράστια ταλαιπωρία υπέστησαν και οι υπόλοιποι ταξιδιώτες. Μόλις έφτασαν στο έδαφος, υπέστησαν έλεγχο ασφαλείας που διήρκησε 2,5 ώρες και περιλάμβανε αστυνομικούς σκύλους. Κατά τη διάρκεια αυτή δεν προσφέρθηκε ούτε νερό στους επιβαίνοντες, ενώ τους απαγορεύθηκε η χρήση της τουαλέτας και των κινητών τηλεφώνων. Πληροφορίες αναφέρουν πως τρεις ακόμα άνδρες δεν συνέχισαν το ταξίδι, τη στιγμή που ο ακριβής ρόλος τους ερευνάται. Η ΕΥΠ πραγματοποιεί έρευνα για να εντοπίσει τα συγκεκριμένα πρόσωπα μέσω και οπτικοακουστικού υλικού από το αεροδρόμιο του Ελευθέριου Βενιζέλου.