Το Διεθνές Δίκαιο πάει στον Παράδεισο! – Επιστροφή στον πόλεμο;
26/08/2025
Στο άρθρο μου στις 16-02-2025 και με τίτλο “Αποχαιρετισμός στο Διεθνές Δίκαιο που ξέρουμε“, αφού κατέγραψα κάποιες από τις μέχρι τότε δηλώσεις και πράξεις του Τραμπ, που μόλις είχε αναλάβει την προεδρία των ΗΠΑ, κατέληγα στο συμπέρασμα, ότι «Όλα τα παραπάνω αποτελούν τα πρώτα δείγματα γραφής της πολιτικής που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ υπό την προεδρία του Τραμπ για μια παγκόσμια New Order και σε ένα καινούργιο πλέγμα διεθνούς δικαίου, που θα στηρίζεται στο δόγμα της ισχύος του ισχυρότερου κράτους, αλλά είναι βέβαιο, ότι θα αρχίσουν να διαμορφώνονται σταδιακά καινούργιοι κανόνες Διεθνούς Δικαίου».
Φοβάμαι ότι η πραγματικότητα ξεπέρασε τις προβλέψεις μου, γιατί ενώ δεν καταργήθηκαν οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, που καταρτίστηκαν νόμιμα και σε πολλές περιπτώσεις κάτω από το ραντάρ των ισχυρών λειτουργούν πλήρως, όπου όμως σε διακρατικές σχέσεις εμπλέκεται ο Τραμπ δεν τηρούνται οι ισχύοντες κανόνες Διεθνούς Δικαίου, ούτε διαμορφώθηκαν έστω στοιχειωδώς καινούργιοι, αλλά το μόνο που ισχύει είναι η βούληση του Τραμπ, που εκδηλώνεται είτε προφορικά, είτε με τη μορφή του προεδρικού διατάγματος, κυρίως κατά τον καθορισμό των εισαγωγικών δασμών.
Έτσι όμως, δημιουργείται μη ασφάλεια από μη εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στις διακρατικές σχέσεις τουλάχιστον από τις ΗΠΑ, πρακτική, που άλλες ισχυρές χώρες, όπως η Τουρκία εφαρμόζει στις σχέσεις με άλλες λιγότερο ισχυρές χώρες. Σύμφωνα με τον Τζον Μπόλτον (Καθημερινή 24-08-2025) ο Τραμπ θεωρεί τον Πούτιν φίλο του και έχει δηλώσει ότι οι διακρατικές σχέσεις είναι απόρροια της προσωπικής σχέσης μεταξύ των ηγετών.
Ο Τραμπ δεν ακολουθεί την πολιτική ορθότητα, βλέπει τα πάντα συναλλακτικά μέσα από το πρίσμα των προσωπικών σχέσεων και του πως επωφελείται από αυτές, όπως η συμφωνία με την Ουκρανία να θεωρηθεί ως δάνειο το ποσό των 500 δις που δαπάνησαν οι ΗΠΑ και να επιστραφεί με την παραχώρηση και συνεκμετάλλευση σπανίων γαιών. Επίσης, στη συμφωνία με την ΕΕ να προβλέπεται ότι η Ουκρανία θα αγοράσει από τις ΗΠΑ όπλα αξίας 100δις, που θα πληρώσει η ΕΕ. Ότι είναι αδαής και δεν γνωρίζει γεωγραφία, ούτε ιστορία, στοιχεία απαραίτητα για τη λήψη σωστών αποφάσεων, στηρίζεται στη διαίσθηση, και ούτε διαβάζει τα ενημερωτικά σημειώματα των συμβούλων του. Θα έλεγα ότι κάθε φορά ο Τραμπ παίζει τη τύχη του δυτικού κόσμου στα ζάρια, αλλά κάποτε έρχονται τα ντόρτια και οι διπλές.
Όπως όλοι που ασκούν απόλυτη εξουσία, έτσι και ο Τραμπ αρέσκεται στη κολακεία, που το έχουν αντιληφθεί οι ξένοι ηγέτες και ασκούν τη διπλωματία της κολακείας, μερικές φορές με επιτυχία, όπως προκύπτει από τη διαφοροποίηση των αποφάσεών του. Στην πρόσφατη διάσκεψη της Ουάσιγκτον, τηρήθηκε η διπλωματία της γραβάτας, με τη σημειολογία των γραβατών που φορούσαν οι ηγέτες, ο Τραμπ φορούσε κόκκινη που υποδηλώνει εξουσία και κυριαρχία, οι υπόλοιποι γαλάζια, που υποδηλώνει εμπιστοσύνη και ηρεμία. Εξάλλου, η εξωτερική πολιτική του Τραμπ ασκείται με βάση τις τηλεοπτικές εντυπώσεις της ισχύος του, όπως με την καλά προετοιμασμένη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα και το παιχνίδι καρότο και μαστίγιο με το Ζελένσκι.
Η de facto αναθεώρηση των διεθνών συνθηκών
Τη συνάντηση Τραμπ- Πούτιν στην Αλάσκα κάποιοι την αποκάλεσαν Νέα Γιάλτα, όπου οι νικητές του Β΄ΠΠ μοίρασαν την Ευρώπη σε μια χαρτοπετσέτα . Φυσικά, δεν γνωρίζουμε τι συζητήθηκε μεταξύ τους, που θα φανεί από το αποτέλεσμα, αλλά κατά τα φαινόμενα ο Πούτιν κέρδισε τη νομιμοποίηση της εισβολής στην Ουκρανία και τη de jure κατοχή των εδαφών, βάσει του μεταξύ τους status quo. Αυτό, όμως, είναι αναθεώρηση των διεθνών συνθηκών στην πράξη και ιδιαίτερα του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, που ιδρύθηκε με σκοπό την κατάργηση του πολέμου και τη μη νομιμοποίηση των κερδών αυτού που προκάλεσε και κέρδισε άδικο (επιθετικό) πόλεμο.
Είναι γεγονός, ότι οι περισσότερες αποφάσεις της Γ.Σ. και του Σ.Α. του ΟΗΕ, ιδιαίτερα σε βάρος των ισχυρών δεν εφαρμόζονται, αλλά αποτελούν μια ηθική καταδίκη του επιτιθέμενου, όπως συμβαίνει με την επέμβαση της Τουρκίας στη Κύπρο. Φοβάμαι ότι ο ΟΗΕ θα έχει την τύχη της Κοινωνίας των Εθνών, που διαλύθηκε, αλλά έτσι θα ατονήσει το σπουδαίο έργο που πρόσφεραν οι οργανώσεις του ΟΗΕ στους τομείς ανθρωπιστικούς και υγείας, ιδιαίτερα στην Αφρική, όπου ολόκληροι πληθυσμοί επιζούν από τη βοήθεια του, αλλά και στους τομείς πολιτισμού και εκπαίδευσης, που ήδη μειώθηκε λόγω της κατάργησης των χορηγιών από τις ΗΠΑ.
Αν όμως συνεχιστεί ο αναθεωρητισμός των διεθνών συνθηκών και η κατάργησή της βάσει αυτών διεθνούς συνεργασίας, είναι βέβαιο ότι τα κράτη θα λύνουν τις διαφορές τους με πόλεμο και η ανθρωπότητα θα πάει αιώνες πίσω, όταν οι ηγεμόνες ασκούσαν προσωπική πολιτική, χωρίς να ρωτιέται ο λαός, και αποκαλούσε ο ένας τον άλλο αδελφό, ενώ όποιος διαφωνούσε τον αποκεφάλιζαν δημόσια για τέρψη του συγκεντρωμένου πλήθους, με κλασσική περίπτωση τον Τόμας Μορ.