Το επεισόδιο με το τάνκερ στην Βαλτική – Η Εσθονία προκαλεί κρίση Ρωσίας-ΝΑΤΟ

Ωστόσο, η τελευταία προσπάθειά της να ελέγξει, με πολεμικά πλοία, δεξαμενόπλοιο που κατευθυνόταν στη Ρωσία προκάλεσε την ρωσική αντίδραση και την επακόλουθη κινητοποίηση δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Το επεισόδιο έγινε το απόγευμα της Τρίτης 13/5 όταν σκάφη του Εσθονικού Ναυτικού επιχείρησαν να σταματήσουν και να ελέγξουν ένα δεξαμενόπλοιο, που βρισκόταν κοντά στο νησί Ναϊσάαρ, στα ανοιχτά του Ταλίν ενώ έπλεε προς τη Ρωσία, χωρίς να φέρει σημαία, κατά τις εσθονικές αρχές.

Το (κατασκευής 2005) δεξαμενόπλοιο, χωρητικότητας 105.034 τόνων, αναφέρεται με το όνομα “Jaguar”, με σημαία Γκαμπόν. Ωστόσο, στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων equasis εμφανίζεται να έχει μετονομαστεί, από την 1η Φεβρουαρίου, σε “Argent”, να έχει υψώσει σημαία Γουινέας-Μπισάου, με άγνωστους διαχειριστές και εγγεγραμμένο ιδιοκτήτη μια εταιρεία με έδρα στον Μαυρίκιο.

Το πλοίο συμπεριλήφθηκε την περασμένη εβδομάδα στις κυρώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για μεταφορές ρωσικού πετρελαίου και όπως δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Διοικητής του Εσθονικού Ναυτικού Ίβο Βάρκ, καθώς το πλοίο έπλεε «χωρίς εθνικότητα», η Εσθονία «είχε την υποχρέωση να επαληθεύσει τα έγγραφα και το νομικό καθεστώς του σκάφους». «Το σκάφος αρνήθηκε τη συνεργασία και συνέχισε το ταξίδι του προς τη Ρωσία… δεδομένης της έλλειψης εθνικότητας του σκάφους, η χρήση βίας, συμπεριλαμβανομένης της επιβίβασης στο σκάφος, κρίθηκε περιττή».

Μια εσθονική ναυτική περίπολος συνόδευσε το “Jaguar” μέχρι να φτάσει στα ρωσικά ύδατα, πρόσθεσε ο Βαρκ. Το εσθονικό υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να σχολιάσει, ενώ σύμφωνα με στοιχεία του Marine Traffic την Πέμπτη 15/5 το πλοίο ήταν αγκυροβολημένο κοντά στο ρωσικό λιμάνι Πριμόρσκ, φέροντας σημαία Γκαμπόν.

Η ανάρτηση της Σιμονιάν

Ωστόσο, η Ρωσίδα δημοσιογράφος Μαργκαρίτα Σιμονιάν, επικεφαλής του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Rossiya Segodnya, ανάρτησε στο Χ (πρώην twitter) βίντεο στο οποίο δείχνει πλοίο με αριθμό αναγνώρισης ΙΜΟ, που ταιριάζει με αυτόν του “Jaguar” και κοντά του ένα περιπολικό σκάφος του Ναυτικού, ένα ελικόπτερο και ένα περιπολικό αεροσκάφος (σ.σ. ένα Skytruck, αεροσκάφος πολλαπλών χρήσεων πολωνικής κατασκευής με έλικα που χρησιμοποιείται για επιτήρηση).

«Αυτό είναι εσθονικό πολεμικό πλοίο… ακολουθήστε τις οδηγίες μου, αλλάξτε αμέσως την πορεία σας», λέει μια φωνή στο ραδιοτηλέφωνο. Στα ρωσικά, μια φωνή λέει εκτός κάμερας: «Μας συναντούν ελικόπτερα, απαιτούν να αγκυροβολήσουμε». Ένα στρατιωτικό αεροσκάφος, το οποίο δεν προέρχεται από την Εσθονία, φαίνεται επίσης να πετάει σε κοντινή απόσταση.

Η Μαργκαρίτα Σιμονιάν στην ανάρτησή της ανέφερε ότι το στρατιωτικό αεροσκάφος ήταν ένα ρωσικό Su-35, που η παρουσία του απέτρεψε την ακινητοποίηση του πλοίου. Την παρουσία του ρωσικού μαχητικού επιβεβαίωσε, την Πέμπτη, ο Εσθονός υπουργός Εξωτερικών Μάργκους Τσάκνα, μιλώντας, όπως μετέδωσε, σε νεότερο τηλεγράφημα, το Reuters σε δημοσιογράφους στην τουρκική πόλη Αττάλεια, όπου βρίσκεται συμμετέχοντας σε συνάντηση υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ.

«Η Ρωσική Ομοσπονδία έστειλε ένα μαχητικό αεροσκάφος για να ελέγξει την κατάσταση και αυτό το μαχητικό αεροσκάφος παραβίασε το έδαφος του ΝΑΤΟ για σχεδόν ένα λεπτό», δήλωσε ο υπουργός. Εσθονικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ότι ο αναμεταδότης του ρωσικού μαχητικού ήταν απενεργοποιημένος και δεν ήρθε σε ασύρματη επαφή με τον εσθονικό έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας ενώ δεν είχε υποβάλει σχέδιο πτήσης.

Κινητοποίηση του ΝΑΤΟ 

Το περιστατικό προκάλεσε κινητοποίηση δυνάμεων του ΝΑΤΟ. Δεδομένου, ότι η Εσθονία, όπως η Λετονία και η Λιθουανία, δεν διαθέτει μαχητικά αεροσκάφη, απογειώθηκαν F-16 της πορτογαλικής Πολεμικής Αεροπορίας, που σταθμεύουν στην στρατιωτική αεροπορική βάση στο Ämari για την επιτήρηση του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ πάνω από τα κράτη της Βαλτικής, και πραγματοποίησαν μια αναγνωριστική πτήση.

Την Τετάρτη, όπως μετέδωσαν ειδησεογραφικά πρακτορεία, το υπουργείο Εξωτερικών στο Ταλίν της Εσθονίας κάλεσε τον επιτετραμμένο της ρωσικής πρεσβείας και του παρέδωσε διαμαρτυρία για την παραβίαση του εναέριου χώρου της Εσθονίας, την πρώτη του 2025 ενώ η Ρωσία, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Anadolou επέδωσε διαμαρτυρία στον επιτετραμμένο της Εσθονίας, για βανδαλισμό στο Στρατιωτικό Νεκροταφείο του Ταλίν και τη βεβήλωση σοβιετικών μνημείων πολέμου.

Να σημειωθεί ότι στις 11 Απριλίου η Εσθονία είχε καταλάβει ένα άλλο δεξαμενόπλοιο, το “Kiwala”, που κατευθυνόταν προς τη Ρωσία και είχε ενταχθεί σε κυρώσεις, κατηγορώντας το ότι έπλεε χωρίς έγκυρη σημαία χώρας. Μετά από κράτηση δύο εβδομάδων και αφού δεν διαπιστώθηκε παράβαση το πλοίο απελευθερώθηκε.

Ο ψυχρός πόλεμος στη Βαλτική

Ο “ψυχρός πόλεμος” στη Βαλτική, μια σημαντική θαλάσσια οικονομική ζώνη, κόμβος επικοινωνιών και ενέργειας, απ’ όπου υπολογίζεται ότι εξυπηρετείται το 15% της παγκόσμιας εμπορευματικής ναυτιλίας, έχει εκδηλωθεί από τις αρχές του έτους, όταν κράτη της περιοχής ακινητοποίησαν εμπορικά πλοία για φθορές με τις άγκυρες τους σε υποθαλάσσια καλώδια επικοινωνιών και ενέργειας, με την κατηγορία ότι επρόκειτο για δολιοφθορές της Ρωσίας. Καμία από τις κατηγορίες δεν αποδείχτηκε και τα πλοία αποδεσμεύτηκαν.

Ωστόσο, το “κλίμα” που δημιουργήθηκε έδωσε την αφορμή στο ΝΑΤΟ να ενισχύσει την παρουσία του στην περιοχή και σε αυτό το πλαίσιο εμφανίστηκε η Εσθονία να ανακοινώνει ότι θα αναλάβει δράση εναντίον πλοίων, που θεωρούνται ύποπτα για δολιοφθορές, ακόμα και εάν βρίσκονται σε διεθνή ύδατα!

Μια πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την διενέργεια ελέγχων σε πλοία που απλώς διέρχονται από τα ύδατα της ΕΕ χωρίς να εισέρχονται σε λιμένα της ΕΕ, για να παρέχουν πληροφορίες της ασφάλισης τους, διευκόλυνε την διενέργεια τους. Άλλωστε, μια βασική στόχευση του μέτρου είναι ο έλεγχος των πλοίων του λεγόμενου “μαύρου στόλου”, καθώς έρευνες ανέφεραν ότι από τα περισσότερα από 1.000 πλοία, που έχουν επιβληθεί κυρώσεις, πάνω από 800 δεν έχουν επιβεβαιωμένη ασφάλιση.