Το Ισραήλ και οι “δαίμονές” του…
15/06/2025
Όσο πιο έντονη είναι η διαφορά δυναμικού ανάμεσα στην υπερέχουσα χώρα και τους ανίσχυρους γείτονες, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος σύγκρουσης. Κι όταν ο ισχυρός παίκτης αντί να εκλογικεύει το όριο της παντοδυναμίας του μέσω της διπλωματίας, επιλέγει την εξάλειψη του κινδύνου αποτιμώντας, από πλευράς του, το κόστος ως μηδαμινό, τότε το πρόβλημα μετατρέπεται σε μόνιμη κρίση, πριν επιλυθεί σε ευρύτερο επίπεδο συνήθως με τη βία του πολέμου.
Μετά τη Συνθήκη της Βεστφαλίας, τα πέραν του Ρήνου αδύναμα γερμανικά κρατίδια γειτόνευαν με μια πανίσχυρη Γαλλία που η επεκτατική της απληστία κατευνάστηκε μόνο μετά τη σύμπηξη μεγάλου αντιγαλλικού συνασπισμού, υπό την ηγεσία της Μεγάλης Βρετανίας, το 1701. Απέναντι σε υπέρτερες δυνάμεις και αντιμετωπίζοντας ραγδαία κατάρρευση ισχύος, απώλεσε και η Οθωμανική Αυτοκρατορία όλες τις αραβικές κτήσεις της, το 1918. Οι συνεννοήσεις των νικητριών Δυνάμεων, η επιστροφή του εβραϊκού πληθυσμού στην κοιτίδα του, η αποαποικιοποίηση και η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ περιέπλεξαν πολύ τον μεσανατολικό και γενικότερα τον αραβικό γρίφο.
Δεν είναι μόνο η εξουθενωτική υπεροπλία και τεχνολογική πρωτοπορία του Ισραήλ ή η πολυεπίπεδη ένταξη του στη Δύση, ούτε η υπαρξιακή του αποφασιστικότητα και αντοχή που εξηγούν τη νικηφόρα επιβίωση του. Από μόνος του ο συνολικός γεωπολιτικός συσχετισμός ισχύος δεν αρκεί για να ερμηνευτεί η σημερινή αποσταθεροποίηση στην ευρύτερη περιφέρεια. Για να προχωρήσει κάποιος σε μια ρεαλιστική προσέγγιση των εξελίξεων σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να συνυπολογίσει τη βαρύτητα της ιρανικής ανάμειξης, τη διπλωματική –όχι στρατηγική- αναμονή των ΗΠΑ ενόψει του ισραηλινού πολεμικού βολονταρισμού, αλλά και τη στάση σειράς χωρών, αραβικών και μη, συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όχι τόσο της Τουρκίας, που «θεάται» και βρυχάται.
Στον αραβικό κόσμο και το Ιράν, η κατάρρευση των τριτοκοσμικών ονείρων και της επιφανειακής κοσμικότητας (secularism) αντικαταστάθηκε από το καταπιεσμένο αλλά και κατακερματισμένο ισλαμικό πρόταγμα ως –αμφίβολη- συγκολλητική ουσία «αντίστασης». Στο ένα άκρο σπέρνοντας ριζοσπαστική τρομοκρατία και στο άλλο στέλνοντας συγκεχυμένα μηνύματα καταλλαγής που χάθηκαν μέσα στη μειοψηφικότητα τους και την αδιαλλαξία του Ισραήλ. Στη μέση, η αδυσώπητη παλαιστινιακή καθημερινότητα…
Η διακαής επιθυμία του Ισραήλ να ξεμπερδέψει οριστικά από τους δαίμονες του, το ωθεί διαχρονικά στην επιδίωξη μιας άνευ προηγουμένου καθολικής πολεμικής εμπλοκής όλων των περιφερειακών και παγκόσμιων παικτών και φυσικά κυρίως των ΗΠΑ. Κατά τη «βιβλική» αντίληψη του σημερινού ισραηλινού apparatus, μόνο δύο ομάδες συμφερόντων υπάρχουν: υπέρ του και εναντίον του. Στο πλαίσιο αυτό, τυχόν κατάρρευση της περιφερειακής σταθερότητας, ή βλάβη των περιφερειακών ενεργειακών, μεταφορικών και εν γένει οικονομικών δικτύων προφανώς δεν προσμετρώνται ως παράγοντες αυτοσυγκράτησης.
Από τους πολέμους επιβίωσης (1948, 1967, 1973), το Ισραήλ πέρασε – με αμφίβολα αποτελέσματα – στην εντοπισμένη περιφερειακή επιβολή ζωνών ασφαλείας (1982 και μετέπειτα), υποτιμώντας τη ριζοσπαστική ισλαμική αντίδραση που το ταλαιπώρησε για περίπου σαράντα χρόνια, πριν το αντιϊσραηλινό μίσος της Χαμάς ξεσπάσει στην αποκρουστική τρομοκρατική βία της 7ης Οκτωβρίου.
Από διπλωματικής πλευράς, ωστόσο, τώρα πια, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, η αναφορά και μόνο του Ισραήλ και των συμμάχων του σε -κρατικές ή όχι- μουσουλμανικές οντότητες που απερίσκεπτα πρεσβεύουν την εξαφάνιση του κράτους του Ισραήλ, αρκεί –δίκαια ή άδικα- για να τις ενοχοποιήσει ως συνενόχους, «μουδιάζοντας» έτσι κάθε επίκριση για ασύμμετρη ισραηλινή απάντηση… Κι αυτό -είναι περισσότερο από σίγουρο ότι- όλες οι συνιστώσες του μπλοκ εξουσίας στην Τεχεράνη, όπως και ο Donald Trump, το ξέρουν καλά…
