Το Ισραήλ βρίσκει φίλους στον Κόλπο – Μετά τα Εμιράτα το Μπαχρέιν

Η πρόσφατη συμφωνία εξομάλυνσης των σχέσεων Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αποδείχτηκε καταλύτης ιστορικών ανατροπών στην Μέση Ανατολή, καθώς αντίστοιχη συμφωνία υπέγραψε την περασμένη Παρασκευή και το βασίλειο του Μπαχρέιν. Ένας νέος γεωπολιτικός συνασπισμός μοιάζει να αναδύεται στον Περσικό Κόλπο, μια συμμαχία του εβραϊκού κράτους με τις σουνιτικές μοναρχίες, έναντι της επιρροής του σιιτικού Ιράν και της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.

Δεν είναι τυχαίο που Άγκυρα και Τεχεράνη εξέδωσαν τις πιο σκληρές ανακοινώσεις καταδίκης των σχετικών συμφωνιών, με τις αντιδράσεις του Ιράν να είναι σχεδόν πολεμικές στην περίπτωση του Μπαχρέιν. Το επίλεκτο σώμα των Φρουρών της Επανάστασης, στην επίσημη ιστοσελίδα του, προειδοποίησε με «σκληρή εκδίκηση», καλώντας σε «απελευθέρωση της Κουντς (Ιερουσαλήμ) και του περήφανου μουσουλμανικού λαού του Μπαχρέιν».

Αξίζει να αναφέρουμε πως στην αντίστοιχη συμφωνία των Εμιράτων, η ρητορική του Ιράν δεν είχε ανάλογο πολεμικό ύφος. Ο λόγος μοιάζει πως έχει να κάνει με την πληθυσμιακή σύνθεση του Μπαχρέιν, που αποτελείται κατά 60% από σιίτες. Την ίδια στιγμή, η εξουσία είναι συγκεντρωμένη στα χέρια της σουνιτικής δυναστείας των Χαλιφά, που κυβερνά την χώρα ως «δικτατορία», όπως αναφέρει ο διεθνής τύπος.

Ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα προσπαθούν να “αναχαιτίσουν” την τουρκική επιρροή στην Μέση Ανατολή, η κύρια ανησυχία του Μπαχρέιν προέρχεται από την επιρροή που ασκεί η Τεχεράνη στους σιιτικούς πληθυσμούς του βασιλείου. Ο επιφανής σιίτης ιερωμένος του Μπαχρέιν Αγιατολάχ Ίσα Κάσιμ, που τα τελευταία χρόνια ζει στο εξωτερικό, καταδίκασε σε ομιλία του την συμφωνία. Η βασιλική οικογένεια θεωρεί τον Κάσιμ ως έναν “μικρό Χομεϊνί”.

Ημέρες Ισλαμικής Επανάστασης

Την ταραγμένη περίοδο της Αραβικής Άνοιξης, το Μπαχρέιν έζησε μέρες που θύμιζαν τα γεγονότα της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν. Η βασιλική οικογένεια είχε αντιμετωπίσει τις μαζικές διαδηλώσεις οργισμένων σιιτών, που καλούσαν σε ανατροπή του καθεστώτος, τις οποίες υποκινούσε ανοιχτά ο Αγιατολάχ Κάσιμ. Η δυναστεία Χαλιφά είχε βρεθεί σε τέτοια δυσμενή θέση που αναγκάστηκε να οργανώσει φιλοκυβερνητικές διαδηλώσεις, με “μεταφερόμενους” υποστηρικτές από άλλες αραβικές χώρες!

Το Ιράν, το οποίο είχε χαρακτηρίσει το ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης ως «γνήσια ισλαμική αφύπνιση», είχε δει να του παρουσιάζεται μία χρυσή ευκαιρία. Μια ευκαιρία να ανατρέψει τις σουνιτικές, φιλοαμερικανικές μοναρχίες του Κόλπου, όπως είχε επιδιώξει ο Αγιατολάχ Χομεινί. Το μοναρχικό καθεστώτος του Μπαχρέιν, λόγω της σιιτικής πλειονότητας του πληθυσμού, έμοιαζε πως θα είχε το τέλος του Σάχη Παχλεβί.

Όμως αποδείχτηκε ότι το Ιράν δεν είχε “διαβάσει” σωστά την Αραβική Άνοιξη, καθώς οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας επεκτάθηκαν σύντομα και στη Συρία, με την Τεχεράνη να αναλαμβάνει την υπεράσπιση του Άσαντ. Η δε βασιλική οικογένεια του Μπαχρέιν διασώθηκε τελικώς από την Σαουδική Αραβία, που τον Μάρτιο του 2011 απέστειλε στρατεύματα που βοήθησαν στην αιματηρή καταστολή της εξέγερσης.

Αντί των Αμερικανών, το Ισραήλ

Οι σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου “επενδύουν” πλέον στο Ισραήλ, προκειμένου να διαφυλάξουν την σταθερότητα των καθεστώτων τους από την αποσταθεροποιητική δράση του Ιράν (εσχάτως και της Τουρκίας). Η αμερικανική στήριξη δεν είναι πλέον δεδομένη, ειδικά μετά την απάθεια που έδειξε ο Τραμπ στις επιθέσεις των σιιτών ανταρτών Χούτι κατά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας, ενέργεια που τις προηγούμενες δεκαετίες θα σήμαινε κήρυξη πολέμου.

Με τους Αμερικανούς να μην έχουν όμως πλέον ανάγκη το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής (όπως έχει επισημάνει ο ίδιος ο Τραμπ), πολλά αραβικά καθεστώτα μοιάζουν έτοιμα να υπερβούν τους όποιους ενδοιασμούς τους, για να εξασφαλίσουν την προστασία του Ισραήλ. Ερώτημα παραμένει η στάση της Σαουδικής Αραβίας, καθώς οι Αμερικανοί είχαν σχεδόν προεξοφλήσει πως θα υπέγραφε και αυτή συμφωνία εξομάλυνσης με το εβραϊκό κράτος.

Ο 82χρονος βασιλιάς Αμπντουλαζίζ Μπιν Σαλμάν, απέρριψε τις προτροπές του συμβούλου και γαμπρού του Τραμπ Τζάρεντ Κούσνερ, συνδέοντας μία τέτοια ιστορική απόφαση με την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους. Δεν είναι σίγουρο όμως ότι θα έχει αντίστοιχη στάση και ο πρίγκηπας διάδοχος του θρόνου, ο φιλόδοξος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, που υποστηρίζει την συγκρότηση κοινού μετώπου με το Ισραήλ, έναντι του Ιράν. Εξάλλου, είναι αδύνατον το Μπαχρέιν να προχωρούσε στην εξομάλυνση των σχέσεων του με το Ισραήλ, χωρίς το “πράσινο φως” Σαουδική Αραβίας.

Το σίγουρο είναι πως η Μέση Ανατολή ζει ιστορικές στιγμές. Το Κουβέιτ ανακοίνωσε πως «θα είναι η τελευταία αραβική χώρα που εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ». Μοιάζει να έχει δίκιο, καθώς φαίνεται πως και άλλα αραβικά κράτη περιμένουν στην “ουρά” για να τα βρουν με το Ισραήλ. Μία εξέλιξη που βρίσκει χαμένους το Ιράν, αλλά κυρίως τον Ερντογάν, που πλέον μοιάζει ως απλός θεατής των εξελίξεων σε μία Μέση Ανατολή που εισέρχεται σε μία νέα εποχή.