Το κράτος που δεν αναγνωρίζει την Αρμενία! – Πιο Τουρκία από την Τουρκία

Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις συγκρούσεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ (η οποία συνεκλήθη με πρωτοβουλία της Γαλλίας) η Ινδία “δεν μάσησε τα λόγια της”, όπως έκανε στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία: Καταδίκασε ευθαρσώς την επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας, χωρίς αστερίσκους. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε την στάση που κράτησε το Πακιστάν, ένα εκ των “αδελφών κρατών” της Τουρκίας, μαζί με το Αζερμπαϊτζάν. Όμως η στάση του Πακιστάν παρουσιάζει ένα ειδικό ενδιαφέρον: Όχι μόνο δεν διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με το Ερεβάν, αλλά αποτελεί την μοναδική χώρα στον κόσμο που δεν αναγνωρίζει την Αρμενία!

Πιο Τουρκία και από Τουρκία, λοιπόν, το Πακιστάν! Υπενθυμίζουμε πως ο Ερντογάν ως πρωθυπουργός είχε εγκαινιάσει την “διπλωματία του ποδοσφαίρου” με την Αρμενία (το μακρινό 2008), με τον τότε Τούρκο πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ να επισκέπτεται το Ερεβάν, προκειμένου να παρακολουθήσει ποδοσφαιρικό αγώνα με τον Αρμένιο ομόλογο του. Πριν ξεσπάσουν οι νέες πολεμικές συγκρούσεις, ο Αρμένιος πρωθυπουργός Πασινιάν, αναφέρονταν με θερμά λόγια στην προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων της χώρας του με την Τουρκία.

Παρόλα αυτά το Πακιστάν ουδέποτε έχει εξετάσει να μεταβάλει την σκληρή του στάση έναντι της Αρμενίας, όχι μόνο λόγω των εξαιρετικών σχέσεων που διατηρεί με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν. Ο πρώην πρωθυπουργός του Πακιστάν Ίμραν Χαν σε δήλωση του, αναφερόμενος στις πολεμικές συγκρούσεις Αρμένιων-Αζέρων το 2020, είχε απειλήσει πως «μπορούμε να σβήσουμε την Αρμενία από τον χάρτη», υπονοώντας την χρήση των ατομικών όπλων που κατέχει το ισλαμικό κράτος. Μία σοκαριστική δήλωση που θύμιζε τις αντίστοιχες του Αγιατολάχ Χομεϊνί έναντι του Ισραήλ.

Εργαλειοποίηση του Ισλάμ

Τα αίτια για την στάση του Πακιστάν, μίας χώρα που ιδρύθηκε από τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς των Ινδιών ως Ισλαμική Δημοκρατία (όταν ο όρος αυτός ήταν ακόμα άγνωστος στην διεθνή πολιτική) βρίσκονται ακριβώς στην σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Όταν ξέσπασαν οι πρώτες συγκρούσεις Αρμενίων και Αζέρων στον διαφιλονικούμενο θύλακα, λίγο πριν την ολική κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το Πακιστάν βρήκε μία ευκαιρία να ικανοποιήσει μία πάγια φιλοδοξία του: Να αναλάβει ηγεμονικό ρόλο στην Κεντρική Ασία.

Ένας από τους λόγους που ο στρατηγός Ζία Ουλ Χακ, ο δικτάτορας που ουσιαστικά προχώρησε στην “τζιχαντιστοποίηση” του Πακιστάν, είχε υποστηρίξει τους μουτζαχεντίν στον πόλεμο του Αφγανιστάν, ήταν προκειμένου το Ισλαμαμπάντ να αποτελέσει σημείο αναφοράς για όλους τους μουσουλμάνους της Κεντρικής Ασίας, με τον Πακιστανό στρατηγό να οραματίζεται ακόμα και την “απελευθέρωση” της από την «άθεη κομμουνιστική κατοχή». Ήταν η περίοδος που το Πακιστάν ήταν ο “χωροφύλακας” των ΗΠΑ στην αναχαίτιση της ΕΣΣΔ.

Αυτές οι φιλοδοξίες δεν έμοιαζαν καθόλου υπερφίαλες όταν η ΕΣΣΔ έπνεε τα λοίσθια, ενώ είχε προηγηθεί το “Βιετνάμ των Σοβιετικών” στο Αφγανιστάν, το οποίο είχε εκληφθεί για το πολιτικό Ισλάμ και ως “θρησκευτική νίκη”. Την εργαλειοποίηση του πολιτικού Ισλάμ που επιδίδεται σήμερα ο Ερντογάν, την έκανε τότε το Πακιστάν (αν και προφανώς σε πιο περιορισμένο γεωγραφικά πλαίσιο), το οποίο δήλωνε πως ουδέποτε θα αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Αρμενίας, όσο αυτή κατέχει τα «μουσουλμανικά εδάφη» του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Πακιστάν και Αρμενία

Το Πακιστάν παγίως αναφέρεται στην «εθνοκάθαρση των μουσουλμάνων Αζέρων από τους Αρμένιους», ενώ αποκαλεί «γενοκτονία» την σφαγή των Αζέρων στην κωμόπολη Χοτζαλί, ένα όντως φριχτό επεισόδιο του πολέμου 1992, για το οποίο το Μπακού έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια διεθνή εκστρατεία, από κοινού φυσικά με την Τουρκία, για να αναγνωριστεί ως «γενοκτονία». Το Πακιστάν παγίως ισχυρίζεται πως οι Αρμένιοι πρέπει «να επιστρέψουν στα διεθνώς αναγνωρισμένα τους σύνορα», δηλαδή τα σύνορα που ίσχυαν την εποχή της ΕΣΣΔ, όταν ο Στάλιν είχε αποδώσει το Ναγκόρνο Καραμπάχ (όπου πλειοψηφούσαν οι Αρμένιοι) στην τότε Σοβιετική Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν.

Το Πακιστάν ουδέποτε διεκδίκησε ηγεμονικό ρόλο στην Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια, ή την Αφρική, όπως έκανε ο Ερντογάν, που έφτασε να οραματίζεται μία πολιτική ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεγονός που τον είχε φέρει σε σύγκρουση με τον αραβικό κόσμο και το Ισραήλ, ανοίγοντας μέτωπα που σιγά-σιγά πλέον κλείνει. Οι στόχοι του Πακιστάν ήταν πάντα περιορισμένου εύρους, εστιάζοντας στην Κεντρική Ασία, έχοντας και την δική του “παγωμένη σύγκρουση”, το Κασμίρ, το οποίο διεκδικεί από τον ιστορικό του εχθρό, την Ινδία.

Βέβαια η απόλυτη ταύτιση του πρώην πρωθυπουργού Ιμράν Χαν με τον Ερντογάν, όπως και οι ισορροπημένες σχέσεις που επεδίωκε με το Ιράν, προκάλεσαν κρίση στις σχέσεις του Πακιστάν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και με έναν εκ των ιστορικών συμμάχων του ισλαμικού κράτους, την Σαουδική Αραβία.

Το Πακιστάν εξέφρασε την ενόχληση του για τα ανοίγματα των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας προς τον προαιώνιο εχθρό του, την Ινδία, φτάνοντας στο σημείο να τα κατηγορεί ότι «αδιαφορούν για την καταπίεση των μουσουλμάνων» στο Κασμίρ. Η επεισοδιακή αποπομπή του Χαν από την πρωθυπουργία και η αντικατάσταση του από τον Σεμπχάζ Σαρίφ, η οικογένεια του οποίου έχει ιστορικούς δεσμούς με την Σαουδική Αραβία, έλυσε τις όποιες “παρεξηγήσεις με το Ριάντ, χωρίς φυσικά να διαταραχθούν οι σχέσεις του Πακιστάν με την “αδελφή” Τουρκία.