Το κυρίως πιάτο και τα συνοδευτικά στην συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν

Στην σκιά της αγοράς 40 νέων F-16 Viper και της αναβάθμισης 80 F-16 της τουρκικής Αεροπορίας πραγματοποιήθηκε η συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε, έπειτα από το “πράσινο φως” που άναψε ο Τούρκος πρόεδρος για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Υπενθυμίζουμε ότι οι δύο σκανδιναβικές χώρες υπέκυψαν σε μεγάλο βαθμό στον τουρκικό εκβιασμό.

Ας σημειωθεί ότι μετά το τέλος της συνάντησης δεν έγιναν δηλώσεις των δύο ηγετών. Μέχρι στιγμής έχουμε μόνο την επίσημη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, στην οποία αναφέρονται οι δημόσιες ευχαριστίες του Αμερικανού προέδρου προς τον Ερντογάν για την άρση του τουρκικού βέτο, καθώς και για τον μεσολαβητικό του ρόλο στην προσπάθεια εξαγωγής των ουκρανικών σιτηρών. Στην ανακοίνωση δεν γίνεται αναφορά στα “αγκάθια” των διμερών σχέσεων, όπως είναι οι ρωσικοί S-400, ή η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Στο τέλος της ανακοίνωσης υπάρχει μία γενικόλογη αναφορά, πως Μπάιντεν και Ερντογάν συζήτησαν για την ανάγκη «σταθερότητας στο Αιγαίο και την Συρία».

Η απουσία δημόσιων δηλώσεων δείχνει πως οι δύο ηγέτες ή διαφώνησαν και δεν ήθελαν να φανερωθεί αυτό δημοσίως, ή το ακριβώς αντίθετο, ότι βρήκαν έναν κοινό πλαίσιο, το οποίο δεν ήθελαν να δημοσιοποιηθεί. Εάν ισχύει αυτή η δεύτερη περίπτωση, για να μην θέλουν να δημοσιοποιηθεί η συμφωνία τους σ’ ένα κοινό πλαίσιο σημαίνει πως αυτή αφορά και σε άλλες χώρες, πιθανόν την Ελλάδα.

Είναι χαρακτηριστικό πως προηγήθηκε η δημόσια διάψευση του Λευκού Οίκου πως δόθηκαν ανταλλάγματα στην Τουρκία από πλευράς των Αμερικανών, προκειμένου αυτή να άρει το βέτο της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Θεωρείται δεδομένο, πάντως, πως ο Μπάιντεν διαβεβαίωσε τον Ερντογάν πως ο Λευκός Οίκος θα ασκήσει την επιρροή του στο Κογκρέσο για να άρει τις επιφυλάξεις του αναφορικά με το πρόγραμμα των F-16.

Εξάλλου, είχε προηγηθεί η δήλωση της Αμερικανίδας βοηθού υπουργού Άμυνας ότι «οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τα σχέδια εκσυγχρονισμού των F-16 της Τουρκίας», ένα πάγιο αίτημα της κυβέρνησης Ερντογάν που “σκοντάφτει” στο Κογκρέσο. Υπενθυμίζουμε πως ταυτόσημη δήλωση είχε κάνει προ καιρού και μία αντίστοιχη αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Όπως δήλωσε και στο Reuters Αμερικανός αξιωματούχος, «το Κογκρέσο έχει τον τελικό λόγο» για τα F-16.

Προφανώς, ο Ερντογάν προσδοκά σε παρέμβαση του Λευκού Οίκου, προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις του Κογκρέσου. Ουσιαστικά έχουμε μία επανάληψη του ίδιου έργου που παίζονταν επί κυβέρνησης Τραμπ, με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει δημοσίως (και σίγουρα σε πιο “ωμό” ύφος από αυτό του Μπάιντεν) πως αν δεν υπήρχε ο “σκόπελος” του Κογκρέσου και της αμερικανικής νομοθεσίας (λόγω της προμήθειας από την Τουρκία των ρωσικών S-400) θα παρέδιδε κανονικά τα F-35 στην Τουρκία.

Η δύσκολη χημεία Μπάιντεν-Ερντογάν

Αν και ο Μπάιντεν δεν έχει την ίδια προσωπική χημεία με τον Ερντογάν, είναι φανερό πως η αμερικανική κυβέρνηση επιδιώκει να γεφυρώσει τις διαφορές της με την Τουρκία. Προ μηνών ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών είχε ζητήσει να ξεπεραστούν τα «γραφειοκρατικά εμπόδια» στον εξοπλισμό της Τουρκίας με αμερικανικό οπλισμό, αναφερόμενος ουσιαστικά στις αντιδράσεις του Κογκρέσου. Το ίδιο επιχειρεί και ο Ερντογάν, κάνοντας τον “ειρηνοποιό” στην Ουκρανία και λίγο παλαιότερα στο Αφγανιστάν, προκειμένου να θεωρηθεί χρήσιμος από την Ουάσιγκτον.

Η Συρία είναι ένα άλλο “αγκάθι” στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Να υπενθυμίσουμε πως ο Τραμπ είχε επικριθεί για την προσωπική του διπλωματία με τον Ερντογάν, ειδικά όταν είχε φτάσει να συνεννοείται τηλεφωνικώς από το Οβάλ Γραφείο με τον Τούρκο πρόεδρο, κατά την διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Συρία, τον Οκτώβριο του 2019. Να σημειωθεί πως λόγω ακριβώς εκείνης της εισβολής, Σουηδία και Φινλανδία είχαν επιβάλλει εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, το οποίο τελικώς κ ήραν τώρα, υποκύπτοντας στον εκβιασμό του Ερντογάν.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν φαίνεται να ανάβει το “πράσινο φως” για μία νέα εισβολή κατά των Κούρδων, όπως ζητά με επιμονή ο Ερντογάν, φοβούμενη κυρίως την προοπτική ανασύνταξης του ISIS. Δεν καταδικάζει ευθαρσώς, όμως,  τους βομβαρδισμούς που πραγματοποιούν σχεδόν καθημερινά οι τουρκικές δυνάμεις στην βόρεια Συρία. Επιπλέον, αν και εξοπλίζει το συριακό παρακλάδι του PKK, εξακολουθεί να έχει το PKK (όπως και η ΕΕ) στην λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων!

Έχοντας εξασφαλίσει τα ανταλλάγματα που επεδίωκε, ο Ερντογάν δεν έθεσε σήμερα στην ομιλία του στην Σύνοδο το ζήτημα της αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών, όπως απειλούσε. Προφανώς σκέφτηκε ότι μία ελληνοτουρκική αντιπαράθεση θα επισκίαζε την συνάντηση του με τον Μπάιντεν, την στιγμής που ο Τούρκος πρόεδρος έχει ως προτεραιότητα να πάρει τα F-16. Ήδη τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρονται σε δέσμευση του Μπάιντεν στον Ερντογάν να παρέμβει στο Κογκρέσο για το επίμαχο ζήτημα, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από άλλες πηγές.