Το μενού του Ερντογάν – Καταδίκες πιλότων, αποκεφαλισμός Αρίντς και νέα εισβολή στην Συρία

Την υπόλοιπη ζωή τους στις τουρκικές φυλακές καλούνται να περάσουν Τούρκοι αξιωματικοί, ανάμεσα τους πολλοί πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας, έπειτα από την ετυμηγορία της τουρκικής δικαιοσύνης, που επέβαλε ποινή ισόβιας κάθειρξης σε 30 κατηγορουμένους για την εμπλοκή τους στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.

Φυσικά αυτές οι καταδίκες είναι “σταγόνα στον ωκεανό” στο πογκρόμ διώξεων που έχει ξεκινήσει από το 2016 στην Τουρκία, καθώς ο πρόεδρος Ερντογάν απέδωσε την απόπειρα πραξικοπήματος στο “παράλληλο κράτος” που είχε στήσει για πολλά χρόνια στην Τουρκία ο ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν, ένας πρώην σύμμαχος και νυν ορκισμένος εχθρός του. Οι μαζικές εκκαθαρίσεις που προχώρησε ο Ερντογάν στην δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση και στις ένοπλες δυνάμεις από τους (πραγματικούς ή φανταστικούς) υποστηρικτές του «τρομοκράτη και πραξικοπηματία» ιμάμη Γκιουλέν δεν είχαν ιστορικό προηγούμενο.

Το μάλλον “οπερατικό” πραξικόπημα του 2016, για το οποίο υπάρχουν ακόμα πολλά ερωτηματικά λόγω του ερασιτεχνισμού και των απανωτών επιχειρησιακών λαθών του, υπήρξε καταλύτης για την «νεοοθωμανική επανάσταση» του Ερντογάν. Μάλιστα αυτή η “επανάσταση” γίνεται με την απόλυτη συνδρομή τμήματος του κεμαλικού βαθέους κράτους, το οποίο ο Ερντογάν είχε καταδιώξει στις αρχές της πρωθυπουργίας του.

Στην λογική “ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου” κεμαλιστές αξιωματικοί, που θεωρούν τον Γκιουλέν υπεύθυνο για τις διώξεις που υπέστησαν στις επίσης “σκοτεινές” υποθέσεις “Βαριοπούλα” και “Εργκένεγκον”, είναι πλέον φανατικοί υποστηρικτές του Ερντογάν. Νέοι υποστηρικτές του Ερντογάν είναι επίσης το ακροδεξιό κόμμα των Γκρίζων Λύκων, το “μακρύ δολοφονικό χέρι” του βαθέους κράτους.

Παραίτηση Αρίντς

Χωρίς την κοινοβουλευτική στήριξη των Γκρίζων Λύκων, που έχουν πλέον απαγορευτεί στην Γαλλία, ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση, ούτε και να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές που του δίνουν υπερεξουσίες σουλτάνου. Μάλιστα ο Ερντογάν εξανάγκασε ουσιαστικά σε παραίτηση τον Μπουλέντ Αρίντς από την Ανώτατη Συμβουλευτική Επιτροπή της τουρκικής προεδρίας, μετά την έντονη αντιπαράθεση που είχε ο τελευταίος με τον αρχηγό των Γκρίζων Λύκων Ντεβλέτ Μπαχτσελί.

Ο Αρίντς υπήρξε ένα από τα τέσσερα στελέχη του κόμματος του Ερμπακάν που ίδρυσαν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και πρώην πρόεδρος της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, είχε ζητήσει την απελευθέρωση του ηγέτη του κουρδικού κοινοβουλευτικού κόμματος Ντεμιρτάς, δηλώντας πως «κρατείται άδικα, με ένα κατηγορητήριο που μπορούσε να έχει συνταχθεί από μικρό παιδί».

Ακολούθησε η σφοδρή αντίδραση του Μπαχτσελί και στελεχών των Γκρίζων Λύκων που  εξαπέλυσαν σφοδρή επίθεση στον Αρίντς, κατηγορώντας τον πως «διαφημίζει την προπαγάνδα των τρομοκρατών». Προηγουμένως οι Γκρίζοι Λύκοι διέρρεαν για τον Αρίντς πως έχει «κουρδική καταγωγή και εβραϊκό αίμα». Με τον Ερντογάν να δηλώνει «έκπληκτος με την στάση του ο Αρίντς», άνοιξε στην ουσία τον δρόμο για την παραίτηση του.

Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, η παραίτηση Αρίντς είναι μία ακόμα απόδειξη πως η ατζέντα του κυβερνώντος κόμματος συμπίπτει με αυτήν των Γκρίζων Λύκων, την στιγμή που η οικονομική κατάσταση στην γείτονα επιδεινώνεται διαρκώς. Σε πρόσφατη ομιλία του σε στελέχη του κόμματος του, ο Ερντογάν ισχυρίστηκε «πως δεν υπάρχει κουρδικό πρόβλημα στην Τουρκία», μία ρητορική που θυμίζει αυτήν των Τούρκων στρατηγών και εθνικιστών.

Όμως το πραξικόπημα υπήρξε κομβικό για την αντιδυτική στροφή του Τούρκου πρόεδρου και την αναθέρμανση των σχέσεων του με την Ρωσία, που είχαν βρεθεί σε τροχιά σύγκρουσης, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού στην Συρία το 2015. Ο Τούρκος πρόεδρος είναι πεπεισμένος πως ήταν οι Αμερικανοί πίσω από την προσπάθεια ανατροπής του, τους οποίους εξακολουθεί να μην εμπιστεύεται, με εξαίρεση πάντα τον απερχόμενο πρόεδρο Τραμπ, με τον οποίο απέκτησε μία ιδιαίτερη προσωπική χημεία.

Σκέψεις για νέα εισβολή

Πάγιο αίτημα των Τούρκων είναι η έκδοση του ιμάμη Γκιουλέν, ο οποίος εδώ και χρόνια ζει στην Πενσιλβάνια και φαίνεται να έχει διασυνδέσεις με την CIA. Φυσικά ο Ερντογάν δεν είναι ο άνθρωπος που θα σε σεβαστεί «την διάκριση των εξουσιών και την ανεξαρτησία της αμερικανικής δικαιοσύνης» όπως του είχε ζητήσει κατά την επίσκεψη του στην Τουρκία, ο τότε αντιπρόεδρος και σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.

Όμως, σύμφωνα με διεθνή μέσα ενημέρωσης, στο μυαλό του Τούρκου προέδρου φαίνεται να είναι μία νέα πολεμική επιχείρηση στην Συρία, ειδικά λόγω και της εκλογής Μπάιντεν. Ο Ερντογάν σκέφτεται να εκμεταλλευτεί την μεταβατική περίοδο στις ΗΠΑ, μέχρι να αναλάβει πρόεδρος ο Μπάιντεν στις 21 Ιανουαρίου. Ένα νέο μέτωπο με την Ελλάδα και την Κύπρο μοιάζει την δεδομένη στιγμή παρακινδυνευμένο, λόγω της επικείμενης ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής, που θα συζητήσει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία.

Έπειτα από την ανοιχτή σύγκρουση του με την Γαλλία, αλλά και το επεισόδιο με την γερμανική φρεγάτα στα ανοιχτά της Λιβύης, ο Ερντογάν βλέπει πως, για πρώτη ίσως φορά, να “ψιθυρίζεται” η επιβολή ορισμένων ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία. Αντιθέτως στην Συρία μπορεί να υπολογίζει σε μία επανάληψη της εισβολής του Οκτωβρίου του 2019, όταν η τότε τουρκική πολεμική επιχείρηση είχε σχεδόν κατευθυνθεί από τον Λευκό Οίκο, κατά την τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Τραμπ.

Πόσο μάλλον που ο Τραμπ δεν είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει την παράδοση της “κουτσής πάπιας”, αλλά επιδιώκει να αφήσει ανοιχτά μέτωπα στον Μπάιντεν για να τον υπονομεύσει. Να σημειώσουμε πως ήδη ο Τραμπ ψήφισε την απόσυρση αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν και το Ιράκ, εν μέσω σφοδρών επικρίσεων.

Στο μυαλό του Ερντογάν

Η Τουρκία φαίνεται πως δεν έχει εγκαταλείψει την ιδέα να καταλάβει την κουρδική πόλη Κομπάνι, που βρίσκεται κοντά στην Tal Abyad, που είχε καταλάβει ο τουρκικός στρατός και οι Σύροι σύμμαχοι του στην εισβολή του 2019, ακόμα και την πόλη Μάνμπιτζ, που λειτουργεί ως μία de facto ενδιάμεση ζώνη μεταξύ των Κούρδων και της τουρκικής παρουσίας στην περιοχή. Φυσικά οποιαδήποτε τουρκική κίνηση στην Συρία πρέπει να έχει την ανοχή του πραγματικά ισχυρού παράγοντα στην περιοχή, της Ρωσίας, που υποστηρίζει το καθεστώς Άσαντ.

Όμως ο Ερντογάν φαίνεται να προσδοκά πως η ιδιότυπη συμπαιγνία Μόσχας και Άγκυρας, που την είδαμε σε έναν βαθμό να επαναλαμβάνεται και στην σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ στον Καύκασο, θα επαναληφθεί ακόμα μια φορά στην Συρία. Πριν την εισβολή του 2019, είχε εξάλλου προηγηθεί η κατάληψη της κουρδικής πόλης Αφρίν την άνοιξη του 2018, έπειτα από τις παρασκηνιακές συνεννοήσεις Μόσχας και Άγκυρας.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αναλυτές η Μόσχα, πιστή στο δόγμα “μεγάλη αναταραχή, υπέροχη κατάσταση”, μπορεί να επιδιώξει φέρει τον Μπάιντεν ενώπιον μίας νέας πολεμικής κρίσης στη Συρία, για δύο λόγους: ο πρώτος, προκειμένου να εμποδίσουν μία ενδεχόμενη φιλοαμερικανική στροφή των Κούρδων, καθώς ο Μπάιντεν προεκλογικά αλλά και ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ομπάμα είχε στηρίξει τον αγώνα τους στην Συρία και ο δεύτερος για να “κάψουν” μία πιθανή επαναπροσέγγιση Ουάσιγκτον και Άγκυρας.

Ο Ερντογάν έχει δείξει πως, παρά την ρητορική του, ποτέ δεν εμπλέκεται σε ένα μέτωπο “εν θερμώ”, αλλά φροντίζει να έχει εξασφαλισμένη έστω και την ανοχή σημαντικών μεγάλων και περιφερειακών δυνάμεων. Είδαμε πως όπου δεν την έχει, όπως στο μέτωπο της Σύρτης στην Λιβύη, κάνει πίσω. Με δεδομένους τους σημερινούς του συμμάχους, μία ειρήνευση με τους Κούρδους είναι πλέον αδιανόητη. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει αποφασίσει να ακολουθήσει ένα “μονοπάτι” συνεχιζόμενων πολέμων, χωρίς επιστροφή.