Το Μεσανατολικό, ο γαμπρός και το μετέωρο σχέδιο του

Πάγο στο σχέδιο Κούσνερ για το Μεσανατολικό, αυτό που ο Τραμπ αποκαλεί «Συμφωνία του αιώνα», βάζουν οι εξελίξεις στο Ισραήλ, όπου ο Νετανιάχου πάει για νέες εκλογές τον Σεπτέμβριο.Την ίδια ώρα, σκεπτικισμός επικρατεί από την πλευρά των Αράβων για την λύση που προωθούν οι ΗΠΑ, καθώς οι Παλαιστίνιοι, εδώ και έναν χρόνο απορρίπτουν κάθε αμερικανική πρωτοβουλία.

Ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ και σύμβουλος του Λευκού Οίκου, δουλεύει το σχέδιο του, τα δύο τελευταία χρόνια, υπό άκρα μυστικότητα. Οι διαρροές για το τι αυτό περιλαμβάνει είναι ελάχιστες, οι εκτιμήσεις ωστόσο είναι ότι δεν είναι και πολύ φιλοπαλαιστινιακό. Συνεκτιμώντας μάλιστα την γενικότερη στάση του Τραμπ έναντι του Ισραήλ, αρκετοί Παλαιστίνιοι και Άραβες αξιωματούχοι θεωρούν ότι μεροληπτεί υπέρ του Τελ Αβίβ και δεν θα προβλέπει τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Ο ίδιος ο Κούσνερ αποφεύγει να ξεκαθαρίσει αν το σχέδιο του περιλαμβάνει την λύση των δύο κρατών. Από τα λεγόμενά του, ωστόσο, η απάντηση που συνάγεται είναι αρνητική. Σε συνέντευξή του, που μεταδόθηκε την Κυριακή, μετά το τέλος δηλαδή της πρόσφατης περιοδείας του στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, ο γαμπρός του Τραμπ δήλωσε ότι οι Παλαιστίνιοι αξίζουν να έχουν «αυτοδιάθεση». Εξέφρασε, όμως, τις αμφιβολίες του για το αν είναι σε θέση να κυβερνήσουν οι ίδιοι το κράτος τους, για την ώρα τουλάχιστον, αλλά και την ελπίδα να μπορούν να το κάνουν στο μέλλον.

Δεν το βλέπει ο Πομπέο

Ο Κούσνερ κρατά κλειστά τα χαρτιά του. Το έκανε σε όλη την διάρκεια της μακράς προεκλογικής περιόδου του Νετανιάχου και στην συνέχεια στην διάρκεια του Ραμαζανιού. Το κάνει και τώρα, που το Ισραήλ οδεύει προς νέες εκλογές, μετά την αποτυχία του Νετανιάχου να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού. Το σχέδιο του, ωστόσο, διαβάζεται από τις απαντήσεις του και προκαλεί αντιδράσεις Παλαιστινίων και Αράβων.

Όταν για παράδειγμα ερωτάται, αν οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να αναμένουν από το σχέδιό του να σταματήσει η ισραηλινή κυβερνητική και στρατιωτική παρέμβαση στα εσωτερικά τους, η απάντησή του είναι ότι «αυτές είναι μεγάλες προσδοκίες». Εμφανίζεται όμως και αλλαζονικός, δηλώνοντας ότι δεν βρίσκεται εδώ για να τον εμπιστευτούν και ότι ο παλαιστινιακός λαός πρέπει να αντιμετωπίσει  το σχέδιο του με κριτήριο «αν του επιτρέπει να βρει ένα δρόμο προς μια καλύτερη ζωή ή όχι».

Περισσότερο έμπειρος, αν και όχι λιγότερο σκληρός, ο Πομπέο εκφράζει φόβους ότι το σχέδιο που ετοιμάζει ο Κούσνερ, θα αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό και μπορεί να θεωρηθεί «ανεφάρμοστο». Μάλιστα, σύμφωνα με την Washington Post, κοινοποίησε αυτούς τους φόβους του, και στους προέδρους των ισχυρότερων αμερικανοεβραϊκών οργανώσεων, με τους οποίους συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας δηλώνει παραλλήλως ότι κατανοεί γιατί κάποιοι θεωρούν ότι πρόκειται για ένα σχέδιο που «θα αρέσει μόνο στους Ισραηλινούς», εκφράζει ωστόσο την ελπίδα το σχέδιο να ακουστεί και να συζητηθούν όσα προβλέπει. Ο Πομπέο πήρε άλλωστε τα μηνύματα που έστειλε, την Παρασκευή από την Μέκκα, η Σύνοδος του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙC), ο οποίος καταδίκασε κάθε θέση ή ενέργεια διεθνούς οργανισμού που υποστηρίζει τη διαιώνιση της ισραηλινής κατοχής στην Παλαιστίνη.

Η σύνοδος της Μέκκας και η Αίγυπτος

Στην απόφασή της αυτή, η Σύνοδος της Μέκκας περιλαμβάνει και την πρωτοβουλία του Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του εβραϊκού κράτους, αλλά και κάθε άλλη ενέργεια που αποσκοπεί στην αλλαγή των συσχετισμών στα Κατεχόμενα και υπονομεύει την λύση των δύο κρατών. Το πάγιο δηλαδή αίτημα των Παλαιστινίων.

Ξεχωριστή αντίδραση υπήρξε όμως και από τον πρόεδρο της Αιγύπτου, σύμμαχο και φίλο των Αμερικανών, Φάταχ αλ Σίσι, ο οποίος διαμήνυσε ότι το Κάιρο δεν είναι διατεθειμένο να αποδεχθεί μια λύση που απορρίπτουν οι Παλαιστίνιοι. Ο Σίσι έχει βεβαίως και άλλους λόγους, πέρα από την αραβική αλληλεγγύη, για να δηλώνει αντίθετος σε ένα τέτοιο σχέδιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι οποίες διέρρευσαν από παλαιστινιακές και αραβικές πηγές, το σχέδιο του Κούσνερ προβλέπει επέκταση της Λωρίδας της Γάζας σε τμήματα του βόρειου Σινά. Σε περιοχές δηλαδή που ανήκουν σήμερα στην Αίγυπτο. Σχολιάζοντας μάλιστα τα δημοσιεύματα για εκχώρηση αιγυπτιακών εδαφών στους Παλαιστίνιους ο Σίσι ήταν κατηγορηματικός: «Μπορείτε να φανταστείτε ότι θα παρέδιδα ποτέ κάτι; Γιατί;».

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παλαιστινιακή ηγεσία μποϊκοτάρει τις διπλωματικές προσπάθειες των Αμερικανών και χαρακτηρίζει αναξιόπιστες τις ΗΠΑ, μετά την αναγνώριση, από τον Τραμπ, της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ (6 Δεκεμβρίου 2017). Η ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές κορυφώθηκε και με την μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, στις 14 Μαΐου 2018, η οποία είχε ως αποτέλεσμα πολύνεκρες και συνεχιζόμενες διαδηλώσεις στην Γάζα και τα Κατεχόμενα.

Η Παλαιστινιακή Αρχή έχει ανακοινώσει άλλωστε ότι δεν θα συμμετέχει ούτε στην χρηματοδοτούμενη από τις ΗΠΑ διάσκεψη, στις 25 και 26 Ιουνίου στο Μπαχρέιν, στην διάρκεια της οποίας θα παρουσιαστούν οι οικονομικές διαστάσεις του σχεδίου Κούσνερ. Ένα σχέδιο, το οποίο έχουν ήδη απορρίψει, αφού οι de facto αμερικανικές αποφάσεις συγκρούονται με το όραμά τους για ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.