Το μετέωρο βήμα της Ιταλίας στη Λιβύη – Τι είπε ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών

Στα τέλη Ιουνίου η επιτροπή ελέγχου των μυστικών υπηρεσιών του ιταλικού Κοινοβουλίου, γνωστή με τα αρχικά COPASIR, συνεδρίασε παρουσία του Τζάνι Καραβέλι, αρχηγού των ιταλικών μυστικών υπηρεσιών AISE. Ο Καραβέλι μίλησε στους Ιταλούς βουλευτές και γερουσιαστές κυρίως για την κατάσταση στη Λιβύη. Και η γλώσσα του δεν ήταν καθόλου διπλωματική:

«Η τουρκική επέμβαση στη Λιβύη μείωσε σημαντικά την επιρροή της Ιταλίας» είπε ορθά-κοφτά. «Σήμερα στη Λιβύη η Τουρκία σέρνει το χορό και όχι η Ιταλία», συνέχισε: «Η κατάσταση για τα ιταλικά συμφέροντα δεν είναι καθόλου ρόδινη». Σύμφωνα με τον αρχηγό των “Ιταλών 007”, οι μόνες θετικές για την Ιταλία ειδήσεις είναι δυο:

Η πρώτη είναι ότι το αρχηγείο των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων για την Αφρική Africom, δεν είναι καθόλου χαρούμενο για την τουρκική κυριαρχία στη Λιβύη. Η ένταση, κατά τον αρχηγό της AISE, διαφάνηκε σε μια από τις εβδομαδιαίες συσκέψεις του αρχηγείου του ΝΑΤΟ, στο περιθώριο της οποίας συζητήθηκε το πρόβλημα. Οι Ιταλοί στρατηγοί επανέλαβαν την παραδοσιακή άποψη ότι η Τουρκία είναι «στρατηγικής σημασίας σύμμαχος». Ο Καραβέλι ουσιαστικά επιβεβαίωσε και τεκμηρίωσε την εντύπωση που είχε διαφανεί μετά την επίσκεψη του αρχηγού του Africom, στρατηγού Στίβεν Τάουνσεντ και του Αμερικανού πρεσβευτή στη Λιβύη Ρίτσαρντ Νόρλαντ στην Τρίπολη και τις συνομιλίες τους με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σαράζ.

Τους Ιταλούς θέλει ο Σαράζ

Η δεύτερη θετική για την Ιταλία είδηση είναι ότι ο ίδιος ο Σαράζ, που καθημερινώς εξυμνεί τον Ερντογάν ως «σωτήρα του», στην πραγματικότητα δεν είναι «καθόλου ενθουσιασμένος να βλέπει την τουρκική σημαία να κυματίζει σε λιβυκό έδαφος». Η λύση, κατά τον Λίβυο πρωθυπουργό, είναι να υπάρξει μεγαλύτερη εμπλοκή της Ιταλίας στη Λιβύη, ώστε να εξισορροπήσει την τουρκική παρουσία.

Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο, στον ξέφρενο όσο και καθυστερημένο ακτιβισμό του που τον έκανε να επισκεφθεί σχεδόν όλες τις πρωτεύουσες των χωρών της Μεσογείου, επισκέφθηκε την Τρίπολη στις 25 Ιουνίου και άκουσε απ’ ευθείας από το στόμα του Λίβυου πρωθυπουργού το αίτημα να εμπλακεί περισσότερο η Ιταλία. Όχι στρατιωτική εμπλοκή, καθώς όλες οι ιταλικές κυβερνήσεις μέχρι τώρα έχουν αποκλείσει οποιαδήποτε συμμετοχή στον εμφύλιο που μαίνεται στη χώρα.

Ο λόγος είναι πως ακόμη πονά η βιαστική και αναίτια συμμετοχή της τότε κυβέρνησης Μπερλουσκόνι στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 2011, που ανέτρεψαν τον Καντάφι. Ο Σαράζ θέλει οικονομική και διπλωματική υποστήριξη και βοήθεια στην ανοικοδόμηση. Η Ιταλία, που είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που κράτησε πάντα την πρεσβεία της ανοιχτή, έχει ήδη χαρίσει 11 ακταιωρούς στη λιβυκή ακτοφυλακή για να ανακόψει τη διακίνηση μεταναστών, ενώ το 2016 οι Ιταλοί μπερσαλιέροι εγκαινίασαν ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στη Μισράτα.

Υποσχέσεις και αβρότητες

Μετά τη συνάντηση του Ντι Μάιο με τον Λίβυο πρωθυπουργό, η Ιταλία εισέπραξε υποσχέσεις για αυστηρό έλεγχο των λιβυκών ακτών ώστε να μην σαλπάρουν βάρκες με πρόσφυγες και μετανάστες, ένα σημαντικό χαρτί εναντίον της αντιπροσφυγικής ρητορείας του Σαλβίνι. Επιπλέον, θα ενεργοποιηθούν τα μεγάλα έργα που είχαν αναλάβει ιταλικές εργολαβικές εταιρείες.

Τα μεγάλα έργα είναι ο παραλιακός αυτοκινητόδρομος και τα δυο τερματικά του διεθνούς αεροδρομίου της Τρίπολης. Έργα για συνολικά 80 εκατομμύρια ευρώ, που θα έπρεπε να ολοκληρωθούν εντός του προσεχούς έτους. Ο Ντι Μάιο υποσχέθηκε πως ειδική ομάδα του ιταλικού στρατού θα αναλάβει να εξουδετερώσει τα ναρκοπέδια που ο Χαφτάρ άφησε πίσω του κατά την υποχώρηση.

Τέλος, μόλις επέστρεψε στην πατρίδα του, ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι έλαβε από τον Λίβυο πρωθυπουργό «διαβεβαιώσεις για το γεγονός πως, παρόλο που είναι ιδιαίτερα αισθητή η σπουδαιότητα της τουρκικής επέμβασης, η Ιταλία παραμένει για την Τρίπολη ένας εταίρος θεμελιώδους σημασίας, απολύτως απαραίτητος και αναντικατάστατος».

Το ζήτημα των Αδελφών Μουσουλμάνων

Πέρα από τις διπλωματικές αβρότητες, το θέμα είναι ότι, αναφορικά με το πολιτικό πρόβλημα της Λιβύης, ο Ντι Μάιο κουβαλάει στο χαρτοφύλακά του ένα σύνθημα που δεν τιμά τους διπλωμάτες συνεργάτες του. Είναι, όμως, το μόνο που μπορεί να προβάλει μια αμήχανη και αδρανής Ιταλία, (υπερβολικά ανήσυχη μην τυχόν και προκαλέσει το τουρκικό “θηρίο”.

Το ιταλικό σύνθημα λέει ότι δεν υπάρχει στρατιωτική, αλλά μόνον πολιτική λύση και πως η Λιβύη πρέπει να παραμείνει μια ενιαία χώρα και όχι να διχοτομηθεί μεταξύ Τριπολίτιδας και Κυρηναϊκής. Με άλλα λόγια, είναι η παλιά πρόταση για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας που να περιλαμβάνει και τον Χαφτάρ και τον Σαράζ.

Μια πρόταση που εδώ έξι χρόνια δεν προχωρά διότι στην κυβέρνηση της Τρίπολης συμμετέχουν στελέχη των Αδελφών Μουσουλμάνων, μια οργάνωση του πολιτικού Ισλάμ που ουσιαστικά ελέγχεται πλέον από τον Ερντογάν. Όχι μόνον ο Χαφτάρ δεν μπορεί να ανεχτεί την παρουσία τους στο κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά ούτε και η γειτονική Αίγυπτος μπορεί να ανεχτεί να έχει στα σύνορα της τους ορκισμένους εχθρούς της, δηλαδή τους ένοπλους εκπροσώπους της κυβέρνησης που ανέτρεψε ο Αλ Σίσι.

Σταυρόλεξο για γερούς λύτες που δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει ένας υπουργός Εξωτερικών σαν τον Ντι Μάιο, ο οποίος μέχρι πρότινος δεν μπορούσε να βρει τη Λιβύη στο χάρτη! Θα είναι πάντως αντικείμενο συζήτησης στην τριμερή επιτροπή Τουρκίας-Ρωσίας-Ιταλίας, σε επίπεδο υψηλών αξιωματούχων των υπουργείων Εξωτερικών, η οποία θα έπρεπε να ξεκινήσει τις εργασίες της τον Ιούλιο.

Η δολοφονία του Τζούλιο Ρετζένι

Τέλος, οφείλουμε να αναφέρουμε μια επιπρόσθετη δυσκολία που αντιμετωπίζει η Ιταλία στο μέτωπο της Λιβύης. Η δυσκολία είναι η τραγική υπόθεση του Ιταλού ερευνητή Τζούλιο Ρετζένι που το 2016 βασανίστηκε μέχρι θανάτου από τις αιγυπτιακές υπηρεσίες ασφαλείας και η σωρός του πετάχτηκε σε αυτοκινητόδρομο. Στο Κάιρο ο Ρετζένι διεξήγαγε έρευνες για το διδακτορικό του στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, με θέμα τη συνδικαλιστική οργάνωση των πλανόδιων πωλητών.

Κάτι συνέβη και αυτό έβαλε σε συναγερμό την πολιτική αστυνομία, που ίσως να τον θεώρησε Βρετανό κατάσκοπο, αγκιτάτορα, ή κάτι παρόμοιο. Η ιταλική μυστική υπηρεσία, η οποία έχει εντοπίσει τους δέκα πράκτορες της υπηρεσίας ασφαλείας του Καΐρου που ευθύνονται για τον βασανισμό και τη δολοφονία του νεαρού Ιταλού, δεν έχει ακόμη εξακριβώσει για ποιο λόγο θεωρήθηκε ύποπτος και συνελήφθη.

Το θέμα είναι ότι σε αυτά τα τέσσερα χρόνια η αιγυπτιακή κυβέρνηση αρνήθηκε πεισματικά να δώσει εξηγήσεις και αυτό δεν έχει καθόλου βοηθήσει στη δημόσια εικόνα της Αιγύπτου στα μάτια της ιταλικής κοινής γνώμης. Η ιταλική κυβέρνηση το γνωρίζει καλά, καθώς τον περασμένο μήνα δυσκολεύτηκε πολύ να εξηγήσει την πώληση δυο φρεγατών στο πολεμικό ναυτικό της Αιγύπτου, τη στιγμή που το Κάιρο δεν φαίνεται καθόλου διατεθειμένο να συνεργαστεί για το θέμα Ρετζένι.