Πώς το ΝΑΤΟ μετατρέπει την ευρωπαϊκή οικονομία σε πολεμική

Δύο κρίσιμες ημερομηνίες αναμένεται να παίξουν ρόλο προς την εκπλήρωση αυτών των στόχων: Στις 27 Φεβρουαρίου αναμένεται η Κομισιόν να παρουσιάσει πρόταση για την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αμυντική Βιομηχανία (EDIS) και το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επενδύσεων στην Άμυνα και τον Ιούλιο, κατά τον εορτασμό των 75 ετών από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, ενώ θα έχει εκτός απροόπτου προηγηθεί η αντικατάσταση του Στόλτενμπρεγκ, θα επισημοποιηθεί ο πολεμικός (διάβαζε “επιθετικός”) μετασχηματισμός της Συμμαχίας.

Οι Ευρωπαίοι μοιάζει να σοβαρεύουν. Από τη μια προωθούν μια συνολική στρατηγική για την αμυντική βιομηχανία, αφ’ ετέρου επιχειρούν να προσδώσουν στο ΝΑΤΟ μια πιο ευρωκεντρική στρατηγική και διοίκηση. Με δεδομένο ότι η ρωσική εισβολή προκάλεσε κύμα επενδύσεων στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, αλλά και ότι υπάρχουν μερικά εργαλεία και χρηματοδοτήσεις για την από κοινού προμήθεια και παραγωγή πυρομαχικών, τα οποία όμως λήγουν το 2025, δημιουργείται η ανάγκη να “γεφυρωθεί το χάσμα” μεταξύ του τέλους της στήριξης της ΕΕ προς τη βιομηχανία και του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού.

Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν πρότεινε τη συγκρότηση ενός Ταμείου Ευρωπαϊκής Άμυνας 100 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της συνολικής αμυντικής συνεργασίας. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε ειδική ομιλία του στο Νταβός τόνισε πως πρέπει να υπάρξει μια ακόμη φάση επανεπένδυσης, όπως κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ίσως με ευρωομόλογα και με βάση τις βιομηχανικές προτεραιότητες και ανέφερε ότι ακόμη και η πρωθυπουργός της Εσθονίας που είναι υπέρ της λιτότητας, είχε το θάρρος να προτείνει την έκδοση ευρωομολόγων για αμυντικά ζητήματα στην Ουκρανία.

«Υπάρχει ανάγκη για κοινές επενδύσεις» στην άμυνα, είπε, κατ’ αντιστοιχία με τις επενδυτικές επιδοτήσεις των ΗΠΑ (νόμος IRA) η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει το δικό της ευρωπαϊκό ταμείο κυριαρχίας και νέες χρηματοδοτήσεις. «Αν δεν μπορούμε να προχωρήσουμε και οι 27 μαζί, τότε η Γαλλία θα προτείνει μια ενισχυμένη συνεργασία για το θέμα αυτό». Η Γερμανία εμφανίζεται επιφυλακτική όχι μόνο έναντι των ευρωομολόγων, αλλά και σε οιαδήποτε ιδέα μοχλεύει τον ανταγωνισμό και απειλεί τον μονοπωλιακό της ρόλο. Άλλωστε διεκδικεί πρώτο ρόλο στις νατοϊκές θέσεις.

Η δημιουργία βάσης μιας τεθωρακισμένης ταξιαρχίας στην Λιθουανία 100 χλμ από τα ρωσικά σύνορα με 4.800 άνδρες και 200 πολίτες τεχνικούς που είναι μία από τις οκτώ βάσεις-προκεχωρημένα φυλάκια του ΝΑΤΟ είναι ενδεικτική της στροφής της γερμανικής πολιτικής. Η Γερμανία είναι επικεφαλής στη Λιθουανία μιας δύναμης που συγκροτείται από το Βέλγιο, την Τσεχική Δημοκρατία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, τη Νορβηγία και τις ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογεί ένα συνολικό σχέδιο που ονομάστηκε “Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αμυντική Βιομηχανία” (EDIS), καθώς και το “Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επενδύσεων στην Άμυνα”, τα οποία αναμένεται αμφότερα να παρουσιαστούν στις 27 Φεβρουαρίου, ως πλαίσιο για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής συνεργασίας για την παραγωγή, την αγορά και την ιδιοκτησία όπλων και για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς για την άμυνα. Ακόμη έχει τεθεί η πρόταση για τη δημιουργία θέσης Επιτρόπου Άμυνας που αναμένεται να αποφασιστεί μετά τις ευρωεκλογές. Εκτιμάται ότι αυτή η κίνηση θα διευκολύνει την καθιέρωση της ΕΕ ως σοβαρού αμυντικού παίκτη.

Το ΝΑΤΟ σε επιθετική διάταξη

Κρίσιμο ρόλο στις νατοϊκές εξελίξεις αναμένονται τον Ιούλιο του 2024 κατά τους εορτασμούς της 75ης επετείου του ΝΑΤΟ, όπου τα 31 κράτη μέλη θα προχωρήσουν σε τετελεσμένα έναντι της πιθανότητας μιας νίκης του Τραμπ τον Νοέμβριο, καθώς αυτός επιδιώκει να ολοκληρώσει τη διαδικασία που ξεκίνησε η κυβέρνησή του για την εκ βάθρων επαναξιολόγηση του σκοπού και της αποστολής του ΝΑΤΟ.

Η Συμμαχία θα επιδιώξει να δώσει κίνητρα στην αμυντική βιομηχανία να αυξήσει την παραγωγή. Τέσσερις χώρες χρησιμοποίησαν τον Οργανισμό Υποστήριξης και Προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPA) για να προμηθευτούν από κοινού πυραύλους Patriot αμερικανικής κατασκευής. Το ΝΑΤΟ θα συνεχίσει τις προσπάθειες για εξισορρόπηση των αντικρουόμενων στόχων της υποστήριξης της Ουκρανίας, αλλά και της αποφυγής μιας άμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία.

Έχει σημασία ότι η δυτική στρατιωτική συμμαχία στέλνει μόνο μη θανατηφόρο αμυντικό εξοπλισμό, αφήνοντας τον θανατηφόρο στις διμερείς δωρεές των μελών της. Παρενθετικά να τονίσουμε τη γερμανική μέθοδο κυκλικής ανταλλαγής εξοπλιστικών συστημάτων, όπου το Βερολίνο προμηθεύει χώρες του ΝΑΤΟ με άρματα μάχης και άλλο βαρύ οπλισμό για να αντικαταστήσουν τον οπλισμό (συνήθως σοβιετικής κατασκευής) που αυτές στέλνουν στην Ουκρανία με καινούργιο γερμανικής. Έτσι, η Γερμανία πουλάει και οι άλλοι φορτώνονται το πολιτικό κόστος έναντι της Ρωσίας. Η Πολωνία απέρριψε αυτή την μέθοδο ανταλλαγής, ενώ η Ελλάδα την αποδέχτηκε.

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το ΝΑΤΟ επιδιώκει να αποκτήσει επιθετική διάταξη στο ευρωπαϊκό έδαφος έναντι της Ρωσίας. Ο Ολλανδός επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής της συμμαχίας ναύαρχος Rob Bauer ανοίγοντας πρόσφατα τη συνεδρίαση των αρχηγών άμυνας των 31 μελών του ΝΑΤΟ είπε ότι η ύπαρξη και οι τρέχουσες ικανότητες του στρατού από μόνες τους δεν μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειες άμυνας.

Φόβος και μιλιταρισμός

Για να υποστηριχθούν τα νέα σχέδια αποτροπής που υιοθετήθηκαν στη σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους τον περασμένο Ιούλιο, πρέπει εκτός των 300.000 στρατιωτών που υπερασπίζονται το έδαφος του ΝΑΤΟ, οι κυβερνήσεις να προσλάβουν προσωπικό, να επενδύσουν σε πρόσθετες δυνατότητες και να προσαρμόσουν τις δομές διοίκησης και ελέγχου. Οι αμυντικές βιομηχανίες πρέπει να εντείνουν τις δεσμεύσεις για την κάλυψη των αναγκών του στρατού ώστε να είναι προετοιμασμένος για όλα τα ενδεχόμενα. Αλλά ακόμη πρέπει να προχωρήσουν τα συμβόλαια των κυβερνήσεων με τη βιομηχανία για να διατηρήσουν τις στρατιωτικές επιχορηγήσεις προς το Κίεβο και να αναπληρώσουν τα εξαντλημένα αποθέματά τους.

«Μαζί πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η πολιτική βούληση συνδυάζεται με τις στρατιωτικές δυνατότητες»… «Χρειαζόμαστε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς να αλλάξουν τη νοοτροπία τους από μια εποχή κατά την οποία όλα ήταν προγραμματιζόμενα, προβλέψιμα, ελεγχόμενα, επικεντρωμένα στην αποτελεσματικότητα…. σε μια εποχή κατά την οποία όλα μπορούν να συμβούν ανά πάσα στιγμή- μια εποχή  κατά την οποία πρέπει να περιμένουμε το απροσδόκητο- μια εποχή κατά την οποία πρέπει να επικεντρωθούμε στην αποτελεσματικότητα».

Η στρατιωτική συμμαχία προσπαθεί να δώσει κίνητρα στη βιομηχανία να αυξήσει την παραγωγή, κυρίως με βάση το σχέδιο δράσης της, το οποίο δείχνει μακροπρόθεσμα τις μελλοντικές ανάγκες σε εξοπλισμό, αλλά χρειάζεται και η «προσέγγιση ολόκληρης της κοινωνίας» για την «ενίσχυση» της συλλογικής άμυνας ταυτόχρονα με την υποστήριξη της Ουκρανίας.

Η επιτάχυνση της ανάπτυξης στρατευμάτων στη Βόρεια Ευρώπη από τις ΗΠΑ, αλλά και η μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας σε πολεμική συντελούνται ερήμην των πολιτών, οι οποίοι υφίστανται συστηματικά πλέον την καλλιέργεια του φόβου και ενός νέου κύματος μιλιταρισμού.