Το παρασκήνιο για την ουκρανική αντεπίθεση στο Χάρκοβο

Ο ρωσικός στρατός αποδυναμωμένος στην περιοχή του Χάρκοβο μετά από επτά μήνες εχθροπραξιών και από την μεταφορά μονάδων από τα ανατολικά για την ενίσχυση το νότιου μετώπου, δεν κατόρθωσε να διατηρήσει την αμυντική γραμμή του. Οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις ανατολικά του Χάρκοβο ανασυντάχθηκαν πλέον σε μια νέα αμυντική θέση, 25 μίλια μακριά από την προηγούμενη θέση τους.

Οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν περίπου 40 οικισμούς στην περιφέρεια του Χάρκοβο και οργανώνουν την συνέχιση της αντεπίθεσής τους σε τρεις άξονες με στόχο να περικυκλώσουν και να αποκόψουν τη ρωσική φρουρά στο Λύμαν, βασικό σιδηροδρομικό κόμβο μέσω του οποίου περνάει μεγάλο μέρος του ανεφοδιασμού σε προμήθειες και όπλα του ρωσικού στρατού, στα ανατολικά της Ουκρανίας.

Ο Μάϊκ Μάρτιν, συνεργάτης στο Τμήμα Πολεμικών Σπουδών του King’s College στο Λονδίνο, εκτίμησε ότι: «Το Λύμαν φαίνεται πως είναι το δόλωμα», Έγραψε στο Twitter: «Στείλτε τα στρατεύματα βόρεια και ανατολικά του Λύμαν, αναγκάζοντας τους Ρώσους να ενισχύσουν αυτόν τον ζωτικής σημασίας σιδηροδρομικό κόμβο. Έπειτα, κάντε μια μεγάλη κυκλωτική κίνηση για να τους παγιδεύσετε όλους».

Η στρατηγική που οδήγησε στην ταχύτατη προέλαση των Ουκρανών στο Χάρκοβο άρχισε να διαμορφώνεται πριν από μήνες, κατά τη διάρκεια μιας σειράς εντατικών συνομιλιών μεταξύ Ουκρανών και Αμερικανών αξιωματούχων, αποκαλύπτουν οι Νew York Times, επικαλούμενοι αξιωματούχους των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η οργάνωση της ουκρανικής αντεπίθεσης

Οι προσπάθειες ξεκίνησαν από τη στιγμή που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είπε στους στρατηγούς του, ότι ήθελε να γίνει μια αποφασιστική κίνηση που θα αποδείξει ότι η χώρα του μπορεί να απωθήσει τη ρωσική εισβολή. Απρόθυμοι για καιρό να μοιραστούν λεπτομέρειες για τα σχέδιά τους, οι Ουκρανοί διοικητές άρχισαν να ανοίγονται περισσότερο σε Αμερικανούς και Βρετανούς αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών και να ζητούν συμβουλές, γράφει η εφημερίδα.

Ο Τζέικ Σάλιβαν, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, και ο Άντριι Γιέρμακ, κορυφαίος σύμβουλος του Ζελένσκι, μίλησαν πολλές φορές για τον σχεδιασμό της ουκρανικής αντεπίθεσης, σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο. Ο Αμερικανός στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ, αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΕΘΑ και ανώτεροι αξιωματικοί της Ουκρανίας αντάλλασσαν τακτικά πληροφορίες και συζητούσαν για τη στρατιωτική υποστήριξη. Και στο Κίεβο, Ουκρανοί και Βρετανοί στρατιωτικοί συνέχισαν να συνεργάζονται, ενώ ο νέος Αμερικανός αμυντικός ακόλουθος, στρατηγός Γκ. Χάρμον, άρχισε να έχει καθημερινές συναντήσεις με κορυφαίους αξιωματικούς της Ουκρανίας.

Τα παραπάνω στοιχεία οι New York Times τα άντλησαν από συνεντεύξεις με πολλούς ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους, αναζητώντας πηγές με γνώση των απόρρητων συζητήσεων μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου, που βοήθησαν τους Ουκρανούς διοικητές να σχεδιάσουν την ουκρανική αντεπίθεση. Πολλοί μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.

«Κάναμε κάποιες ασκήσεις επί χάρτου», είπε ο Κόλιν Καλ του Πενταγώνου σε μια τηλεφωνική συνέντευξη. «Αυτό το σύνολο ασκήσεων υπέδειξε ότι ορισμένες επιλογές για την αντεπίθεση ήταν πιθανό να είναι πιο επιτυχημένες από άλλες. Δώσαμε αυτές τις πληροφορίες και στη συνέχεια οι Ουκρανοί τις εξέτασαν και πήραν τις αποφάσεις τους».

Τεράστιο το διακύβευμα

Το διακύβευμα ήταν τεράστιο. Η Ουκρανία έπρεπε να αποδείξει ότι ο πόλεμος δεν επρόκειτο να γίνει απλώς άλλη μια “παγωμένη σύγκρουση” και ότι μπορεί να ανακτήσει εδάφη, εξέλιξη που θα τονώσει το ηθικό του λαού της και θα βοηθήσει στην υποστήριξη της Δύσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Αυγούστου, κατόπιν αιτήματος των Ουκρανών, αξιωματούχοι των ΗΠΑ ενίσχυσαν τη ροή πληροφοριών σχετικά με τη θέση των ρωσικών δυνάμεων, εντοπίζοντας τις αδυναμίες στις ρωσικές γραμμές.

Οι πληροφορίες έδειξαν επίσης ότι η Μόσχα θα δυσκολευόταν να ενισχύσει γρήγορα τα στρατεύματά της στη βορειοανατολική Ουκρανία ή να μετακινήσει στρατεύματα από το Νότο, ακόμα κι αν εντόπιζε ουκρανικές προετοιμασίες για την αντεπίθεση. «Είδαμε ότι οι Ρώσοι μετέφεραν πολλές από τις καλύτερες δυνάμεις τους προς τα νότια, προετοιμαζόμενοι για την αντεπίθεση που ξεκίνησαν οι Ουκρανοί στην περιοχή», είπε ο κ. Καλ. Αντί για μια μεγάλη επίθεση, ο ουκρανικός στρατός πρότεινε δύο. Η μία στη Χερσώνα, και η άλλη κοντά στο Χάρκοβο. Μαζί η Βρετανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ουκρανία πραγματοποίησαν αξιολόγηση του νέου σχεδίου,

Πριν από την αντεπίθεση, οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας έστειλαν στις Ηνωμένες Πολιτείες μια λεπτομερή λίστα με τα όπλα που χρειάζονταν για να πετύχει το σχέδιο, σύμφωνα με Ουκρανό αξιωματικό. Συγκεκριμένα όπλα, όπως το σύστημα HIMARS, έχουν μεγάλη επίδραση στο πεδίο της μάχης. Οι πύραυλοι που καθοδηγούνται δορυφορικά και ονομάζονται GMLRS, περιέχουν ο καθένας μια κεφαλή με 200 λίβρες εκρηκτικών και έχουν χρησιμοποιηθεί τις τελευταίες εβδομάδες από τις ουκρανικές δυνάμεις για να καταστρέψουν περισσότερες από 400 ρωσικές αποθήκες όπλων, θέσεις διοίκησης και άλλους στόχους.

Πιο πρόσφατα, οι ουκρανικές δυνάμεις τοποθέτησαν πυραύλους HARM που προμήθευσαν οι ΗΠΑ σε μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 σοβιετικής σχεδίασης, κάτι που καμία αεροπορία δεν είχε κάνει έως σήμερα. Οι πύραυλοι ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικοί στην καταστροφή ρωσικών ραντάρ.

Φόβοι για πλήγμα σε ρωσικό έδαφος

Καθώς, λοιπόν, οι Ουκρανοί στρατιώτες αντεπιτέθηκαν στο βορειοανατολικό μέτωπο, οι ρωσικές δυνάμεις κατέρρευσαν. Σε ορισμένα σημεία γύρω από το Χάρκοβο, τα ρωσικά στρατεύματα απλά αποχώρησαν από τη μάχη, αφήνοντας πίσω τους εξοπλισμό και πυρομαχικά, σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ.

Η επίθεση στη Χερσώνα ενδεχομένως να ήταν παγίδα, καθώς ρωσικές δυνάμεις κατευθύνθηκαν προς την περιοχή, εξασθενώντας το βορειοανατολικό μέτωπο. Ο ουκρανικός σχεδιασμός αποδεικνύει τις αδυναμίες της ρωσικής στρατιωτικής διοίκησης και επιβεβαιώνει τα εγγενή προβλήματα, την αριθμητική υστέρηση του ρωσικού στρατού και την αδυναμία λήψης κατάλληλων πληροφοριών.

Υπάρχει έντονη ανησυχία στο Κρεμλίνο πως οι Ουκρανοί στο πλαίσιο της αντεπίθεσης τους ενδεχομένως να θελήσουν να επιφέρουν ένα εντυπωσιακό, είτε πραγματικό είτε συμβολικό,  πλήγμα στη Ρωσία. Όπως αναφέρεται κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι είτε μια επίθεση στη γέφυρα Κερτς που συνδέει οδικά την ηπειρωτική Ρωσία με την Κριμαία, ή ακόμα και ένα χτύπημα σε ρωσικό έδαφος.

Αυτό για να συμβεί, σημαίνει πως η Δύση και συγκεκριμένα οι ΗΠΑ θα προμήθευαν τους Ουκρανούς και τα πυραυλικά συστήματα HIMARS με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους σε απόσταση 300 με 500 χιλιομέτρων από τη γραμμή του μετώπου. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ αρνούνται να δώσουν στο Κίεβο τέτοιου είδους πυραύλους.

Θυμός για τις στρατιωτικές αποτυχίες

Σύμφωνα με δημοσίευμα, οι διαδοχικές νίκες των Ουκρανών στην περιοχή του Χάρκοβο, έχουν προκαλέσει έναν πολιτικό και στρατιωτικό πονοκέφαλο στον Πούτιν, καθώς οι προσπάθειες του Κρεμλίνου να δημιουργήσει ένα θετικό αφήγημα για τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν πληγεί. Δημοφιλείς bloggers, ερευνητές ακόμα και πολιτικοί αρχίζουν να κάνουν μια σειρά από ερωτήσεις για το τι συμβαίνει στο μέτωπο, οι οποίες φέρουν σε άβολη θέση τη Μόσχα.

Προς το παρόν ο θυμός για τις στρατιωτικές αποτυχίες εστιάζει αποκλειστικά στην ανώτατη στρατιωτική διοίκηση της Ρωσίας. Εάν δεν καταφέρει να αντιδράσει σωστά στις αποτυχίες των διοικητών του, τότε η πολιτική πίεση θα στοχεύσει τον πρόεδρο Πούτιν. Ήδη ο Τσετσένος ηγέτης, Ραμζάν Καντίροφ, κατηγόρησε τη στρατιωτική διοίκηση της Μόσχας για λάθη στην περιοχή του Χάρκοβο, από όπου οι ρωσικές δυνάμεις αποχώρησαν βιαστικά και χωρίς σχέδιο αφήνοντας πίσω πόλεις στρατηγικής σημασίας.

Μάλιστα, πολλοί Ρώσοι bloggers που ειδικεύονται σε στρατιωτικά θέματα, κατηγόρησαν τους αρμόδιους για την αδυναμία τους να εξασφαλίσουν την αποχώρηση όλων εκείνων των πολιτών που υποστήριζαν τη ρωσική παρουσία και ήθελαν να φύγουν από την περιοχή προς τη Ρωσία πριν την έλευση των ουκρανικών δυνάμεων, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους και αφήνοντάς τους στο έλεος των Ουκρανών.

Πανηγυρισμοί στο Κίεβο

Οι Ουκρανοί πανηγύρισαν και οι δυτικοί αξιωματούχοι είναι ανακουφισμένοι. Επιζητούσαν διακαώς μία επιτυχία, ώστε να αποδείξουν ότι οι εχθροπραξίες στην Ουκρανία δεν έχουν “παγώσει”. Οι εξελίξεις τους προσφέρουν τη κάλυψη που αναζητούσαν να απαιτούν περισσότερη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια. Σε μια δήλωση του, ο Ζελένσκι ειρωνεύτηκε: «Ο ρωσικός στρατός αυτές τις μέρες επιδεικνύει ό,τι καλύτερο μπορεί να κάνει – Δείχνει την πλάτη του»! Ενώ οι Μόσχα δήλωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις “επανατοποθετούνταν”, ο Τύπος αμφισβήτησε τέτοιες δηλώσεις, κυρίως επειδή οι ρωσικές δυνάμεις έφυγαν με τόσο μεγάλη βιασύνη, που άφησαν πίσω τους πολλά όπλα και εξοπλισμό.

Ο πόλεμος εισέρχεται σε μια πολύ πιο επικίνδυνη φάση. Σκεφτείτε, το ενδεχόμενο αν ο Πούτιν έχει κουραστεί από τη φθορά και αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Αν εξετάσουμε το θέμα και με οικονομικούς όρους, η απόσβεση του κόστους της πυρηνικής τεχνολογίας γίνεται, είτε με την αποτροπή επίθεσης, είτε με τη χρήση τους. Το τελευταίο ασφαλώς η Δύση το λαμβάνει σοβαρά υπόψη της, πέρα από την επικοινωνιακή διαχείριση των απειλών του Κρεμλίνου.

Καταληκτικά να αναφέρω, τυχόν μελλοντικές επιτυχίες των Ουκρανών, αν δεν επιφέρουν αλλαγή ηγεσίας στο Κρεμλίνο (εξέλιξη που έχει λίγες πιθανότητες) θα φέρουν εγγύτερα τη χρήση πυρηνικών, καθώς η επίτευξη των ρωσικών στόχων στην Ουκρανία είναι εκ των ων ουκ άνευ! Και βέβαια δεν πρέπει να παραγνωρίζεται σ’ αυτήν την περίπτωση, η πιο ενεργή εν τοις πράγμασι υποστήριξη της Κίνας προς το Κρεμλίνο, καθώς γνωρίζει ότι μετά τη Ρωσία θα έρθει η σειρά της. Όπως διαφαίνεται η επόμενη κίνηση της Ουάσιγκτον στην παγκόσμια σκακιέρα θα είναι στον Ινδοειρηνικό. Και εκεί θα κριθούν όλα…