Το παζάρι Τσαβούσογλου στο State Department

Συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, θα έχει σήμερα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για όλα τα διμερή θέματα, αλλά και το πρόβλημα που δημιουργείται στο ΝΑΤΟ, με την άρνηση της Τουρκίας να εγκρίνει την ένταξη Φινλανδίας-Σουηδίας, εάν δεν ικανοποιηθούν μία σειρά όρων που έχει θέσει. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας βρίσκεται από χθες στις ΗΠΑ και η συνάντηση με τον Μπλίνκεν αναμένεται να έχει στην ατζέντα και τα ελληνοτουρκικά, στον απόηχο της  επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον.

Παράλληλα με τις συνομιλίες Μητσοτάκη, συνομιλίες στην Ουάσιγκτον είχε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, χθες με τον Άντονι Μπλίνκεν κατά την οποία συζητήθηκαν αναλυτικότερα τα θέματα συνεργασίας σε όλους τους τομείς διμερούς ενδιαφέροντος. Σε δηλώσεις του αμέσως μετά ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δήλωσε μεταξύ άλλων:

«Kατά τη επίσκεψη του πρωθυπουργού και χτες με τη πολύ καλή συνάντηση με τον πρόεδρο Μπάιντεν, αλλά θα μου επιτρέψετε να πω και με τη θριαμβευτική παρουσία με την ομιλία του στο Κογκρέσο σήμερα, ένα πράγμα έγινε φανερό. Ότι συνολικά, όχι μόνο η αμερικανική κυβέρνηση, όχι μόνο η αμερικανική διοίκηση, όχι μόνο ο πρόεδρος, αλλά συνολικά το αμερικανικό σύστημα έχει αντιληφθεί ότι η Ελλάδα είναι ένας πιστός σύμμαχος που έχει ενταχθεί σε ένα σύστημα αξιών: στο σύστημα των δημοκρατιών, στο σύστημα των χωρών οι οποίες πιστεύουν ότι ο κόσμος πρέπει να διέπεται από νόμους και κανόνες. Και από την άλλη πλευρά ότι η Τουρκία είναι ένας ιδιόρρυθμος εταίρος, ο οποίος δεν διστάζει να παραβεί κανόνες και πολλές φορές λειτουργεί με έναν έντονο αναθεωρητισμό. Νομίζω αυτό πια είναι σαφές».

Η ελληνική κυβέρνηση έθεσε προς την Ουάσιγκτον το θέμα της αναβάθμισης των τουρκικών μαχητικών F-16 και το ζήτημα τώρα είναι πως θα κινηθεί το Κογκρέσο, στην απόφαση που προωθεί η κυβέρνηση Μπάιντεν προς έγκριση. Η Άγκυρα, έχει επίσης ξεκινήσει εδώ και καιρό καμπάνια για την προώθηση της συμφωνίας, ωστόσο, οι δηλώσεις του ίδιου του προέδρου Ερντογάν τις τελευταίες ημέρες, για τους όρους ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, δηλούν αν μη τι άλλο ότι η συμφωνία δεν είναι εξασφαλισμένη. Η Άγκυρα για να δώσει το Οk στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, έχει κάνει σαφές ότι θέλει άρση των περιορισμών που έχουν επιβάλει πολλές νατοϊκές χώρες στις εξαγωγές οπλικών συστημάτων και εξαρτημάτων όπλων προς την Τουρκία, λόγω των S-400.

Παζάρι στο State Department 

Οι αντοχές αυτής της γραμμής θα δοκιμαστούν στην συνάντηση Μπλίνκεν-Τσαβούσογλου, καθώς αύριο στην Ουάσιγκτον θα μεταβούν οι ηγεσίες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για συνομιλίες με τον πρόεδρο Μπάιντεν. Οι τουρκικοί εκβιασμοί, παρακάμπτονται ως ένα βαθμό με τις διαβεβαιώσεις από τις χώρες του ΝΑΤΟ κατά μόνας, ότι θα εγγυηθούν την ασφάλεια των δύο υποψήφιων χωρών, μέχρις ότου γίνουν πλήρη μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΗΠΑ, Βρετανία, Νορβηγία, Δανία, Γερμανία κά).

Όμως το πρόβλημα της Τουρκίας επί της ουσίας παραμένει στο τραπέζι, παρά τις προσπάθειες κατευνασμού από την πλευρά του Γενικού Γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ. Τον Ιούνιο είναι η προγραμματισμένη σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη και όλοι εκτιμούν ότι έως τότε θα έχουν αρθεί οι τουρκικές αντιρρήσεις. Τα μηνύματα από την πλευρά Ερντογάν πάντως δεν ενισχύουν αυτή την εκτίμηση, τουλάχιστον έως τώρα.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας χθες κάλεσε τις ηγεσίες της Σουηδίας και της Φινλανδίας να μην στείλουν αντιπροσωπείες στην Άγκυρα για συνομιλίες. Στοκχόλμη και Ελσίνκι είχαν ανακοινώσει ότι την Δευτέρα θα μεταβούν στην τουρκική πρωτεύουσα ανώτατες διπλωματικές αντιπροσωπείες. Σύμφωνα με την εφημερίδα Sabah η κυβέρνηση Ερντογάν βάζει δέκα όρους για να δώσει τη συγκατάθεσή της για ένταξη, που είναι αδύνατον να ικανοποιηθούν από οποιαδήποτε κυβέρνηση.

Στο τραπέζι και διμερή θέματα

Εκτός από την εμπλοκή στο ΝΑΤΟ, στο τραπέζι των συνομιλιών Μπλίνκεν- Τσαβούσογλου θα είναι όλα τα διμερή θέματα, με την πολιτική διαδικασία που έχει δημιουργηθεί στις επιτροπές επιπέδου υπουργείων Εξωτερικών, να μην κινείται στο ρυθμό που θα ήθελε η Άγκυρα. Με τη Συρία και τη Λιβύη οι διαφορές παραμένουν αγεφύρωτες, ενώ ως προς το θέμα της ασφάλειας και σταθερότητας της Ανατολικής Μεσογείου, επίσης από πουθενά δεν προκύπτει πρόοδος στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, σε βαθμό που θα επέτρεπε να μιλήσει για συνεργασία.

Στις σχέσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο, έγινε επίσης ξεκάθαρο από την επίσκεψη Μητσοτάκη ότι η τουρκική παραβατικότητα δεν αφήνει περιθώρια για πρωτοβουλίες προσέγγισης. O Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του εμφανίστηκε όπως πάντα αισιόδοξος για την πορεία του αμερικανοτουρκικού διαλόγου και την επίλυση των προβλημάτων στις σχέσεις των δύο χωρών. όμως δεν είναι μόνον αυτά τα προβλήματα, και ίσως όχι τα πιο επείγοντα για την αμερικανική πλευρά.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών θεωρεί ότι με την επίσκεψη της υφυπουργού Βικτόρια Νούλαντ στην Άγκυρα, αρχές Απριλίου, και τώρα με την δική του στην Ουάσιγκτον ανοίγει ο δρόμος για μία συνάντηση κορυφής Μπάιντεν-Ερντογάν, μέσα στο 2022. Με λίγα λόγια η Άγκυρα τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα από τις ΗΠΑ, ωστόσο μένει να φανεί αν η αμερικανική διπλωματία μπορεί να αφήσει την βήμα-βήμα επαναπροσέγγιση που είχε χαράξει και να προχωρήσει σε συνολική διευθέτηση, παίζοντας ουσιαστικά το παιχνίδι της Άγκυρας, δίνοντας στον πρόεδρο Ερντογάν χώρο μέσα και έξω να κάνει ότι θέλει.