Το πολεμικό πόκερ του Ερντογάν στη Λιβύη

Σε μία βαρύνουσας σημασίας παρέμβαση του, ο Εμμανουέλ Μακρόν μίλησε για «ανεπίτρεπτο παρεμβατισμό της Τουρκίας στη Λιβύη», λέγοντας χαρακτηριστικά πως «η Γαλλία δεν μπορεί να το επιτρέψει». Στο διάγγελμα του τελικώς ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος αντιμετωπίζει πληθώρα εσωτερικών προβλημάτων, δεν ανακοίνωσε πρόωρες εκλογές, όπως διέρρεαν ορισμένα γαλλικά μέσα ενημέρωσης.

Προηγουμένως ο Γάλλος πρόεδρος έμοιαζε “όμηρος” των διαλυτικών τάσεων της κυβέρνησης του, γεγονός που εκμεταλλεύτηκε η Άγκυρα που ανταγωνίζεται τα συμφέροντα του Παρισιού στη Μεσόγειο. Μετά τις πρόσφατες επιτυχίες του ευνοούμενου της Σαράτζ, η Τουρκία κινείται στο να μετατρέψει σε προτεκτοράτο της την δυτική Λιβύη. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης εστίασαν στην αεροπορική και ναυτική άσκηση που πραγματοποίησε η Άγκυρα στην ανατολική Μεσόγειο, με το πρακτορείο Anadolu να μιλά για «επίδειξη δύναμης».

Είναι χαρακτηριστικό πως τόσο το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, όσο και τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης συσχέτισαν την άσκηση με τις εξελίξεις στη Λιβύη, παρόλο που δεν είναι ξεκάθαρο αν τελικώς αυτή πραγματοποιήθηκε και στα λιβυκά χωρικά ύδατα! Είναι φανερή η σπουδή της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία ειδικεύεται στον πόλεμο της προπαγάνδας, να δείξει πως αυτή έχει πλέον το “πάνω χέρι” στην εμπόλεμη χώρα.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινούνται τα σχέδια της Άγκυρας στην κατασκευή τουρκικών βάσεων στην Μισράτα και την αλ Ουατίγια. Σύμφωνα με την Yeni Safak, η Τουρκία σχεδιάζει να μετατρέψει την βάση αλ Ουατίγια (την οποία επανακατέλαβαν οι δυνάμεις του Σαράτζ τον περασμένο Απρίλιο) σε βάση για τα τουρκικά drones UAV, την οποία προβλέπεται να προστατεύουν και τουρκικά συστήματα άμυνας.

Το παράδειγμα της Συρίας

Η Τουρκία αγνοώντας το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και κυριολεκτικά “κάτω από την μύτη” της ΕΕ, διάσωσε την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Σαράτζ, από την προέλαση των δυνάμεων του Χαφτάρ. Ο Λίβυος πρωθυπουργός έχει πλέον μετατραπεί σε ανδρείκελο της Άγκυρας, υπογράφοντας κυριολεκτικά “και με τα δύο χέρια”, ότι συμφωνία εκπορεύεται από την Τουρκία.

Εκτός του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης για τις θαλάσσιες ζώνες, έχει υπογράψει και μια “αμυντική συμφωνία”, που ουσιαστικά μετατρέπει το καθεστώς του σε “πελάτη” της τουρκικής στρατιωτικής βοήθειας και σε ενεργούμενο των τζιχαντιστών που μεταφέρει ο Ερντογάν από την Συρία. Με αυτή την συμφωνία σφυρηλατήθηκε στην πράξη η συμμαχία Σαράτζ-Ερντογάν, η οποία παρά τις διαφορές της λιβυκής σύγκρουσης με τον συριακό εμφύλιο, θυμίζει σε κάποιο βαθμό τη συμμαχία Άσαντ-Πούτιν.

Τόσο η Ρωσία στη Συρία, όσο και η Τουρκία στη Λιβύη, επέλεξαν να πάρουν το μέρος δύο καθεστώτων για τα οποία, κατά την έναρξη των συγκρούσεων, ήταν κοινός τόπος πως “μετρούσαν μέρες”. Όμως τελικώς η πολεμική εμπλοκή της Μόσχας στην συριακή κρίση έκανε την Ρωσία πρωταγωνιστική δύναμη στην Μέση Ανατολή (περισσότερο και από τα χρόνια της ΕΣΣΔ).

Στην Λιβύη, η Τουρκία υπολογίζει πως η πολεμική της εμπλοκή θα την μετατρέψει σε ηγετική δύναμη στη Μεσόγειο. Είναι ο λόγος που η Τουρκία δεν βιάζεται για την εφαρμογή ενός σχεδίου εκεχειρίας, τουλάχιστον μέχρι να καταλάβει την Σύρτη και τις πολύτιμες πετρελαιοπηγές της, στην οποία οι δυνάμεις του Χαφτάρ αντιστέκονται σθεναρά. Θεωρεί πως είναι θέμα χρόνου να την εγκαταλείψει ο Χαφτάρ για αυτό και απέρριψε, χωρίς δεύτερη σκέψη, το ειρηνευτικό σχέδιο της Αιγύπτου.

Ο εκνευρισμός της Μόσχας

Όμως το πολεμικό παιχνίδι της Άγκυρας προκαλεί εκνευρισμό στην Μόσχα, όπως έδειξε η αιφνίδια ακύρωση της επίσκεψης των Ρώσων υπουργών Άμυνας και Εξωτερικών στην Τουρκία. Το Κρεμλίνο, αν και δεν επιθυμεί διατάραξη των αγαστών ρωσοτουρκικών θέσεων, είχε συμφωνήσει με το αιγυπτιακό σχέδιο εκεχειρίας, που τελικώς η Άγκυρα απέρριψε.

Είναι φανερό πως “πήραν αέρα” τα μυαλά της Τουρκίας, η οποία αισθάνεται ότι μπορεί να κοροϊδεύει εσαεί τους Αμερικανούς και τους Ρώσους για να αποσπά ανταλλάγματα. Διότι το επικοινωνιακό παιχνίδι της Τουρκίας είναι χαρακτηριστικό. Όταν συνομιλεί με τους Αμερικανούς παρουσιάζει τον Χαφτάρ ως ενεργούμενο των Ρώσων, δείχνοντας πως η δράση της λειτουργεί ως ανάχωμα στην ρωσική επιρροή στη Λιβύη.

Όταν συνομιλεί με τους Ρώσους ρητορικά εμφανίζεται να συμφωνεί με την κατάπαυση του πυρός, όμως στην πράξη ενορχηστρώνει την επίθεση των κυβερνητικών δυνάμεων στην Σύρτη. Η ακύρωση της επίσκεψης των Ρώσων υπουργών είναι σημάδι της ρωσικής δυσαρέσκειας, χωρίς όμως να μπορούμε να αποσαφηνίσουμε τις περαιτέρω κινήσεις της Μόσχας. Προηγουμένως, εξάλλου, η Μόσχα δεν φαίνονταν να είχε σοβαρές αντιρρήσεις στην ενίσχυση του Σαράτζ, “αδειάζοντας”, ουκ ολίγες φορές, τον Χαφτάρ.

Όσο οι έτεροι διεθνείς και περιφερειακοί παίχτες “πάνε πάσο” και περιμένουν, η Τουρκία επιλέγει την κατά μέτωπο επίθεση, παίζοντας “τα ρέστα της”, αγνοώντας τους πάντες, από τους Ρώσους συμμάχους της, την διεθνή κοινότητα, ακόμα και την Αίγυπτο, την ηγέτιδα δύναμη του αραβικού κόσμου. Όπως έχει δείξει και η περίπτωση της Κύπρου, οι όποιες ρητορικές καταδίκες ουδόλως πτοούν την Τουρκία, η οποία μάλλον τις βλέπει περισσότερο ως σημάδι αδυναμίας των έτερων παιχτών και ανταγωνιστών της.