Το σκοτεινό παρασκήνιο της Συρίας – Ο αγωγός που έριξε τον Άσαντ

Σε κείμενό του που δημοσιεύεται σε ανύποπτο χρόνο, στις 23 Φεβρουαρίου το 2016, στον γνωστό πολιτικό ιστότοπο Politico, μετά την επέμβαση της Ρωσίας στην Συρία το προηγούμενο έτος, o Robert Kennedy Jr, αποκαλύπτει πως η CIA εγκαινιάζει την εμπλοκή της στις συριακές υποθέσεις το 1949, σχεδόν αμέσως μετά την διακήρυξη ανεξαρτησίας της χώρας.

Στο κείμενο με τίτλο “Why the Arabs Don’t Want Us in Syria”, ο πρώην δημοκρατικός γερουσιαστής και νυν υπουργός του Ντόναλντ Τραμπ, εξηγεί πως ο Σύρος εκλεγμένος πρόεδρος Shukri-al-Quwatli, διστάζει να εγκρίνει το πρόγραμμα του Δια-αραβικού Αγωγού, που προβλέπει την σύνδεση των πετρελαιοπηγών της Σαουδικής Αραβίας με τις λιμενικές εγκαταστάσεις του Λιβάνου μέσω της Συρίας. Με αφορμή την ήττα της χώρας στην σύγκρουσή τους με το Ισραήλ, οι Αμερικανοί φροντίζουν για την αντικατάσταση του al-Quwatli, με τον συνταγματάρχη Husni al-Za’im, με πραξικόπημα.

Όμως, όπως περιγράφει και σε σχετικό ιστορικό του έργο με τίτλο Legacy of Ashes (Κληροδότημα Στάχτης) ο ιστορικός της CIA Tim Weiner, πριν ακόμα προλάβει ο al-Za’im να διαλύσει το κοινοβούλιο και να επικυρώσει το πρόγραμμα του αγωγού, ανατρέπεται από τον συνταγματάρχη Sami al-Hinnawi, που επίσης ανατρέπεται σύντομα από τον συνταγματάρχη Adib Shishakli.

Η αποκαλούμενη περίοδος των συνταγματαρχών λήγει με το πραξικόπημα του 1954, με τον Hashim al-Atassi, να αποκαθιστά το κοινοβουλευτικό καθεστώς και το 1958 επί νέας προεδρίας του Shukri-al-Quwatli, αποφασίζεται η ένωση με την Αίγυπτο και η δημιουργία της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας (ΗΑΔ). Το 1961 το σοσιαλιστικό κίνημα Μπάαθ με ιδρυτές τον αντισυνταγματάρχη Muhammad Umran, τον ταγματάρχη Salah Jadid και τον λοχαγό Hafiz al-Assad, αναλαμβάνει την εξουσία και προχωρεί στην απόσχιση από την Αίγυπτο, με τον τελευταίο ιδρυτή να αναλαμβάνει την εξουσία το 1970. 

Η άνοδος του Bashar al-Assad στην Συρία

Μετά την συνοπτική και πολυτάραχη πολιτική ζωή της Συρίας, ο Robert Kennedy Jr., εξηγεί πως με την άνοδο του Bashar al-Assad στην εξουσία το 2000 και την απροθυμία του να συνεργασθεί στο ενεργειακό ζήτημα με τους Αμερικανούς αναθερμαίνεται η παλαιά σύγκρουση – και όχι το 2011, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι. Κατά την περίοδο 2001-2002, η CIA με την “Άνοιξη της Δαμασκού”, χειραγωγεί εκρηκτικές διαδηλώσεις με αιτήματα την διαφάνεια και την δημοκρατία, που καταστέλλονται βίαια από το καθεστώς. Όπως αποκαλύπτεται από διαρροές και μυστικές απόρρητες αναφορές, το βασικό αίτιο πηγάζει από την πρόταση του Κατάρ το 2000 για την δημιουργία αγωγού προϋπολογισμού $10 δισεκατομμυρίων και μήκους 1.500 χιλιομέτρων, με διέλευση από την Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία, την Συρία και την Τουρκία. 

Το Κατάρ κατέχει μαζί με το Ιράν το τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου South Pars/North Dome με το μεγαλύτερο απόθεμα στον κόσμο, με τις κυρώσεις κατά του Ιράν να του επιτρέπουν να παραμένει αποκλειστικός προμηθευτής κυρίως της Ευρώπης. Όμως το φυσικό αέριο μεταφέρεται υγροποιημένο μέσω θαλασσίων οδών με μεγάλο κόστος, αλλά με τον προτεινόμενο αγωγό, το Κατάρ συνδέεται απευθείας με τις ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές μέσω των τερματικών διανομής της Τουρκίας, η οποία προσδοκά  παχυλά έσοδα για την χρήση του δικτύου και των τερματικών της. 

Ο αγωγός με αφετηρία το Κατάρ και τέρμα την Τουρκία προσφέρει στα σουνιτικά βασίλεια του Περσικού Κόλπου αποφασιστική ηγεμονία στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου και ενισχύει δραστικά το Κατάρ, τον σημαντικότερο σύμμαχο των Αμερικανών στον αραβικό κόσμο. Το Κατάρ φιλοξενεί τις δύο μεγαλύτερες βάσεις των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και την αμερικανική διοίκηση για την περιοχή (U.S. Central Command Mideast HQ).

Η συγκεκριμένη κατάσταση όπως επισημαίνει ο Robert Kennedy Jr, ερμηνεύει τους λόγους για τους οποίους η Συρία αναδεικνύεται σε βασική παράμετρο των αμερικανικών γεωπολιτικών σχεδιασμών να ελέγξουν ζωτικούς φυσικούς πόρους, να διατηρήσουν την κυριαρχία το δολαρίου και να περιορίσουν την εκρηκτική ανάπτυξη της Κίνας. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται αποφασισμένες να ελέγξουν τους φυσικούς πόρους της Μέσης Ανατολής για να διατηρήσουν την προνομιούχο θέση τους στον κόσμο. 

Το μέλλον του ήταν προδιαγεγραμμένο…

Ο πρώην δημοκρατικός γερουσιαστής και νυν υπουργός του Τραμπ, αποκαλύπτει επίσης πως ο Bashar al-Assad προκαλεί την οργή των σουνιτικών βασιλείων του Περσικού Κόλπου, όταν προκρίνει το ρωσικό σχέδιο του αποκαλούμενου “Ισλαμικού Αγωγού”, με αφετηρία την ιρανική πλευρά του κοιτάσματος South Pars/North Dome που μέσω της Συρίας καταλήγει στις λιμενικές εγκαταστάσεις του Λιβάνου. Ο αγωγός μετατρέπει το σιιτικό Ιράν και όχι το σουνιτικό Κατάρ στον κύριο προμηθευτή φυσικού αερίου της ευρωπαϊκής αγοράς, αυξάνοντας δραματικά την επιρροή του Ιράν στην Μέση Ανατολή και στον κόσμο. Αναπόφευκτα και το Ισραήλ αποφασίζει να εκτροχιάσει με κάθε μέσον το πρόγραμμα, από την στιγμή που ενισχύει δραστικά την οικονομία του Ιράν και της Συρίας και συνεπακόλουθα τις πολιτοφυλακές της Hezbollah και της Hamas.

Μυστικές επικοινωνίες και απόρρητα έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας στοιχειοθετούν πως από την στιγμή που ο Bashar al-Assad απορρίπτει τον αγωγό του Κατάρ, στρατιωτικοί αναλυτές και σχεδιαστές των υπηρεσιών πληροφοριών, καταλήγουν σε συναίνεση για μία επιχείρηση εξέγερσης Σουνιτών στην Συρία κατά του καθεστώτος και του προέδρου, με στόχο την ανατροπή του για να επιτύχουν την προώθηση του προγράμματος του αγωγού φυσικού αερίου Κατάρ-Τουρκίας. 

Το 2009, αμέσως μετά την απόρριψη του προγράμματος του αγωγού από τον Σύρο πρόεδρο, η CIA αρχίζει να χρηματοδοτεί ομάδες αντικαθεστωτικών στην χώρα, φροντίζοντας για τον εξοπλισμό τους και κρίνεται σημαντικό κατά τον Robert Kennedy Jr., να προσεχθεί το γεγονός ότι οι ενέργειες της μυστικής υπηρεσίας προηγούνται χρονικά των γεγονότων της αραβικής άνοιξης του 2011. 

Κατά συνέπεια από την στιγμή που ο Bashar al-Assad συντάσσεται με το σχέδιο του αποκαλούμενου “Ισλαμικού Αγωγού”, το μέλλον του κατά τον Robert Kennedy Jr., κρίνεται προδιαγεγραμμένο. Ο Λευκός Οίκος εκείνη την περίοδο αφιερώνει μεγάλες προσπάθειες για να ελέγξει ζωτικούς φυσικούς πόρους στην Μέση Ανατολή, ώστε να περιορίσει την άνοδο της Κίνας και να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία των ΗΠΑ. Οι συμφωνίες του Abraham αργότερα, αποτελούν επίσης μία παράμετρο της συγκεκριμένης γεωπολιτικής στρατηγικής, με κυρίαρχο στοιχείο την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τους γείτονές του και ειδικά με την Σαουδική Αραβία. 

Ο στόχος εστιάζεται στην δημιουργία ενός οικονομικού διαδρόμου ταχείας μεταφοράς βιομηχανικών αγαθών από την Ινδία στην Ευρώπη, με τον τότε πρόεδρο Τραμπ να εκτιμά πως η οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής, αποτελεί βασικό μέσο για την διατήρηση της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Αναμφίβολα η στάση των Αμερικανών δεν αναιρεί τις φιλοδοξίες του Ισραήλ να κυριαρχήσει στην Μέση Ανατολή και τις απόπειρές του να ανατρέψει τον Bashar al-Assad, ανεξάρτητα από την ύπαρξη άλλων γεωπολιτικών σχεδιασμών.

Ένας ακόμα αγωγός

Αμέσως μετά την έκρηξη των συγκρούσεων στην Γάζα και την ενεργοποίηση της εικοσιπενταετούς δεσμευτικής συμφωνίας της Βαγδάτης με το Πεκίνο, ανακάμπτει δυναμικά το παλαιότερο σχέδιο του μήκους 825 χιλιομέτρων αγωγού Ιράκ-Συρίας. Οι εξελίξεις σχετίζονται με την σχετικά πρόσφατη συνάντηση του Σύρου προέδρου με τον Κινέζο ομόλογό του, που αναμφίβολα προωθεί το νέο στρατηγικής σημασίας ενεργειακό πρόγραμμα.

Με την λήξη του Οκτωβρίου, το ιρακινό Υπουργείο Πετρελαίου, αποκαλύπτει παράλληλα πως πέραν του Ιράκ, Ιράν και Ρωσία ενδιαφέρονται έντονα για το ζωτικό έργο που συνδέει ενεργειακά το Ιράκ με την Συρία. Το ρωσικό ενδιαφέρον που συμβαδίζει με το ανάλογο της Τεχεράνης, ευθυγραμμίζεται με την ευρύτερη εξωτερική πολιτική της Μόσχας που κατά κανόνα αξιοποιεί χαοτικές συνθήκες για να προβάλλει λύσεις προς όφελός της.

Το Ιράν επιθυμεί διαχρονικά την δημιουργία ενός μόνιμου χερσαίου διαδρόμου προς την Μεσόγειο για να αυξήσει εκθετικά την παρουσία στον Λίβανο και στην περιοχή των υψωμάτων Γκολάν στην Συρία, ώστε μία οποιαδήποτε ευρεία σύγκρουση στην Μέση Ανατολή με παρέμβαση των Αμερικανών να καταλήξει σε μία αποτυχημένη πολεμική επιχείρηση, όπως οι ανάλογες στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Αυτή την φορά η είσοδος της Κίνας στην Μέση Ανατολή και με δεδομένη την έκρυθμη κατάσταση στο Ισραήλ, η ενεργειακή διασύνδεση του Ιράκ με την Συρία, αναδεικνύει την επιρροή του Ιράν με την υποστήριξη του Πεκίνου, προσθέτοντας νέα προβλήματα στις ΗΠΑ. 

Σύμφωνα με ανώτατους αξιωματούχους του κρατικού ιρακινού ομίλου NORTH OIL COMPANY (NOC), στο υπό κουρδικό έλεγχο Kirkuk, ο αγωγός πρόκειται με αφετηρία την συγκεκριμένη περιοχή να καταλήξει στις λιμενικές εγκαταστάσεις του Μπανιάς στην Συρία. Κατά τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του ομίλου Barkan Abdullah οι τελευταίες συσκέψεις αφορούν τα απαιτούμενα έργα, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης και το απαιτούμενο κόστος.

Παράλληλα πηγές του υπουργείου Πετρελαίου αποκαλύπτουν πως πέραν του Ιράκ και της Συρίας, Ιράν και Ρωσία έχουν εκδηλώσει ζωηρό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο κομβικό έργο υποδομής, το οποίο αναδύεται τον Ιούνιο του 2017, όταν συζητούνται οι προοπτικές ενός αγωγού Ιράν-Ιράκ-Συρίας. Πρόκειται για το δεύτερο πρόγραμμα μετά τον ήδη λειτουργούντα αγωγό  που από το Kirkuk καταλήγει στο Ceyhan της Τουρκίας και προβλέπεται να παρέχει δυνατότητα μεταφοράς 300.000 βαρελιών αργού πετρελαίου ανά ημέρα.

Ο νέος αγωγός μέσω της  Haditha στο Ιράκ θα καταλήξει στο Μπανιάς, με την Ρωσία να εμπλέκεται ενεργά στην σχεδίαση και κατασκευή του. Με την αμέριστη υποστήριξη της Μόσχας και της Τεχεράνης προς τον Σύρο πρόεδρο Bashar al-Assad, ανακύπτουν τεράστια στρατηγικά πλεονεκτήματα για την Ρωσία, κυριότερο το γεγονός ότι η Συρία αποτελεί την μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στην δυτική πλευρά του σιιτικού τόξου. Το τόξο επί σειράν ετών συγκεντρώνει τις προσπάθειες της Μόσχας για την δημιουργία ενός ισχυρού αντίβαρου στην αμερικανική σφαίρα επιρροής στην Μέση Ανατολή με επίκεντρο την Σαουδική Αραβία (λόγω των  υδρογονανθράκων) και το Ισραήλ (λόγω της στρατιωτικής του ισχύος και των αποτελεσματικών του υπηρεσιών πληροφοριών).

Η είσοδος του Πεκίνου με εικοσιπενταετή σκληρά μνημόνια στο Ιράν και στο Ιράκ στην περίοδο 2021-2023, επιταχύνει τις εξελίξεις κατά του Bashar al-Assad, από την στιγμή που οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους γνωρίζουν πως δεν αντιμετωπίζουν πλέον ένα ακόμα σχέδιο αγωγού, αλλά ένα έργο υποδομών που πρόκειται να υλοποιηθεί άμεσα από τους Κινέζους.