Το τέλος των έγχρωμων επαναστάσεων και η Βαλκανική Άνοιξη

Τι κοινό μπορεί να έχουν η Αλβανία και η Σερβία με το Σουδάν και την Αλγερία; Όλες αυτές οι χώρες συγκλονίζονται από μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, συχνά συνοδευόμενες από στυγνή καταστολή. Δημοσιεύματα του παγκόσμιου Τύπου αναφέρονται σε Βαλκανική Άνοιξη, με αφορμή διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιούνται και στο Μαυροβούνιο. Όσον αφορά την Αλγερία και το Σουδάν, μπορούμε να σημειώσουμε πως η λαϊκή αντίδραση ήρθε ετεροχρονισμένα.

Οι δύο χώρες είχαν μείνει ανεπηρέαστες από την Αραβική Άνοιξη, που οδήγησε στην ανατροπή των διεφθαρμένων καθεστώτων της Τυνησίας και της Αιγύπτου. Υπάρχει ένα εκρηκτικό κοινωνικό μείγμα που εξηγεί τον κοινωνικό αναβρασμό στα Βαλκάνια και τον αραβικό κόσμο. Φτώχεια και καταπίεση για τις λαϊκές μάζες, την στιγμή που οι καθεστωτικές ελίτ πλουτίζουν σκανδαλωδώς. Είναι λάθος να αποδώσουμε τις διαμαρτυρίες σε “δάχτυλο της Δύσης”.

Στην πραγματικότητα η Δύση δείχνει να αδιαφορεί, αν δεν αντιμετωπίζει εχθρικά, αυτές τις κινητοποιήσεις. Είδαμε πως στην περίπτωση της Αλβανίας, κάλεσε την αντιπολίτευση του Δημοκρατικού Κόμματος σε αυτοσυγκράτηση. Όλες οι δυτικές πρεσβείες αποδοκίμασαν τις παραιτήσεις των βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το αλβανικό κοινοβούλιο.

Σύσσωμη η αντιπολίτευση στην γειτονική χώρα είναι σε αναβρασμό, κατηγορώντας την κυβέρνηση Ράμα για διαφθορά. Τα στοιχεία δείχνουν πως έχει δίκιο. Είναι κοινό μυστικό πως το περιβάλλον του Έντι Ράμα έχει διασυνδέσεις με τους μεγαλύτερους εμπόρους ναρκωτικών της Αλβανίας. Όμως και η αξιωματική αντιπολίτευση της Αλβανίας δεν αποτελείται από “αθώες περιστέρες”.

Αυτοσυγκράτηση λένε για Αλβανία

Κυρίαρχη φιγούρα της ο πρώην πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα, η θητεία του οποίου είχε αμαυρωθεί από αναρίθμητα σκάνδαλα διαφθοράς. Ο Μπερίσα είχε απολέσει την εξουσία το 2013 έπειτα από διαδηλώσεις διαμαρτυρίας τις οποίες υποκινούσε, ο μετέπειτα πρωθυπουργός, Ράμα. Από τότε έχει ξεκινήσει μία πολιτική “βεντέτα” ανάμεσα στους δύο άνδρες. Για τον Μπερίσα μοιάζει “ζήτημα τιμής” η επιστροφή του κόμματος του στην εξουσία.

Όμως οι δυτικές πρωτεύουσες δεν εγκρίνουν τις ακραίες ακτιβιστικές μεθόδους, που υιοθετεί η αντιπολίτευση της Αλβανίας. Αυτές περιλαμβάνουν εισβολές οπαδών του Δημοκρατικού Κόμματος σε κυβερνητικά κτίρια, μέχρι και το κάλεσμα της αντιπολίτευσης σε “ένοπλη εξέγερση”. Αν θυμηθούμε την περίπτωση της Ουκρανίας, η Δύση είχε τηρήσει άλλη στάση. Είχε επιλέξει να “αγκαλιάσει” όλο το φάσμα της αντιπολίτευσης, ακόμα και τις οργανώσεις των Ουκρανών νεοναζί.

Πλέον Ουάσιγκτον, Βερολίνο και Παρίσι, έχουν άλλες προτεραιότητες. Προφανώς και δεν κόπτονται για την ποιότητα του κοινοβουλευτισμού στην Αλβανία ή την Σερβία. Μία από τις προτεραιότητες τους, είναι η επίλυση του ζητήματος του Κοσσυφοπεδίου. Μετά την επικείμενη ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, το ζήτημα αυτό αποτελεί την τελευταία γεωπολιτική εκκρεμότητα της Δύσης στα Βαλκάνια.

Ο Έντι Ράμα υποστηρίζει μία συμβιβαστική λύση που περιλαμβάνει την ανταλλαγή εδαφών Κοσόβου-Σερβίας, μία λύση που προκρίνουν ΗΠΑ και Γερμανία. Δεν είναι βέβαιο πως μία κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος θα υποστηρίξει την εδαφική διαίρεση του Κοσσυφοπεδίου, η οποία αποτελεί “ανάθεμα” για τους Αλβανούς εθνικιστές.

Το “νίπτω τας χείρας μου” της Δύσης

Επομένως κατανοούμε γιατί η Δύση αδιαφορεί παντελώς και για τις λαϊκές αντιδράσεις που σημειώνονται έναντι της κυβέρνησης Βούτσιτς στην Σερβία. Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς είναι ένθερμος υποστηρικτής της επίλυσης του ζητήματος του Κοσσόβου, μέσω των εδαφικών ανταλλαγμάτων που προαναφέραμε. Όπως έδειξαν νεότερες δηλώσεις του, φάνηκε πρόθυμος να αναγνωρίσει ακόμα και την ανεξαρτησία του Κοσόβου, ερχόμενος σε αντίθεση με το λαϊκό αίσθημα στην Σερβία.

Αν και έχει άριστες σχέσεις με την Ρωσία, ο Σέρβος πρωθυπουργός επιδιώκει ισορροπημένες σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Είναι ο λόγος που η Δύση επιλέγει να “σιωπά” στις αυταρχικές μεθόδους του καθεστώτος Βούτσιτς. Αυτές περιλαμβάνουν μέχρι και τον ξυλοδαρμό στελεχών της αντιπολίτευσης από παρακρατικούς του κυβερνώντος κόμματος. Ουάσιγκτον και Βερολίνο έχουν από καιρό ξεχάσει τον “σκοτεινό” ρόλο του Βούτσιτς στην κυβέρνηση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Επίσης η Δύση προσποιήθηκε πως δεν είδε τις μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που σημειώθηκαν στο Σουδάν, ενάντια στο καθεστώς του Ομάρ Μπασίρ. Ο Σουδανός πρόεδρος αρνείται να εγκαταλείψει την εξουσία, την οποία κατέχει από το 1989. Στα τέλη Φεβρουαρίου κήρυξε το Σουδάν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αναμένεται να εξαπολύσει ένα νέο κύμα καταστολής εις βάρος της αντιπολίτευσης.

Η σιωπή των ηγετών “του ελεύθερου κόσμου” στις δραματικές εξελίξεις που σημειώνονται στο Σουδάν, είναι αξιοπρόσεκτη. Και όμως ο Ομάρ Μπασίρ είναι ο ίδιος άνθρωπος που, μόλις μερικά χρόνια πριν, κατηγορούνταν από την Δύση για “εγκλήματα πολέμου” στο Νταρφούρ. Τώρα βλέπουμε πως ΗΠΑ και ΕΕ “νίπτουν τας χείρας τους” για τις μεθόδους καταστολής ενός καθεστώτος, πολύ πιο αυταρχικού από αυτό του Νικολάς Μαδούρο στην Βενεζουέλα.

Ο φόβος της “νέας Λιβύης”

Το πείσμα του 83χρονου Μπουτεφλίκα να θέσει υποψηφιότητα για πέμπτη φορά(!) στην προεδρία της Αλγερίας, προκάλεσε οργισμένες λαϊκές αντιδράσεις στην νεολαία της χώρας. Η Κομισιόν αρκέστηκε σε ορισμένες γενικόλογες εκκλήσεις για “σεβασμό στην ελευθερία της έκφρασης”, καθαρά για τα “μάτια του κόσμου”. Διότι αν το σύνθημα των Αλγερινών φοιτητών είναι “Αρκετά”, οι δυτικές κυβερνήσεις μοιάζει να λένε “Βάστα Μπουτεφλίκα”!

Στη νεότερη ιστορία του πολιτικού Ισλάμ, η Αλγερία και το Σουδάν κατέχουν κομβική σημασία. Από το 1992 μέχρι το 2002 μαίνονταν ένας αιματηρός εμφύλιος στην Αλγερία, μεταξύ του στρατού και των ισλαμιστών, οι οποίοι είχαν επικρατήσει στις πρώτες πολυκομματικές εκλογές του 1988. Στο Σουδάν ο Ομάρ Μπασίρ κατέλαβε την εξουσία σε συνεργασία με την Μουσουλμανική Αδελφότητα, αν και στην πορεία αναγκάστηκε να συγκρουστεί μαζί της.

Πλέον η Δύση συμμερίζεται την παραδοσιακή φοβία των Αράβων ηγετών για τις λαϊκές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Μοιάζει να έχει ενοχές από την πολιτική που ακολούθησε στη Λιβύη και στην Συρία. Ως γνωστόν, η Λιβύη βυθίστηκε στο χάος μετά την ανατροπή του Μοαμάρ Καντάφι, ενώ στην συριακή αντιπολίτευση κυριάρχησαν οι οργανώσεις του τζιχαντιστικού Ισλάμ. Το ίδιο φοβάται πως θα συμβεί στο Σουδάν και στην Αλγερία εάν αποχωρήσουν από την εξουσία ο Ομάρ Μπασίρ και Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα.

Η Δύση προκρίνει την στήριξη αμφιλεγόμενων, συχνά ανοιχτά αυταρχικών καθεστώτων, αποφεύγοντας πλέον μεγαλεπήβολα σχέδια περί “εξαγωγής της δημοκρατίας”. Στην περίπτωση του αραβικού κόσμου, έχει βάσιμους λόγους να φοβάται πως το πολιτικό Ισλάμ θα επωφεληθεί από το κενό εξουσίας. Στην περίπτωση των Βαλκανίων, η Δύση έχει προτεραιότητα την ανάσχεση της ρωσικής επιρροής. Επομένως οι “δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις” και το “κράτος δικαίου” μπορούν να περιμένουν μερικές δεκαετίες ακόμη.