Το θρίλερ Ναβάλνι: Παρασκήνιο, σενάρια και στο βάθος Nord Stream 2

Εντείνονται οι πιέσεις της Δύσης προς τη Ρωσία για την υπόθεση Ναβάλνι, ο οποίος εξακολουθεί να νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας στη Γερμανία. Το Βερολίνο υποστηρίζει, ότι έχει αποδείξεις πως πρόκειται για  δηλητηρίαση με νευροτοξικό παράγοντα νόβιτσοκ και ενδείξεις για εμπλοκή της Μόσχας. Την ίδια ώρα, η Ρωσία αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη και ζητά την δημοσιοποίηση  των γερμανικών στοιχείων, ενώ ο Τραμπ κάνει λόγο για «φρικτή κατάσταση» και αναμένει την τεκμηρίωση των καταγγελιών.

Η Μόσχα, η οποία έχει βγει στην αντεπίθεση την τελευταία εβδομάδα κατηγόρησε σήμερα την Γερμανία ότι καθυστερεί την έρευνα σχετικά με τη δηλητηρίαση του Ρώσου αντιφρονούντα. Μάλιστα η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, μιλώντας σε δημοσιογράφους, είπε ότι «αυτό γίνεται σκοπίμως» και κάλεσε το Βερολίνο να απαντήσει αμέσως στο αίτημα του γενικού εισαγγελέα της Ρωσίας για ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την υπόθεση.

Πρόκειται για ένα αίτημα το οποίο, αν και υποβλήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα (στις 27 Αυγούστου) με τις ανακοινώσεις της γερμανικής κυβέρνησης, ότι υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν πως ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε, δεν έχει ακόμα απαντηθεί. Αναπάντητο είναι και το αίτημα των γιατρών του ρωσικού νοσοκομείου στο Ομσκ της Σιβηρίας (περιέθαλψαν τον Ναβάλνι τα δύο πρώτα κρίσιμα εικοσιτετράωρα) προς το νοσοκομείο Charité-Universitätsmedizin του  Βερολίνου (εκεί παραμένει νοσηλευόμενος) για ανταλλαγή ιατρικών πληροφοριών και δεδομένων που προέκυψαν από εργαστηριακές εξετάσεις.

Καθυστερεί τα στοιχεία, αλλά θέλει εξηγήσεις 

Την ίδια ώρα, το Βερολίνο, όπως και άλλες δυτικές χώρες, ζητούν από τη Μόσχα να δώσει εξηγήσεις για το τι συνέβη. Αυτό επανέλαβε σήμερα και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, παρακάμπτοντας την πάγια πρακτική που θέλει τον καταγγέλλοντα και όχι τον καταγγελλόμενο να παρουσιάζει στοιχεία. «Τα τελεσίγραφα δεν βοηθούν κανέναν» είπε ο Μάας και απείλησε τη Μόσχα με κυρώσεις, αν μέσα στις επόμενες ημέρες δεν δώσει τις απαραίτητες εξηγήσεις. Στην ερώτηση μάλιστα, αν πιστεύει ότι υπάρχει εμπλοκή της ρωσικής κυβέρνησης, ο Γερμανός υπουργός ανέφερε ότι «υπάρχουν πολλές ενδείξεις για αυτό».

Αδιανόητη θεωρεί τη μη εμπλοκή της Μόσχας στην υπόθεση και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ, προσθέτοντας ότι η ρωσική κυβέρνηση πρέπει πλέον να απαντήσει σε πολύ σοβαρά ερωτήματα. Είτε εμπλέκεται κάποιος κρατικός φορέας είτε όχι, η Ρωσία είναι υποχρεωμένη να διασφαλίσει ότι δεν θα χρησιμοποιούνται χημικά όπλα στο έδαφός της, είπε ο Βρετανός υπουργός.

Σημειώνεται ότι το Λονδίνο είχε πολύμηνη διαμάχη για την υπόθεση της δηλητηρίασης του Ρώσου διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του, Γιούλια, επίσης με νόβιτσοκ, τον Μάρτιο του 2018 στην αγγλική πόλη Σόλσμπερι. Η Μόσχα είχε αρνηθεί και τότε οποιαδήποτε εμπλοκή. Αν όμως επιβεβαιωθεί η δηλητηρίαση του Ναβάλνι, επί ρωσικού εδάφους, με τον ίδιο νευροτοξικό παράγοντα με τον Σκριπάλ, η βρετανική κυβέρνηση θα έχει ένα επιπλέον στοιχείο για να στηρίξει την επιχειρηματολογία της. Ο Ράαμπ έχει έρθει, άλλωστε, ήδη σε επαφή με τον Γερμανό ομόλογό του και έχουν συμφωνήσει τη στενή συνεργασία των δύο χωρών στην υπόθεση Ναβάλνι.

Σοβαρή χαρακτήρισε την κατάσταση και ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν, ο οποίος κάλεσε επίσης τη Ρωσία να δώσει εξηγήσεις για τη δηλητηρίαση ακόμη ενός αντιπάλου της κυβέρνησης «σε ρωσικό έδαφος με ρωσικό στρατιωτικό προϊόν». Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση στοιχείων της οικογένειας νευροτοξικών παραγόντων νόβιτσοκ (Novichoc) θεωρείται σοβιετικό δημιούργημα, το οποίο φέρεται να αξιοποίησε στη συνέχεια η Ρωσική Ομοσπονδία.

Σενάρια και παρασκήνιο για τον Ναβάλνι

Η Μόσχα, ωστόσο, υποστήριξε ήδη από το Σάββατο, ότι αυτές οι ουσίες δεν αποτελούν ρωσική αποκλειστικότητα, κάνοντας παραλλήλως την επισήμανση ότι έχουν παρατηρηθεί πολλές εχθρικές δηλώσεις προς την Ρωσία με θέμα την υπόθεση Ναβάλνι. Σε ανακοίνωση του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε «αυθάδη» τα σχόλια ότι το νόβιτσοκ αναπτύχθηκε στη Ρωσία. Ανέφερε επίσης, και μάλιστα ως επιτακτική ανάγκη, ότι «για πολλά χρόνια, ειδικοί σε πολλές δυτικές χώρες και στις ειδικευμένες δομές του ΝΑΤΟ έχουν εργαστεί με αυτή την ευρεία κατηγορία χημικών συστατικών».

Η ανακοίνωση αυτή δεν είναι η πρώτη “επιθετική” απάντηση της Ρωσίας. Είχε προηγηθεί, την επομένη της ανακοίνωσης της Μέρκελ ότι ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με νόβιτσοκ, δήλωση του αρχηγού της ρωσικής Υπηρεσίας Εξωτερικής Κατασκοπείας, ο οποίος ανέφερε ότι η Μόσχα δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο, πίσω από την υπόθεση να βρίσκονται ειδικές δυνάμεις της Δύσης.

Όσο δε η Γερμανία δεν κοινοποιεί τα στοιχεία που υποστηρίζει ότι διαθέτει, τα σενάρια φουντώνουν ακόμα περισσότερο. Ο Ρώσος, πρώην ολιγάρχης και ιδρυτής του Ιδρύματος Open Russia, Μιχαήλ Xοντορκόφκι, είδε στη δηλητηρίαση του  Ναβάλνι έναν “παραπλανητικό ελιγμό” του Πούτιν για να στηρίξει τον Λουκασένκο. Συνδυάζοντας μάλιστα το γεγονός ότι ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε στις 20 Αυγούστου και τρεις ημέρες αργότερα έγιναν οι μεγάλες διαδηλώσεις στο Μινσκ, έκανε λόγο για μήνυμα προς τη Δύση ότι δεν πρέπει να παρεμβαίνει και για μήνυμα προς τους Ρώσους και τους Λευκορώσους ότι «η Δύση δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνει».

Από την πλευρά του, ο Λουκασένκο ανέφερε στον Ρώσο πρωθυπουργό, Μιχαήλ Μισούστιν, ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών του λευκορωσικού στρατού υπέκλεψαν συνομιλία ανάμεσα στο Βερολίνο και τη Βαρσοβία, στην οποία  αποδεικνύει ότι η υπόθεση της δηλητηρίασης του Ναβάλνι είναι «κατασκευασμένη». Σύμφωνα με τον Λουκασένκο, η Βαρσοβία και το Βερολίνο συζήτησαν την “δηλητηρίαση” του Ναβάλνι και την κατασκεύασαν για να «κόψουν την όρεξη στον Πούτιν που ήθελε να χώσει την μύτη του στις υποθέσεις της Λευκορωσίας».

Προβληματισμένος ο Μάας με τον Nord Stream 2

Η Μόσχα πάντως επιμένει στο “εμείς σας τον παραδώσαμε καθαρό” και αναμένει τα αποδεικτικά στοιχεία του Βερολίνου. Το ίδιο περιμένει και ο Τραμπ, ο οποίος ανέφερε την περασμένη Παρασκευή ότι «δεν έχουμε δει ακόμα αποδείξεις». Ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε, ωστόσο, ότι πρόκειται για μια «τραγική» και «φρικτή» υπόθεση, την οποία οι ΗΠΑ εξετάζουν «πολύ σοβαρά» και πρόσθεσε ότι θα «θύμωνε πολύ», εάν αποδεικνυόταν ευθύνη της ρωσικής κυβέρνησης.

«Υπήρξα πιο αυστηρός με τη Ρωσία από τον οποιονδήποτε, μακράν», διαβεβαίωσε ο Τραμπ, ενώ ήδη ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Στίβεν Μπίγκαν, ζήτησε από τον πρεσβευτή της Ρωσίας στην Ουάσιγκτον, τη συνεργασία της Μόσχας σε διεθνή έρευνα. Ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρθηκε και στη  βούληση που εκφράζεται για την ανάληψη δράσης εναντίον της Ρωσίας, την οποία είπε ότι κατανοεί. Επέμεινε πάντως, ότι διατηρεί καλή σχέση με τον Πούτιν.

Η συζήτηση για μέτρα κατά της Ρωσίας γίνεται κυρίως στη Γερμανία, όπου στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών έθεσαν ακόμα και θέμα «Nord Stream 2». Του αγωγού δηλαδή που θα μεταφέρει φυσικό αέριο στη Γερμανία και την Ευρώπη από τη Ρωσία, στην κατασκευή του οποίου είναι αντίθετες οι ΗΠΑ. Πολλοί σοσιαλδημοκράτες υιοθετούν, ωστόσο, μια ηπιότερη θέση απέναντι στη Ρωσία.

Ο σοσιαλδημοκράτης Μάας επανήλθε σήμερα στο θέμα των κυρώσεων κατά της Μόσχας, εκφράζοντας την ελπίδα «οι Ρώσοι να μην μας αναγκάσουν να αλλάξουμε στάση» για το θέμα του αγωγού. Αναφερόμενος πάντως σε όσους ζητούν την ακύρωση του σχεδίου είπε, ότι στην κατασκευή του “Nord Stream 2” συμμετέχουν περισσότερες από 100 εταιρίες, από 12 ευρωπαϊκές χώρες, και ότι περίπου οι μισές από αυτές είναι γερμανικές. Ζήτησε τέλος να μην «περιοριστεί» η συζήτηση για κυρώσεις σε ένα μόνο τομέα!