Το θρίλερ της Πόλης και η οθωμανική διαχείριση από τον Ερντογάν

Παρά την σύγχυση που επικρατεί από τα μεσάνυχτα της Κυριακής σχετικά με τον νικητή των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη, οι τοπικές εκλογές στην Τουρκία έστειλαν σαφέστατα μήνυμα φθοράς στον Ερντογάν και την κυβέρνησή του. Οι εκλογές έγιναν άλλωστε εν μέσω οικονομικής κρίσης, η οποία πλήττει κυρίως τους αστικούς πληθυσμούς, και ο Ερντογάν είχε δώσει σε αυτές χαρακτήρα δημοψηφίσματος. Αποτελεί όμως αυτή η φθορά μια ουσιαστική ήττα του «σουλτάνου»;

Τα μηνύματα των προηγούμενων ημερών έδειχναν την δυσκολία επικράτησης του κόμματος του Ερντογάν, κυρίως στα αστικά κέντρα και τα παράλια, και ο ίδιος ανέμενε απώλειες σε κάποιους δήμους. Όχι όμως στην Άγκυρα και ακόμη περισσότερο στην Κωνσταντινούπολη, όπου παραδοσιακά το Κόμμα  Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και τα ισλαμικά κόμματα που προηγήθηκαν αυτού είχαν τον έλεγχο τα τελευταία 25 χρόνια.

Η αρχή έγινε από την Σμύρνη, την οποία το κόμμα του Ερντογάν δεν κατέκτησε ποτέ, αφού αποτελεί παραδοσιακό άντρο του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Η σαρωτική νίκη όμως του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων, Τουντς Σογιέρ, με ποσοστό που ξεπερνά το 58% και με διαφορά 20 ποσοστιαίων μονάδων από τον υποψήφιο του Ερντογάν ήταν η πρώτη γροθιά στο στομάχι του Τούρκου προέδρου.

Διαχείριση αποτελεσμάτων

Αν όμως η Σμύρνη θεωρούνταν χαμένη, η Άγκυρα θα έπρεπε για τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του να δώσει μια θετική γι αυτούς απάντηση. Τα πρώτα αποτελέσματα έδειχναν ένα μικρό προβάδισμα του υποψήφιου του κυβερνώντος κόμματος Μεχμέτ Οζχασεκί. Πολύ σύντομα όμως, η ροή επιβεβαίωσε τις δημοσκοπήσεις που ήθελαν αλλαγή φρουράς στον δήμο της τουρκικής πρωτεύουσας.

Ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος Μανσούρ Γιαβάς έκανε την ανατροπή και τελικά έκοψε το νήμα με κάτι παραπάνω από 50%. Η τάση ανατροπής σχολιάστηκε από τον Ερνογάν, σε συνέντευξη τύπου στην Κωνσταντινούπολη, όπου μίλησε για απώλεια κάποιων δήμων, αλλά θωρακίστηκε πίσω από την πρωτιά του κόμματός του σε εθνικό επίπεδο. Μια πρωτιά που δεν αμφισβητείται και που μαζί με το ακροδεξιό κόμμα του δίνει την απόλυτη πλειοψηφία. Η αντιπολίτευση όμως, είχε αρχίσει ήδη να πανηγυρίζει στην πρωτεύουσα και ο Ερντογάν έφυγε από την Κωνσταντινούπολη για την Άγκυρα.

Το θρίλερ της Κωνσταντινούπολης

Η απώλεια της πρωτεύουσας, για πρώτη φορά από το 2002, όταν ο Ερντογάν βγήκε στην κεντρική πολιτική σκηνή της Τουρκίας, ήταν εκείνη την ώρα το μεγαλύτερο πλήγμα για τον «σουλτάνο» και το κόμμα του. Αυτό που χρειαζόταν τώρα ήταν οπωσδήποτε μία νίκη στην Κωνσταντινούπολη για να μην πάρει η “ήττα” του χαρακτηριστικά πανωλεθρίας. Ή μια διαχείριση ενδεχόμενης ήττας στην Πόλη με τρόπο που να μειώνει τον “θρίαμβο” της αντιπολίτευσης.

Ο Ερντογάν ήθελε όμως νίκη στην Κωνσταντινούπολη και για έναν άλλον λόγο. Ο υποψήφιος του κόμματός του Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο οποίος έχει διατελέσει πρωθυπουργός και πρόεδρος της τουρκικής Βουλής, διεκδίκησε την δημαρχία μετά από προτροπή του ίδιου. Αν σε αυτά προστεθεί το γεγονός ότι η Κωνσταντινούπολη είναι η οικονομική και δημογραφική πρωτεύουσα της Τουρκίας, καθώς και η διεθνής της αίγλη (της Πόλης), μια ήττα και εκεί θα έδινε όντως την, έστω και αμφισβητούμενη, εικόνα κατάρρευσης του συστήματος Ερντογάν.

Έτσι την ώρα που προφανώς ο Τούρκος πρόεδρος ήταν εν πτήση προς την Άγκυρα, ο υποψήφιος του για τον δήμο της Κωνσταντινούπολης Γιλντιρίμ ανακοίνωσε την νίκη του, χωρίς  να έχει ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων. Είχε αρχίσει βεβαίως να κλείνει επικίνδυνα η ψαλίδα της μικρής πρωτιάς που του έδιναν τα αρχικά αποτελέσματα. Στην ενέργεια αυτή αντέδρασε έντονα ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Ιμάμογλου, ο οποίος ζήτησε αρχικά να περιμένουν όλοι την ολοκλήρωση της καταμέτρησης. Η μετάδοση αποτελεσμάτων όμως διακόπηκε, αφήνοντας έξω πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Κωνσταντινούπολης. Και εκεί άρχισε το θρίλερ.

Δύο νικητές ένας χαμένος    

Από την Άγκυρα, ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου κατήγγειλε διαχείριση των αποτελεσμάτων και ανακοίνωσε νίκη του κόμματός του στις τρεις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας: την Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και την Σμύρνη. Κάλεσε μάλιστα τα στελέχη του κόμματός του να μείνουν πάνω από τις κάλπες τα δύο επόμενα εικοσιτετράωρα, υπαινισσόμενος ακόμη και απόπειρες νόθευσης του αποτελέσματος. Την ίδια ώρα στην Κωνσταντινούπολη την νίκη του ανακοίνωνε και ο Ιμάμογλου, καταγγέλλοντας επίσης απόπειρες διαχείρισης των πολιτών.

Εντωμεταξύ, ο Ερντογάν είχε φτάσει στην Άγκυρα, όπου για πρώτη φορά αναγνώρισε μια πιθανή ήττα του κόμματός του στον δήμο της Κωνσταντινούπολης, αλλά επανέλαβε ότι το κόμμα του προηγείται σε εθνικό επίπεδο. Ο Ερντογάν γνωρίζει βεβαίως ότι η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη και η Άγκυρα δεν έχουν την ίδια βαρύτητα με ένα χωριό της Ανατολίας. Γνωρίζει όμως και ότι το κόμμα του είναι πρώτο μακράν στην τουρκική επικράτεια.

Σε μια προσπάθεια μάλιστα να προλάβει το ενδεχόμενο η αντιπολίτευση να ζητήσει εξελίξεις και στην κεντρική πολιτική σκηνή, ο Ερντογάν  τόνισε ότι η Τουρκία μέχρι το 2023 δεν έχει να αντιμετωπίσει άλλες εκλογικές αναμετρήσεις και έχει αρκετό χρόνο για να εφαρμόσει μια ισχυρή οικονομική πολιτική. Απέκλεισε έτσι οποιαδήποτε συζήτηση αιτήματος για πρόωρες εκλογές και έστειλε μήνυμα στα μικροαστικά και μεσοαστικά στρώματα της τουρκικής κοινωνίας, τα οποία καταψήφισαν τους υποψηφίους του με κριτήρια την κατάσταση της οικονομίας και τις αυταρχικές πολιτικές του.

Ο Ερντογάν άφησε βεβαίως ανοιχτό το ενδεχόμενο και για  προσφυγές, όπου κριθεί αναγκαίο, και ήδη κάτι τέτοιο ετοιμάζεται για την περίπτωση της Άγκυρας. Την ίδια ώρα, στην Κωνσταντινούπολη, αν και το Anadolu μεταδίδει πλέον νίκη της αντιπολίτευσης, ο Γιλντιριμ συντηρεί την εικόνα της μάχης «στήθος με στήθος». Πριν από λίγο μάλιστα το κόμμα του Ερντογάν επέμεινε ότι κέρδισε την Πόλη, υποστηρίζοντας ότι το αποτέλεσμα επηρεάστηκε από τα άκυρα ψηφοδέλτια.

Η ύπαρξη δύο νικητών δείχνει όμως τον έναν και μοναδικό χαμένο, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Ερντογάν. Η πρωτιά ωστόσο του κόμματός του σε εθνικό επίπεδο, σε συνδυασμό με τον έλεγχο που ασκεί στις δομές εξουσίας δεν μας επιτρέπει να μιλήσουμε για μια σαρωτική ήττα του «σουλτάνου», αλλά ενδεχομένως για μια «νίκη με απώλειες». Ο ίδιος ο Ερντογάν διαθέτει άλλωστε τις ικανότητες και την εξουσία να παρουσιάσει ως νίκη για τον ίδιο την εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής, κάτι που απέδειξε και με τον ομολογουμένως «οθωμανικό» τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται το εκλογικό αποτέλεσμα.