Το Βερολίνο, το “ειδικό μονοπάτι” και η άβυσσος

Μια σειρά από ανεξέλεγκτοι παράγοντες που εμφανίστηκαν ξαφνικά στο διεθνές προσκήνιο με υψηλή ένταση και αλληλεξάρτηση, προκαλούν σύγχυση στο Βερολίνο, το οποίο έχει συνηθίσει να προσαρμόζει την πραγματικότητα στο δικό του φαντασιακό με τις γνωστές ιστορικές συνέπειες. Οι παράγοντες αυτοί είναι εμβριθώς αναλυμένοι από τα γερμανικά ινστιτούτα και παρακολουθούνται στενά. Αυτό όμως, δεν σημαίνει στην πράξη και πολλά πράγματα, δεδομένου ότι το Βερολίνο αδυνατεί να «παίξει» σε πολυπαραγοντικά παίγνια, τα οποία απαιτούν κινήσεις εκτός κυτίου και απαιτούν προσαρμογές.

Έτσι, στην ουσία το μονολιθικό Βερολίνο είναι και πάλι αντιμέτωπο με μια πολλαπλή κρίση… εκτός γηπέδου του. Η αιφνίδια αποχώρηση των ΗΠΑ από την συμφωνία με το Ιράν συνοδεύτηκε με την σύσταση προς τη Γερμανία να σταματήσει το εμπόριο με αυτό το κράτος, στο οποίο δραστηριοποιούνται 10.000 επιχειρήσεις, εκ των οποίων 120 έχουν επιτόπια παραγωγή. Ανάλογα, και ίσως μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι γερμανικές εξαγωγές προς την Τουρκία, όπου η κατάρρευση της λίρας θα δημιουργήσει προβλήματα στην κάλυψη του εμπορικού της ελλείμματος (28%).

Η παράδοση στην Τουρκία των έξι υποβρυχίων από τη Γερμανία την επομένη της πρότασης βουλευτών στο αμερικανικό Κογκρέσο να μην παραδοθούν τα μαχητικά F35, ήταν μία αντίδραση δοκιμής της ανεκτικότητας της Ουάσιγκτον. Αν σε αυτό το σκηνικό προστεθούν και οι δασμοί Τραμπ στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, τότε, η Γερμανία θα δει τα εκρηκτικά της μεγέθη να δοκιμάζονται. Επιπλέον είναι και η αμερικανογερμανική αντιπαλότητα για τις υποχρεώσεις στο ΝΑΤΟ (2% του ΑΕΠ), έναντι των οποίων το Βερολίνο απάντησε ειρωνικά πως θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από 1,1 σε 1,2% του ΑΕΠ… Όλα αυτά προφανώς δεν θα περάσουν έτσι από την κυβέρνηση Τραμπ.

Αντιμέτωπη με το Brexit

Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, η Γερμανία είναι αντιμέτωπη με το τραυματικό Brexit που δημιουργεί αισθητή τρύπα στον κοινοτικό προϋπολογισμό (12 δισ. ευρώ) και πυροδοτεί νέα λιτότητα. Μέσα στο κλίμα αυτό, η άτυπη αντιπαλότητα Παρισίων-Βερολίνου για την αναδιάρθρωση της Eυρωζώνης, αν και κρατιέται σε κόσμιο επίπεδο, συνεχώς βαθαίνει.

Η υπαναχώρηση του Βερολίνου στο θέμα της εγγύησης των καταθέσεων θέτει σε δοκιμασία την τραπεζική ενοποίηση, ενώ οι απαιτήσεις του για έγκριση των αποφάσεων για την Ευρωζώνη από τα εθνικά κοινοβούλια, ουσιαστικά ακυρώνει όλο το πακέτο Μακρόν εκδημοκρατισμού της ζώνης του ευρώ. Βέβαια, ο Μακρόν δεν είναι Ολάντ, ούτε Σαρκοζί. Υπενθυμίζεται ότι είχε παραιτηθεί από υπουργός της κυβέρνησης Βαλς αντιτιθέμενος στην γερμανική πολιτική και δείχνει διατεθειμένος να επαναφέρει την ισορροπία στον γαλλογερμανικό άξονα.

Στο πλαίσιο αυτής της επικείμενης αντιπαράθεσης, ο Μακρόν θα έχει τη δυνατότητα να θέσει το ζήτημα των γερμανικών πλεονασμάτων που εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερα από το 6% που επιτρέπει η ευρωπαϊκή συνθήκη. Το Βερολίνο έχει φροντίσει εγκαίρως να επαναπατρίσει τον γερμανικό χρυσό και είναι έτοιμο για όλα, ακόμη και για μια αυτοκτονική αποχώρηση από την Ευρωζώνη. Αλλά μέχρι εκεί.

Το “ειδικό μονοπάτι”

Από την άλλη, αποκαλύπτεται ότι δεν διαθέτει την αναγκαία προσαρμοστικότητα για να ηγηθεί της Ευρώπης. Ακόμη και οι εξαρτημένες βαλτικές χώρες έχουν αρχίσει να αποσταστασιοποιούνται από την επιρροή του. Το μεγαλύτερο τμήμα της αστικής Ευρώπης χρεώνει στη Γερμανία την άνοδο της Ακροδεξιάς, εξ αιτίας της πολιτικής λιτότητας που έχει επιβάλει στην Ευρώπη.

Αυτό φάνηκε περίτρανα και στην εμμονική διαχείριση που κάνει στο ελληνικό ζήτημα, η οποία προκαλεί αντιδράσεις ακόμη και στον γερμανικό Τύπο, με τις αποκαλύψεις για τη μη επιβάρυνση των Γερμανών φορολογούμενων από το ελληνικό χρέος κ.ά. Αντιδράσεις προκαλεί και η συνέχιση της πολιτικής Σόιμπλε από τον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς μέσα στη Γερμανία. Κατηγορίες για εκλογική απάτη εκτοξεύονται προς το SPD που είναι και πάλι εγκλωβισμένο στον μεγάλο Συνασπισμό, με το γνωστό εκλογικό κόστος.

Θα το καταπιεί η νέα πρόεδρος του SPD Αντρέα Νάλες ή θα αντιδράσει για να μην περιθωριοποιηθεί το κόμμα της; Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν πολλά. Η Γερμανία μοιάζει και πάλι έρμαιο του «ειδικού μονοπατιού» (sonderweg) που πήρε στη σύγχρονη ιστορία, υποκινούμενη από ένα μίγμα ιδεοληψιών και μεταφυσικής, που εδράζονται στις θρησκειοποιημένες έννοιες του κράτους και του πεπρωμένου. Το αποτέλεσμα ήταν η Γερμανία να οδηγηθεί δύο φορές στην άβυσσο…