Το βληματοκεντρικό μοντέλο μάχης είναι ήδη και στη γειτονιά μας

Το βληματοκεντρικό μοντέλο μάχης είναι η ενσωμάτωση μεγάλου μέρους της πληροφοριοκεντρικής διαδικασίας (εντοπισμός του εχθρού – μετάδοση της πληροφορίας – αξιοποίηση της πληροφορίας για εξόντωση του εχθρού) στο ίδιο το βλήμα με τη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως προηγμένους φθηνούς αισθητήρες και ισχυρούς αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, που επιτρέπουν την αυτόνομη λειτουργία του.

Αυτή η ικανότητα ενισχύεται από το διαρκώς αυξανόμενο βεληνεκές των βλημάτων, την ενίσχυση της φονικότητάς τους, της ποικιλίας των αποτελεσμάτων που μπορούν να ασκήσουν στον αντίπαλο κλπ. Τέλος, τα βλήματα συνδυάζονται με την επίσης μεγάλη αύξηση των άυλων ικανοτήτων προβολής ισχύος που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), ο ηλεκτρονικός πόλεμος και ο κυβερνοπόλεμος.

Αξίζει να επισημανθεί ότι οι δύο τελευταίοι χώροι (domains) ενοποιούνται στην αντίληψη του Αμερικανικού Στρατού και αναφέρονται ως δράσεις στον κυβερνοχώρο και στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα (Cyber ElectroMagnetic Activities CEMA). Σε γενικές γραμμές, το βληματοκεντρικό μοντέλο μάχης αντιπαραθέτει στις πλατφόρμες του αντιπάλου (πολεμικά πλοία, μαχητικά αεροσκάφη κλπ) δικτυακές δομές προβολής ισχύος, κομβικό στοιχείο των οποίων είναι βλήματα διαφόρων τύπων. Κυρίως είναι πύραυλοι και ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς και αυξημένων δυνατοτήτων προσβολής τόσο στατικών όσο και κινούμενων στόχων με ακρίβεια.

Τέτοιας φιλοσοφίας ήταν τα δίκτυα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) που ανέπτυξε η Κίνα για να διώξει μακριά από τις ακτές της τα αμερικανικά πολεμικά πλοία και να εξασφαλίσει την κυριαρχία της στην Ανατολική και στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Αξίζει να σημειωθεί πως αυτές οι θάλασσες θεωρούνται από την Κίνα “γαλάζιο έδαφος”, δηλαδή ως ένα είδος προέκτασης της κινεζικής στεριάς μέσα στη θάλασσα.

Η μεθοδολογία της Πολυχωρικής Μάχης

Οι ΗΠΑ επένδυσαν σε παρόμοια μοντέλα για να διαπεράσουν τα κινεζικά πλέγματα, καθώς και τις “φυσαλίδες” αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής των χερσαίων ρωσικών δυνάμεων. Αυτές οι “φυσαλίδες” συνίσταντο σε πυκνά και επικαλυπτόμενα στρώματα αντιαεροπορικής άμυνας, έτσι ώστε η διείσδυση μαχητικών αεροσκαφών να καθίσταται απαγορευτική. Για να καλύψει αυτήν την απαίτηση, ο Στρατός των ΗΠΑ διαμόρφωσε τη μεθοδολογία της Πολυχωρικής Μάχης (Multi Domain Battle), η οποία προβλέπει τη σύζευξη των πέντε χώρων μάχης (στεριά, θάλασσα, αέρας, διάστημα και κυβερνοχώρος, μαζί με το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα) σε μια αδιαίρετη επιχειρησιακή ενότητα.

Πυρήνας της Πολυχωρικής Μάχης είναι η ικανότητα εκπομπής “διαχωρικών πυρών” (Cross Domain Fires) σε όλο το εύρος και βάθος του χώρου επιχειρήσεων. Με τον όρο “διαχωρικά πυρά” εννοούμε την ικανότητα ταυτόχρονης προσβολής στόχων στη στεριά, τη θάλασσα και τον αέρα, ει δυνατόν με τα ίδια όπλα. Όργανο υλοποίησης των αμερικανικών διαχωρικών πυρών είναι μια πολυεπίπεδη πυραυλική αρχιτεκτονική. Φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα είδος “πριονοκορδέλας” που θα διαπεράσει τα ρωσικά και κινεζικά πλέγματα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD), χτυπώντας από αποστάσεις ασφαλείας. Πυρήνας αυτής της αρχιτεκτονικής είναι ο πύραυλος PrSM (Precision Strike Missile) που αναφέρεται και ως Deep Strike και ο οποίος θα αντικαταστήσει τους πυραύλους ATACMS.

Ο PrSM είχε προβλεπόμενο βεληνεκές 499 χλμ για να μην παραβιάζει τους όρους της συνθήκης INF που ήταν τα 500 χλμ. Μετά την έξοδο των ΗΠΑ από τη συνθήκη INF τον Αύγουστο 2019, όμως, το βεληνεκές αναμένεται να αυξηθεί φθάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 600 χλμ. Οι PrSM θα έχουν διαχωρικές ικανότητες, όντας σε θέση να προσβάλουν κινούμενους στόχους σε στεριά και θάλασσα. Θεωρούνται αντίδοτα των ρωσικών πλεγμάτων αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD), αφού θα στοχεύουν συστήματα αεράμυνας, όπως είναι οι S-400.

Το βληματοκεντρικό μοντέλο μάχης

Ο πύραυλος PrSM θα τοποθετείται στους πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών Μ270
MLRS, τους οποίους διαθέτει και ο Ελληνικός Στρατός. Στη θέση ενός πυραύλου ATACMS θα μπαίνουν δύο PrSM, δηλαδή το σύστημα θα μπορεί να εξαπολύει τέσσερις εν συνόλω. Επίσης, δύο PrSM τοποθετούνται στο ελαφρύτερο HIMARS. Ας σημειωθεί ότι ο PrSM είναι απλώς το πρώτο στάδιο μιας πυραυλικής αρχιτεκτονικής.

Στο ενδιάμεσο στάδιο, για τα βεληνεκή μεταξύ 500-2000 χλμ, αναπτύσσεται ένας νέος πύραυλος, όπως ανακοινώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, ο οποίος επίσης θα μπορεί να προσβάλει στόχους τόσο στην στεριά όσο και στη θάλασσα. Το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει έναν πύραυλο πάνω στον οποίο θα τοποθετείται ένα υπέρ-υπερηχητικό (hypersonic) όχημα αερολίσθησης (HGV) που θα προσβάλει ακίνητους και κινητούς στόχους σε μεγάλες αποστάσεις. Ο πύραυλος αυτός αναπτύσσεται από το Ναυτικό και τον Στρατό των ΗΠΑ από κοινού και η πρώτη του δοκιμαστική εκτόξευση έγινε τον Μάρτιο 2019.

Στο κάτω μέρος αυτού του οικοδομήματος προβολής ισχύος, οι Αμερικανοί τοποθετούν το νέο σύστημα πυροβόλου ERCA (External Range Cannon Artillery). Σε αρχική φάση αυτό περιλαμβάνει το αυτοκινούμενο πυροβόλο M109A7 Paladin της BAE Systems με σωλήνα πυροβόλου μήκους 58 διαμετρημάτων, που θα μπορεί να προσβάλει στόχους σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 70 χλμ.

Για να παρέχονται δεδομένα στοχοποίησης σε αυτό το πολυώροφο βληματικό δίκτυο η αμερικανική SDA (Space Development Agency) αναπτύσσει μια νέα υπερφιλόδοξη διαστημική αρχιτεκτονική, τη National Defense Space Architecture. Αυτή θα αποτελείται από εκατοντάδες διασυνδεδεμένους δορυφόρους, οι οποίοι θα προσφέρουν δεδομένα στοχοποίησης στα συστήματα στο έδαφος. Στις 31 Αυγούστου 2020 η SDA επέλεξε τις εταιρείες Lockheed Martin και York Space Systems για την κατασκευή των 20 δορυφόρων της “Tranche 0”, που θα είναι το αρχικό στάδιο γι’ αυτήν τη δορυφορική αρχιτεκτονική.

Μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι όλα αυτά είναι για τις μεγάλες δυνάμεις και δεν αφορούν την Ελλάδα. Η πραγματικότητα είναι ακριβώς η αντίθετη. Πρώτον, επειδή αυτός είναι ο δρόμος, στον οποίο θα βαδίσουν οι ένοπλες δυνάμεις όλων σχεδόν των χωρών. Και όποιες σπεύσουν θα έχουν και το πλεονέκτημα έναντι όσων βραδυπορήσουν. Δεύτερον, επειδή η χώρα που ευθέως απειλεί την εθνική ασφάλεια της Ελλάδας, η Τουρκία, έχει ήδη κάνει μεγάλα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, εργαζόμενη συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες πάνω σε πυραυλικά συστήματα δικής της κατασκευής. Η δοκιμή του πυραύλου Tayfun με βεληνεκές πάνω από 500 χλμ είναι απλώς το τελευταίο και πιο εντυπωσιακό βήμα των Τούρκων.