Το ΄ζεστό-κρύο΄ του Τραμπ και η απάντηση της Τεχεράνης

Εν αναμονή των πρόσθετων κυρώσεων στο Ιράν, που εξήγγειλε και αναμένεται να οριστικοποιήσει σήμερα ο Τραμπ, οι ΗΠΑ φέρνουν το θέμα των πυρηνικών της Τεχεράνης στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Την ίδια ώρα, στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού κλιμακώνεται η ένταση με τους Ιρανούς να κατηγορούν την Ουάσινγκτον ως υπεύθυνη  και τον Αμερικανό πρόεδρο να δηλώνει ότι επιθυμεί διάλογο. Ο Πομπέο πάντως περιοδεύει στην Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ για ένα «τσεκ» των παραδοσιακών περιφερειακών συμμάχων.

Η περιοδεία του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας σε χώρες του Κόλπου γίνεται λίγα εικοσιτετράωρα, αφότου ο Τραμπ ματαίωσε στρατιωτικά πλήγματα  κατά του Ιράν, τα οποία είχε προηγουμένως αποφασίσει ως αντίποινα για την κατάρριψη αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους. Ο Πομπέο βρίσκεται ήδη στην Σαουδική Αραβία, στρατηγικό σύμμαχο των ΗΠΑ και κύριο ανταγωνιστή του Ιράν στην περιοχή, όπου θα έχει συναντήσεις με τον βασιλιά Σαλμάν και τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Οι συναντήσεις πραγματοποιούνται στον απόηχο της έκθεσης του ΟΗΕ για την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, με την οποία ο Διεθνής Οργανισμός ζητά την διεξαγωγή έρευνας για τον πρίγκιπα διάδοχο, Ωστόσο δεν είναι σαφές αν ο Πομπέο θα αναφέρει και αυτό το ζήτημα. Προέχει άλλωστε το θέμα του Ιράν και η επιβεβαίωση της στρατηγικής σύμπλευσης για την δημιουργία ενός διεθνούς συνασπισμού εναντίον της Τεχεράνης.

Χωρίς κοινό τόπο

Επόμενος σταθμός του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, πριν αναχωρήσει για την Ινδία, είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία βρέθηκαν στο στόχαστρο του Ιράν, καθώς από εκεί απογειώθηκε το μη επανδρωμένο αμερικανικό αεροσκάφος επιτήρησης. Η Τεχεράνη εξέφρασε ήδη επισήμως τα παράπονά της στα Εμιράτα, ο υπουργός Εξωτερικών των οποίων τάσσεται υπέρ του διαλόγου, τονίζοντας ότι η αποκλιμάκωση της έντασης στον Περσικό πρέπει να γίνει με πολιτικές λύσεις και διαπραγματεύσεις.

Αποκλιμάκωση της έντασης υποστηρίζει ότι επιδιώκει και η Τεχεράνη, διαμηνύοντας, παραλλήλως, ότι δεν θα ανεχθεί παραβίαση το εναέριου χώρου της και ότι θα απαντήσει σε κάθε αμερικανική επίθεση εναντίον της. Σε ποια βάση θα μπορούσαν να γίνουν όμως οι όποιες διαπραγματεύσεις για αποκλιμάκωση της έντασης, όταν δεν υπάρχει κοινός τόπος;

Οι ΗΠΑ, και από κοντά η Σαουδική Αραβία και η Βρετανία, κατηγορούν το Ιράν για τις επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια, ενώ το Ιράν από την πλευρά του αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη. Η Ουάσινγκτον επιμένει ότι το μη επανδρωμένο αεροσκάφος καταρρίφθηκε την ώρα που πετούσε πάνω από διεθνή ύδατα, ενώ το Ιράν κάνει λόγο για παραβίαση του εναέριου χώρου του. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν παρουσιάζει χάρτη με τις συντεταγμένες της πτήσης και ο Αμερικανός ομόλογός του τον χαρακτηρίζει «αναξιόπιστο και παιδαριώδη».

Ο Πομπέο είναι βέβαια, μαζί με τον Μπόλτον, οι εκφραστές της σκληρής γραμμής έναντι του Ιράν. Ανασταλτικά λειτουργούν όμως και οι παλινωδίες του Τραμπ, οι οποίες δέχονται έντονη κριτική και στις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίζεται να αποφασίζει χτύπημα και στην συνέχεια να το ματαιώνει. Προαναγγέλλει κυρώσεις, αλλά ζητά διάλογο και συμφωνία ακόμη και διμερή.

Μετά το drone

Ο Τραμπ, με την γνωστή μέθοδό του, αυτήν της πρόκλησης χάους, επιζητά να σύρει την Τεχεράνη σε μια συνθηκολόγηση. «Ξέρουν που θα μας βρουν, όταν είναι έτοιμοι» έχει πει πολλές φορές και το ίδιο επαναλαμβάνουν και κορυφαία στελέχη της κυβέρνησής του. Αυτό το «όταν είναι έτοιμοι» ερμηνεύεται όμως από τους Ιρανούς σε «όταν είναι έτοιμοι να δεχθούν αυτά που θέλουμε» και έτσι η Τεχεράνη απορρίπτει τον διάλογο.

Αναχωρώντας πάντως για τις χώρες του Περσικού, ο Πομπέο ανέφερε ότι οι Αμερικανοί είναι «έτοιμοι να διαπραγματευτούν χωρίς να θέτουν προϋποθέσεις» και ο σύμβουλος του Ροχανί, Χεσαμεντίν Ασενά, απάντησε σήμερα, αφήνοντας μια χαραμάδα για κάποιο διάλογο. Ο ίδιος σημείωσε βέβαια, ότι αν η Ουάσινγκτον θέλει από την Τεχεράνη να κάνει παραχωρήσεις πέραν της συμφωνίας του 2015, τότε και η ίδια θα πρέπει να προσφέρει περισσότερα κίνητρα από αυτά που προβλέπει η συμφωνία.

Οι Αμερικανοί όμως έχουν αποχωρήσει από την συμφωνία, καθώς ο Τραμπ ζήτησε την επέκτασή της στο βαλλιστικό πρόγραμμα  του Ιράν και στον περιορισμό του στρατηγικού ρόλου της Τεχεράνης στην Μέση Ανατολή. Το Ιράν αρνήθηκε και ο Τραμπ επανέφερε και επέκτεινε τις κυρώσεις που υπήρχαν πριν την σύναψή της. Την άρση αυτών των κυρώσεων θέτει ως προϋπόθεση η Τεχεράνη και αυτό ανέφερε ως «κόκκινη γραμμή» και ο σύμβουλος του Ροχανί.

Την κατάσταση φαίνεται ότι δυσκολεύουν όμως και οι μεσολαβητικές προσπάθειες τρίτων, οι οποίοι μεταβαίνουν στο Ιράν ως κομιστές των αμερικανικών επιδιώξεων. Η επίσκεψη του Ιάπωνα πρωθυπουργού Άμπε το μόνο που κατάφερε ήταν να φέρει την Τεχεράνη πιο κοντά στην Κίνα. Την ίδια τύχη είχε και η επίσκεψη του Βρετανού υπουργού αρμόδιου για την Μέση Ανατολή, Άντριου Μάρισον. Ο Βρετανός υπουργός κατηγόρησε το Ιράν για τις πρόσφατες επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια και ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείο Εξωτερικών, ούτε λίγο ούτε πολύ, του είπε να πάει να λύσει το Brexit.