Τορπίλη στον αγωγό Nord Stream 2 – Με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια οι ΗΠΑ

Σε μέρες ψυχρού πολέμου παραπέμπει η διαμάχη ΗΠΑ-Ρωσίας για την υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι, που εμπεριέχει ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις καθώς η ουσία των επικείμενων αμερικανικών κυρώσεων,  άπτεται  της διακοπής της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2. Η Ρωσία αντέδρασε έντονα στη διεύρυνση των κυρώσεων που αποφασίστηκαν από την ΕΕ, εκφράζοντας δυσαρέσκεια και επικρίνοντας τη στάση της.

Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν κάνει πλέον πράξη την επιθετική προσέγγισή της προς τη Ρωσία. Εξετάζει ένα πακέτο που περιλαμβάνει τρία είδη κυρώσεων, βάσει: του νόμου Μαγκνίτσκι στα άτομα που συνέλαβαν τον Ναβάλνι, του νόμου Chemical and Biological Weapons Control and Warfare Elimination Act του 1991 (CBW Act) και του Εκτελεστικού Διατάγματος 13382.

Επίσης, υπάρχουν και οι προτάσεις του Τραμπ για κυρώσεις, οποίος όμως δεν τις επέβαλλε, όπως ανάκληση βίζας ορισμένων Ρώσων αξιωματούχων και περιορισμό εξαγωγής κάποιων αντικειμένων διπλής χρήσης που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τη Ρωσία, για την κατασκευή όπλων μαζικής καταστροφής.

Η απειλή των κυρώσεων προκάλεσε την αποχώρηση ευρωπαϊκών εταιρειών από το έργο του Nord Stream 2, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία και θα παρακάμπτει την Ουκρανία. Το State Department έχει καταθέσει έκθεση στο Κογκρέσο για τον αγωγό που αναφέρει το ρωσικό πλοίο Vedura και την ιδιοκτήτρια του εταιρεία KVT-Rus, καθώς παραβιάζει τις απαγορεύσεις που έχουν τεθεί στο έργο.

Ωστόσο, δεν αναφέρει άλλα πλοία με ρωσική σημαία και ούτε ξεχωρίζει οποιαδήποτε γερμανική ή άλλη ευρωπαϊκή εταιρεία, που συμμετέχει στην κατασκευή του αγωγού. Καταγράφει μόνο τις δεκαοκτώ εταιρείες που έχουν ήδη αποχωρήσει από το έργο ή σχεδιάζουν να το πράξουν. Οι περισσότερες από τις εταιρείες είναι ασφαλιστικές εταιρείες και η πλειοψηφία τους έχει έδρα τη Βρετανία.

Κυρώσεις και εταιρείες

Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η ασφαλιστική Munich Re Syndicate Limited με έδρα το Μόναχο, η ελβετική Zurich Insurance Group, η Axa Group με έδρα το Παρίσι και η εταιρεία πολιτικών μηχανικών Bilfinger of Mannheim. Ο εκπρόσωπος του State Department Νεντ Πράις δήλωσε  ότι «αυτό δείχνει ότι οι νομοθετικοί στόχοι και οι ενέργειες μας υπήρξαν επιτυχείς… Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε τις εταιρείες στις οποίες δυνητικά μπορεί να επιβληθούν κυρώσεις».

Η αντίδραση της κυβέρνησης Μπάιντεν στον αγωγό αποτελεί και μια πρώτη δοκιμασία, καθώς θα πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ του Βερολίνου που υποστηρίζει τον αγωγό και του περιορισμού της ρωσικής ενεργειακής πολιτικής στην Ευρώπη. Η πίεση για να υιοθετηθεί μια πιο σκληρή γραμμή κατά του Nord Stream 2 αυξήθηκε μετά την δηλητηρίαση του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης Ναβάλνι, την οποία αμερικανικές κυβερνητικές αναφορές συνδέουν με τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας.

Ο Αμερικανός πρόεδρος και ο υπουργός Εξωτερικών του Άντονι Μπλίνκεν έχουν κάνει την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασικό πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής. Επιπλέον, ο Μπάιντεν είχε υποσχεθεί ότι δεν θα αφήσει αναπάντητη και τη μεγάλη κυβερνοεπίθεση που έγινε στις ΗΠΑ την οποία αποδίδει στη Ρωσία.

Οι ΗΠΑ θα συντονίσουν τις ενέργειες τους και με την ΕΕ στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με στόχο τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αντέδρασε έντονα στην επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ δηλώντας ότι «προσπαθούν να μας σταματήσουν με οικονομικές κι άλλες κυρώσεις, προσπαθούν να μπλοκάρουν διεθνή προγράμματα, για τα οποία ενδιαφέρονται κι άλλες πλευρές…Θέλω να τονίσω, για άλλη μία φορά, πως αυτή η πολιτική κατά της Ρωσίας δεν έχει καμία ελπίδα επιτυχίας».

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν να επιβάλουν κυρώσεις σε Ρώσους αξιωματούχους που συνδέονται με την φυλάκιση του Ναβάλνι και εξέφρασαν ανησυχία ότι η Μόσχα δείχνει να αντιμετωπίζει σαν εχθρό την ΕΕ.  Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, δήλωσε ότι οι νέες κυρώσεις, δεν θα στοχοποιούν ολιγάρχες από το περιβάλλον του Πούτιν, όπως είχαν ζητήσει οπαδοί του Ναβάλνι.

Ο ρόλος της ΕΕ

Η ΕΕ επέβαλε πέρυσι κυρώσεις σε έξι Ρώσους αξιωματούχους και σε ένα κρατικό επιστημονικό ινστιτούτο και αναμένεται να τις επεκτείνει και σε τέσσερις επιπλέον ανώτατους αξιωματούχους. Η απόφαση για μικρή επέκταση των κυρώσεων, υποδηλώνει τις διαφωνίες των κρατών-μελών σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης της Ρωσίας. Οι Ευρωπαίοι επέβαλαν μεγάλης κλίμακας κυρώσεις σε κλάδους της ρωσικής οικονομίας και σε ολιγάρχες για την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014 και για τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αντιδράει στην κατασκευή του αγωγου υποστηρίζει έναν ανανεωμένο διάλογο με τον Πούτιν, ενώ η Γερμανία που επιβλέπει την κατασκευή του Nord Stream 2 δεν θα δεχτεί κυρώσεις που θα σταματήσουν το έργο.

Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής (Λιθουανία, Εσθονία, Λετονία) έχουν ταχθεί κατά του αγωγού με το επιχείρημα ότι θα αυξήσει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Γνωρίζουν ότι θα τις παρακάμψει και ότι θα χάσουν τα τέλη διαμετακόμισης από το φυσικό αέριο που διέρχεται από την επικράτειά τους.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει να χτυπήσει τον Πούτιν εκεί που πονάει, να σταματήσουν τον αγωγο, που όμως θα τη φέρει αντιμέτωπη με το Βερολίνο. Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ο Nord Stream 2 θα καταστήσει την ανατολική Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων και των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, οικονομικά και ενεργειακά ευάλωτη και ότι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για εξάρτηση της Γερμανίας, από τη Ρωσία.