Τραμπ και Ευρώπη – Δύο αντίθετες προσεγγίσεις για το Ουκρανικό

Στην Ουκρανία συγκρούονται διαφορετικές προσεγγίσεις: η επιθετική, συναλλακτική στρατηγική του Τραμπ και η μακροπρόθεσμη, θεσμική προσέγγιση της ΕΕ. Η πρόσφατη δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι ανέδειξε τις βαθιές διαφορές στις διαπραγματευτικές τακτικές των διεθνών δρώντων. Ο Τραμπ προτείνει μια ταχεία εκεχειρία, δίνοντας έμφαση σε πιέσεις και άμεσες συμφωνίες, ενώ η ΕΕ επιδιώκει τη σταδιακή αποδυνάμωση της Ρωσίας, μέσω στρατιωτικής και οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας. Το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: ποια στρατηγική μπορεί να οδηγήσει σε μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη;

Η ειρηνευτική διαδικασία στην Ουκρανία παραμένει ιδιαίτερα περίπλοκη, καθώς καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές δεν φαίνεται διατεθειμένη σε ουσιαστικές παραχωρήσεις. Η Ρωσία υιοθετεί τη “Στρατηγική της Χρονοτριβής”, ποντάροντας στην κόπωση της Δύσης και στη σταδιακή μείωση της υποστήριξης προς την Ουκρανία.

Αντίθετα, η Ουκρανία εφαρμόζει τη “Στρατηγική της Εξωτερικής Πίεσης”, επιδιώκοντας αυξημένη στρατιωτική βοήθεια και αυστηρότερες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της στις διαπραγματεύσεις. Εν τω μεταξύ, διαμεσολαβητικές δυνάμεις, όπως η Τουρκία και η Κίνα, επιχειρούν να διαμορφώσουν μια “Ζώνη Πιθανού Συμβιβασμού”, ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν έχει βρεθεί κοινό έδαφος που να μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστική ειρηνευτική λύση.

Η προσέγγιση Τραμπ

Ο Τραμπ ακολουθεί μια διαπραγματευτική στρατηγική εμπνευσμένη από τις αρχές του βιβλίου “The Art of the Deal”, το οποίο εκδόθηκε το 1987 και αποδίδεται στον ίδιο. Οι αρχές αυτές έχουν διαμορφώσει τόσο την επιχειρηματική του σταδιοδρομία όσο και την πολιτική του τακτική, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει συμφωνίες και διαπραγματεύσεις. Η μέθοδός του βασίζεται σε τέσσερα βασικά στοιχεία:

• Μέγιστη πίεση και απειλές: Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι θα μπορούσε να εξαναγκάσει τη Ρωσία και την Ουκρανία σε συμφωνία πολύ σύντομα, αξιοποιώντας κυρώσεις, στρατιωτική πίεση και οικονομικούς περιορισμούς προς αμφότερες τις πλευρές.
• Δημιουργία Αβεβαιότητας: Η ρητορική του χαρακτηρίζεται από ασάφεια, χωρίς ξεκάθαρη δέσμευση για συνέχιση της αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία, κάτι που ενισχύει την πίεση για διαπραγματεύσεις.
• Διμερείς Διαπραγματεύσεις: Αντί να βασιστεί σε πολυμερείς θεσμούς (π.χ. ΝΑΤΟ και ΕΕ), ο Τραμπ επιδιώκει απευθείας συνομιλίες με τον Πούτιν και τον Ζελένσκι, προτάσσοντας την προσωπική του ικανότητα διαπραγμάτευσης.
• Στρατηγική του “καλού και κακού αστυνομικού”: Από τη μία εμφανίζεται σκληρός, διακόπτοντας τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ενώ από την άλλη δηλώνει διατεθειμένος να μεσολαβήσει για μια “δίκαιη συμφωνία”.

Ειρήνη δια της ισχύος

Η ΕΕ ακολουθεί μια μακροπρόθεσμη στρατηγική αποτροπής και φθοράς της Ρωσίας, υποστηρίζοντας την Ουκρανία πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά. Αυτή η στρατηγική στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

• Στρατιωτική βοήθεια και αποτρεπτική ικανότητα. Η ΕΕ χρηματοδοτεί την προμήθεια όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη (EPF). Ο στόχος είναι η Ουκρανία να διατηρήσει ισχυρή αμυντική ικανότητα, ώστε να διαπραγματευτεί από θέση ισχύος και να μην εξαναγκαστεί σε παραχωρήσεις.
• Οικονομικές κυρώσεις και στρατηγική φθοράς. Σκοπός είναι η μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της ρωσικής οικονομίας και η διάβρωση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων, ώστε η Μόσχα να μην μπορεί να συνεχίσει τον πόλεμο.
• Πολιτική και οικονομική ενσωμάτωση της Ουκρανίας. Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει την Ουκρανία ως υποψήφια προς ένταξη χώρα και προσφέρει χρηματοδοτική στήριξη δισ. ευρώ. Αυτό προσφέρει στην Ουκρανία ένα ισχυρό κίνητρο να συνεχίσει τη σύγκρουση, προσβλέποντας σε ένα ευρωπαϊκό μέλλον.
• Δημιουργία δυσμενών συνθηκών για τη Ρωσία. Οι κυρώσεις, η απομόνωση και η στρατιωτική υποστήριξη της Ουκρανίας αποσκοπούν στη διάβρωση της ρωσικής ηγεσίας, επιδιώκοντας να ενισχύσουν τις εσωτερικές πιέσεις προς τον Πούτιν για να αναζητήσει συμβιβασμό.

Διαπραγματευτικές προσεγγίσεις

Η προσέγγιση του Τραμπ, αν και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία παύση των εχθροπραξιών, δεν επιλύει τις βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης, αφήνοντας περιθώριο στη Ρωσία να εδραιώσει τα εδαφικά της κέρδη και να επανέλθει επιθετικά στο μέλλον. Παράλληλα, η ευθεία υπονόμευση των Ευρωπαίων ηγετών και η παράκαμψη των θεσμικών πλαισίων δημιουργούν ερωτήματα σχετικά με τα πραγματικά του κίνητρα και τις ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες της στρατηγικής του.

Αντίθετα, η ευρωπαϊκή στρατηγική, παρότι απαιτεί μεγαλύτερη αντοχή και πολιτικό κόστος, στοχεύει στη μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της ρωσικής επιθετικότητας. Η ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της Ουκρανίας αυξάνει τις πιθανότητες μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρηνευτικής λύσης, που δυνητικά θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ανάκτηση κατεχόμενων εδαφών. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της προσέγγισης εξαρτάται από τη συνοχή και την ανθεκτικότητα της Δύσης απέναντι στις προκλήσεις του χρόνου.

Συμπερασματικά, η προσέγγιση του Τραμπ ενέχει τον κίνδυνο να εδραιώσει τα ρωσικά εδαφικά κέρδη, ενώ η ευρωπαϊκή στρατηγική παρατείνει τον πόλεμο με αβέβαιο τελικό αποτέλεσμα. Το κλειδί για μια βιώσιμη ειρήνη ίσως δεν βρίσκεται αποκλειστικά σε μία από αυτές τις προσεγγίσεις, αλλά σε έναν συνδυασμό διπλωματικής πίεσης και στρατηγικής αποτροπής που θα δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για μια ισορροπημένη και δίκαιη συμφωνία.

______________________________

Ο Κωνσταντίνος Τσινταράκης είναι Σμηναγός ε.α, κάτοχος πτυχίου Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων, καθώς και μεταπτυχιακού τίτλου στα Οικονομικά των Επιχειρήσεων.