Τρίτωσε το κακό για την Μόσχα – Μετά το Κίεβο και το Χάρκοβο η Χερσώνα

Η ρωσική στρατιωτική απόσυρση από τη Χερσώνα είναι η τρίτη στρατιωτική ήττα των ρωσικών δυνάμεων μετά το Κίεβο και το Χάρκοβο. Είναι ένα βαρύ επικοινωνιακό πλήγμα για τη Ρωσία, με παράπλευρη συνέπεια την πιθανή αύξηση της ροής των δυτικών όπλων στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία, αφού αποδεικνύεται ότι η βοήθεια φέρνει αποτελέσματα στο πεδίο της μάχης. Είναι σαφές ότι η αποχώρηση από την Χερσώνα θα έχει συνέπειες και για την διεθνή εικόνα της Ρωσίας.

Σε μια έντονα διατυπωμένη ομιλία του στις 30 Σεπτεμβρίου, ο Πούτιν είχε δηλώσει ότι ήθελε «οι αρχές του Κιέβου και οι πραγματικοί αφέντες τους στη Δύση» να καταλάβουν ότι η Ρωσία θεωρούσε τους ανθρώπους που ζουν στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές (Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια) «πολίτες μας, για πάντα». Επί πλέον στις αρχές Μαΐου, ο γραμματέας του Γενικού Συμβουλίου του κυβερνώντος κόμματος “Ενωμένη Ρωσία” φέρεται να δήλωσε στους κατοίκους της πόλης ότι «η Ρωσία είναι για πάντα» στην Χερσώνα και ότι δεν θα υπάρξει «καμία επιστροφή στο παρελθόν». Με την υπαναχώρηση η Μόσχα χάνει την αξιοπιστία των δηλώσεων και απειλών της.

Η Χερσώνα περιλαμβάνει τις εκβολές του ποταμού Δνείπερου που διχοτομεί την Ουκρανία, ενώ η πόλη βρίσκεται στη δυτική όχθη. Είναι το μόνο μέρος όπου η Ρωσία είχε παρουσία στη δυτική όχθη του ποταμού και είχε ενισχύσει σημαντικά τα στρατεύματά της εκεί τους τελευταίους μήνες. Οι ουκρανικές δυνάμεις κατάφεραν να πλήξουν τις γέφυρες του ποταμού, με αποτέλεσμα την αδυναμία των ρωσικών δυνάμεων να παράσχουν προμήθειες και να εξασφαλίσουν την επιμελητεία στη δυτική πλευρά του ποταμού Δνείπερου.

Τα ρωσικά στρατεύματα απέκρουαν τις ουκρανικές επιθέσεις, αλλά ο κίνδυνος να περικυκλωθούν παρέμενε υψηλός. Η απόσυρση στην μια όχθη στις νέες γραμμές άμυνας φαίνεται να είναι μια δύσκολη και αμφιλεγόμενη απόφαση, αλλά προφανώς, υπαγορεύτηκε από στρατιωτική αναγκαιότητα. Η πιο κατάλληλη επιλογή ήταν να οργανωθεί η άμυνα κατά μήκος της γραμμής του ποταμού Δνείπερου, λαμβάνοντας αμυντικές θέσεις στην ανατολική όχθη του ποταμού. Μια πιθανή μάχη μεγάλης κλίμακας στη δυτική όχθη του ποταμού Δνείπερου θα οδηγούσε σε μεγάλες απώλειες και, σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, θα μπορούσε να υπονομεύσει τη μαχητική ικανότητα ολόκληρου του ρωσικού στρατού.

Χερσώνα: Οι συνέπειες της αποχώρησης

Η αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων θα υπονομεύσει την ασφάλεια πολλών στρατηγικά σημαντικών μη στρατιωτικών εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του υδροηλεκτρικού σταθμού Καχόβκα, και του καναλιού υδάτων της βόρειας Κριμαίας, που άνοιξε ξανά μετά από χρόνια υδάτινου αποκλεισμού της χερσονήσου. Η δε ανακοίνωση της αποχώρησης, αποτιμάται ήδη ως η πιο σημαντική ρωσική υποχώρηση στον πόλεμο της Ουκρανίας, λόγω της ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας της περιοχής.

Οι ρωσικές δυνάμεις αποσύρονται ανατολικά του ποταμού Δνείπερου, αφού αυτό φαίνεται να είναι το νέο φυσικό σύνορο μεταξύ της Ουκρανίας και των εδαφών που έχουν καταλάβει οι Ρώσοι στην Ουκρανία. Η Ρωσία εγκαταλείπει μια πόλη με υψηλό συμβολισμό που ιδρύθηκε από την Μεγάλη Αικατερίνη τον 18ο αιώνα, όσο και ένα στρατηγικό σημείο στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας, λίγες εβδομάδες αφότου διακήρυξε την προσάρτησή της, μαζί με τις άλλες ουκρανικές περιοχές.

Η απόφαση, η οποία χαρακτηρίστηκε από Ρώσο στρατιωτικό μπλόγκερ ως «μια μαύρη σελίδα στην ιστορία του ρωσικού στρατού», προκάλεσε πικρία και ανησυχία στη ρωσική πρωτεύουσα. Παρ’ όλα αυτά, τα κορυφαία πολεμικά γεράκια της Μόσχας με τις δηλώσεις τους, παρ’ όλη τη πικρή γεύση της υποχώρησης, συσπειρώθηκαν πίσω από την απόφαση εγκατάλειψης της Χερσώνας, «υποστηρίζοντας μία από τις πιο ταπεινωτικές υποχωρήσεις των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία», αναφέρει το Reuters.

Οι σκληροπυρηνικοί της Μόσχας

Σύμφωνα με τον Καντίροφ, «η Χερσώνα είναι μια δύσκολη περιοχή όπου δεν υπάρχει δυνατότητα τακτικής προμήθειας πυρομαχικών. Σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν, πήρε μια σοφή και διορατική απόφαση, απομάκρυνε τους πολίτες και διέταξε τα στρατεύματα να ανασυνταχθούν. Αφού ζύγισε όλα τα υπέρ και τα κατά, ο στρατηγός Σουροβίκιν, έκανε τη δύσκολη αλλά σωστή επιλογή ανάμεσα, σε παράλογες θυσίες για χάρη ηχηρών δηλώσεων και στη διάσωση των ανεκτίμητων ζωών των στρατιωτών», δήλωσε ο Τσετσένος ηγέτης, που έχει συχνά προτρέψει για μια πιο επιθετική προσέγγιση στον πόλεμο και έχει ζητήσει ακόμη και τη χρήση πυρηνικών όπλων μικρής ισχύος.

Μια άλλη φωνή του πολέμου, ο Πριγκόζιν, ιδρυτής της μισθοφορικής ομάδας Wagner, δήλωσε σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti το εξής: «Η απόφαση που έλαβε ο Σεργκέι Σουροβίκιν δεν είναι εύκολη, αλλά ενήργησε σαν άνθρωπος που δεν φοβάται την ευθύνη». Προφανώς κατανοούν την κρισιμότητα των στιγμών και η σειρά των υποστηρικτικών τους δηλώσεων τις τελευταίες ώρες δηλώνει μια συντονισμένη προσπάθεια να παρουσιάσουν ένα ενιαίο μέτωπο. «Ανάλογα με το με πόση ασφάλεια και αποτελεσματικότητα η Ρωσία θα καταφέρει να αποσύρει τους στρατιώτες και τον εξοπλισμό της, η αποχώρηση αυτή μπορεί να τη θέσει σε ισχυρότερη θέση για να διατηρήσει άλλες γραμμές του μετώπου στα νότια και ανατολικά της Ουκρανίας», δήλωσε ο στρατιωτικός αναλυτής Ρομπ Λι.

Η απώλεια της πόλης είναι ένα σημαντικό πλήγμα για τον πρόεδρο Πούτιν, τον αρχιστράτηγο της Ρωσίας, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει γλιτώσει τη δημόσια κριτική, καθώς γεράκια όπως ο Πριγκόζιν και ο Καντίροφ εστίαζαν την οργή τους στους στρατηγούς του. Αναμένεται ότι η επόμενος στόχος της ουκρανικής αντεπίθεσης θα μπορούσε να είναι η Ζαπορίζια, με απώτερο σκοπό ο ουκρανικός στρατός να κινηθεί προς τη Μαριούπολη για να κόψει ολόκληρη τη ρωσική ομάδα στην Ουκρανία, καθώς και το δρόμο από την ηπειρωτική Ρωσία προς την Κριμαία.

Οι γραμμές ανεφοδιασμού

Η περιοχή της Χερσώνας, στην οποία πριν τον πόλεμο έμεναν πάνω από 1.000.000 κάτοικοι, βρίσκεται στη Μαύρη Θάλασσα. Η ανακατάληψή της θα βοηθήσει το Κίεβο να ανακτήσει τον έλεγχο μέρους της ακτογραμμής κατά μήκος μιας θάλασσας που αποτελεί κρίσιμη οδό για τις εξαγωγές τροφίμων στις ξένες αγορές. Θα έθετε επίσης τη ρωσική Κριμαία, την οποία η Μόσχα θεωρεί ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντά της, εντός της εμβέλειας των ουκρανικών συστημάτων κατευθυνόμενων πυραύλων και των αμερικανικών πυραύλων HIMARS. Η χερσόνησος της Κριμαίας, την προσάρτηση της οποίας ο Πούτιν θεωρεί ως βασικό επίτευγμα των δύο και πλέον δεκαετιών του στην εξουσία, φιλοξενεί μια τεράστια ρωσική στρατιωτική δύναμη και τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας, τον οποίο η Μόσχα χρησιμοποιεί για προβολή ισχύος στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Η παροχή νερού στην Κριμαία θα τεθεί επίσης σε κίνδυνο αν η Ουκρανία ανακαταλάβει την περιοχή της Χερσώνας. Μετά την προσάρτηση της από τη Μόσχα, το Κίεβο μπλόκαρε την παροχή νερού μέσω μιας διώρυγας από τον ποταμό Δνείπερο. Όταν η Ρωσία κατέλαβε μέρη της περιοχής της Χερσώνας και της γειτονικής περιοχής Ζαπορίζια στα ανατολικά, κινήθηκε αμέσως για να ξεμπλοκάρει αυτό το ζήτημα. Η Ρωσία χρειάζεται το νερό για τον τοπικό πληθυσμό και για τις πολυάριθμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις της.

Αναμφισβήτητα ότι η Ρωσία έχει υποστεί αλλεπάλληλα πλήγματα σε έναν πόλεμο, τον οποίο είχε χαρακτηρίσει “ειδική στρατιωτική επιχείρηση”, επιχειρώντας πρωτίστως να εγκαταστήσει μία φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο. Η επιχείρηση απέτυχε με σημαντικές απώλειες για τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις, Το μεγάλο στρατηγικό λάθος της Μόσχας ήταν το γεγονός ότι χρησιμοποίησε μικρό μέρος των δυνατοτήτων της. Ο ρωσικός στρατός διαθέτει περίπου 1.200.000 εν ενεργεία στρατιώτες. Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί δεν εισέβαλε στην Ουκρανία με μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη; Η χώρα έχει μεγάλη συνοριακή γραμμή, αλλά δεν έχει κάποιον άμεσο κίνδυνο στα σύνορά της.

Με μία αρχική δύναμη 500.000 έως 600.000 στρατιωτών θα μπορούσε να επιφέρει καίριο πλήγμα στην ουκρανική άμυνα πριν επιτευχθεί πλήρως η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στις νατοϊκές δομές. Η αυξημένη στρατιωτική δύναμη θα επέτρεπε στη Μόσχα τη διεξαγωγή ενός άλλου είδους πολέμου, ο οποίος θα είχε στοιχεία “ολοκληρωτικού πολέμου”. Με τη λαθεμένη προσέγγιση του πολέμου δόθηκε άπλετος χρόνος στις νατοϊκές χώρες να μετατρέψουν την Ουκρανία σε χώρα με κυρίως νατοϊκό εξοπλισμό. Αγνόησαν ένα από τα βασικά δόγματα του πολέμου, που λέει ότι ο χρόνος δεν λειτουργεί ποτέ υπέρ του επιτιθέμενου.

Θεμελιώδη λάθη στρατηγικής

Τα λάθη της ρωσικής ηγεσίας δεν σταματούν εδώ. Η επιστράτευση που προκάλεσε και μία κοινωνική αναταραχή θα έπρεπε να σχεδιαστεί με διαφορετική προσέγγιση. Τα προβλήματα επί του πεδίου ήταν προφανή. Λόγω κυρίως έλλειψης επαρκών δυνάμεων, οι ρωσικές δυνάμεις ουσιαστικά καθηλώθηκαν στο μέτωπο του Μικολάγιεφ. Το Κρεμλίνο είχε τη δυνατότητα να αποσπάσει άμεσα από άλλες περιοχές, 300.000 στρατιώτες που ήταν ήδη εκπαιδευμένοι, ώστε να καλύψει άμεσα τα κενά στο μέτωπο και να αποστείλει τους επιστρατευθέντας να καλύψουν τα κενά από τις μετακινήσεις.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο η επιστράτευση θα ήταν περισσότερο “ανώδυνη” και θα είχε αποφευχθεί κατά πολύ η κοινωνική αναταραχή, η φυγή χιλιάδων νέων στο εξωτερικό και οι ειρωνικοί σχολιασμοί από τα δυτικά ΜΜΕ. Επί πλέον αυτή η απόφαση θα έπρεπε να ληφθεί την άνοιξη. Ένα πολεμικό μέτωπο 1.500 χιλιομέτρων, από το Μικολάγιεφ μέχρι το Χάρκοβο, απαιτούσε προφανώς μεγαλύτερες δυνάμεις. Η επιχείρηση διεξήχθη με αριθμητική κατωτερότητα, όταν η ισορροπία δυνάμεων που απαιτείται στην επίθεση επί του εδάφους είναι 3:1 και ακόμη και 5:1 σε αστικοποιημένες περιοχές. Ποια είναι η αιτία αυτών των λαθών; Κακή πληροφόρηση, ιδεοληψία ή αυταπάτες της ρωσικής ηγεσίας;

Πρόσφατα η Μόσχα αναθεώρησε, έστω καθυστερημένα, τον επιτελικό σχεδιασμό της, με τις επιθέσεις σε βασικές υποδομές της Ουκρανίας (ηλεκτροπαραγωγή, υδροδότηση, γέφυρες) με σκοπό αν όχι να παραλύσει, τουλάχιστον να καταστήσει πολύ δύσκολη την λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας, με απώτερο σκοπό να επιφέρει την αντίδραση του ουκρανικού λαού κατά του Ζελένσκι.

Τα ερωτήματα αυξάνονται προς τη ρωσική ηγεσία, γιατί δεν εφάρμοσε αυτό το νέο δόγμα από τις πρώτες ημέρες του πολέμου και εντονότερα; Μία απάντηση είναι ότι η εισβολή έγινε σε μία αδελφική χώρα με το 15% των κατοίκων να είναι Ρώσοι και περί το 42% ρωσόφωνοι, κατά συνέπεια, αυτό επέβαλλε μία προσεχτική διαχείριση του πολέμου. Αυτός ο πόλεμος, όμως, έχει προσλάβει υπαρξιακό χαρακτήρα για τη Ρωσία και σ’ αυτήν την περίπτωση λαμβάνονται υπόψη όλα τα δεδομένα, όταν μάλιστα τα λάθη και οι παραλείψεις απειλούν την ίδια τη δομή της χώρας…