Βελούδινο διαζύγιο ΗΠΑ-Φιλιππίνων – Ο Ντουτέρτε στρέφεται προς την Κίνα

Την στιγμή που η παγκόσμια επικαιρότητα είναι εστιασμένη στο πολεμικό μέτωπο της Συρίας, μία πολύ σημαντική είδηση ήρθε από τον μακρινό Ειρηνικό. Ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ροντρίγο Ντουτέρτε, έδωσε τέλος στην στρατιωτική συνεργασία της Μανίλα με την Ουάσιγκτον, ακυρώνοντας το Σύμφωνο Επισκεπτόμενων Δυνάμεων. Το συγκεκριμένο σύμφωνο, που ίσχυε από το 1999, επέτρεπε την ανάπτυξη αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην ασιατική χώρα.

Οι Φιλιππίνες, αποικία των ΗΠΑ μέχρι το 1946, υπήρξε προνομιακός σύμμαχος των Αμερικανών, ειδικά στον στρατιωτικό τομέα. Ο ίδιος ο Ντουτέρτε είχε χαρακτηρίσει παλαιότερα τον φιλιππινέζικο στρατό ως «φιλοαμερικανικό», σχολιάζοντας τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις που πραγματοποιούσε με τους Αμερικανούς. Πάντως, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων υποστήριξε δημόσια την απόφαση του Ντουτέρτε. Φαίνεται πως υπήρξε κάποια προσυνεννόηση με την Ουάσιγκτον, με δεδομένη την ασυνήθιστα χαλαρή στάση που επέδειξε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι «δεν ενοχλείται» από την «νόμιμη», όπως την χαρακτήρισε, απόφαση του Φιλιππινέζου ομολόγου του, ενώ ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας περιορίστηκε να την χαρακτηρίσει ως «ατυχή». Η πιο σοβαρή αμερικανική αντίδραση, ήρθε από τον επικεφαλής της ναυτικής διοίκησης των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, ναύαρχο Φίλιπ Ντέιβιντσον. Ο Ντέιβιντσον προειδοποίησε για τον κίνδυνο ενδυνάμωσης των τζιχαντιστικών ομάδων που δρουν στο νότιο τμήμα των Φιλιππίνων.

Οι προειδοποιήσεις του Αμερικανού ναυάρχου δεν είναι αβάσιμες, μιας και οι Φιλιππίνες έχουν ιστορικό ισλαμικής τρομοκρατίας. Εξάλλου, όπως έδειξε και η αιματηρή επίθεση του Ισλαμικού Κράτους στην Σρι Λάνκα, οι χώρες της Ασίας αποτελούν προσφιλή στόχο των τζιχαντιστών. Όμως θεωρούμε πως η σημαντικότερη ανησυχία του Αμερικανού ναυάρχου δεν είναι η δράση των τζιχαντιστών, αλλά η Κίνα, έστω και αν αποφεύγει να την κατονομάσει.

Ο ακήρυχτος πόλεμος Κίνας-Φιλιππίνων

Ήταν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, κατά την επίσκεψη του τον περασμένο Μάρτιο στις Φιλιππίνες, που είχε υπενθυμίσει εμφατικά τις αμερικανικές προτεραιότητες. Υπερασπιζόμενος την στρατιωτική συνεργασία Ουάσιγκτον-Μανίλας, o Μάικ Πομπέο είχε χαρακτηρίσει ως «απειλή» τις δραστηριότητες της Κίνας στην Νότια Σινική Θάλασσα. Ο Πομπέο αναφέρονταν στον ακήρυχτο πόλεμο που μαίνεται τα τελευταία χρόνια, μεταξύ της Κίνας και άλλων ασιατικών χωρών.

Η Κίνα αντιπαρατίθεται με τις Φιλιππίνες, το Βιετνάμ, την Ταϊβάν και την Μαλαισία για τον έλεγχο βραχονησίδων και τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών στην Νότια Σινική Θάλασσα. Οι διεκδικήσεις της Κίνας είναι αντίστοιχες με αυτές της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Μεσόγειο. Το Πεκίνο θεωρεί την Νότια Σινική Θάλασσα ως «χώρο εθνικής κυριαρχίας της», όπως έχει αναφέρει χαρακτηριστικά στην αρθρογραφία του ο καθηγητής Γεωπολιτικής Κώστας Γρίβας, αγνοώντας ακόμα και το δίκαιο της θάλασσας.

Μάλιστα τον Ιούλιο του 2016, το Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης καταδίκασε τις διεκδικήσεις της Κίνας στην Νότια Σινική Θάλασσα, δικαιώνοντας την μονομερή προσφυγή των Φιλιππίνων. Όπως αναμένονταν, η Κίνα αντέδρασε σαν μεγάλη δύναμη. Πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων την απόφαση του Δικαστηρίου, χαρακτηρίζοντας την «αστήρικτη». Είναι φανερό πως οι Κινέζοι πιστεύουν στο «πολιτικό δίκαιο», όπως είχε αναφέρει ο πρόεδρος Ερντογάν, κατά την τελευταία επίσκεψη του στην Ελλάδα.

Ο “εκτελεστής” Ροντρίγο Ντουτέρτε

Η εκλογή του αντιαμερικανού και λαϊκιστή Ντουτέρτε στην προεδρία που ακολούθησε, σήμανε μία νέα εποχή στις σχέσεις Μανίλας-Πεκίνου. Ο Ντουτέρτε επεδίωξε εξαρχής στενούς οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα. Όταν είχε επισκεφτεί την Κίνα, τον Οκτώβριο του 2016, συνοδεύονταν από μια “στρατιά” εκατοντάδων Φιλιππινέζων επιχειρηματιών. Ενώπιον του Κινέζου προέδρου, είχε δηλώσει πρόθυμος να «βάλει στην άκρη» τις διαφορές Φιλιππίνων-Κίνας. Ο Ντουτέρτε πρόκρινε την ειρήνευση με την Κίνα, προκειμένου να εστιάσει στον δικό του “εσωτερικό πόλεμο”.

Έναν πόλεμο που έχει κηρύξει στις γειτονιές των Φιλιππίνων, τον επονομαζόμενο “πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Θυμίζοντας τον Τσαρλς Μπρόνσον στην σειρά ταινιών “Ο Εκτελεστής”, ο Ντουτέρτε έχει εξαπολύσει στους δρόμους τάγματα θανάτου από άνδρες της αστυνομίας και φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές, τα οποία προβαίνουν σε εξωδικαστικές εκτελέσεις εμπόρων ναρκωτικών.

Ο αιματηρός πόλεμος του Ντουτέρτε έχει προκαλέσει χιλιάδες νεκρούς και τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, τις οποίες αγνοεί επιδεικτικά ο Φιλιππινέζος πρόεδρος. Ο Ντουτέρτε θα μείνει σίγουρα στην ιστορία για τους πρωτοφανείς υβριστικούς χαρακτηρισμούς που εκτοξεύει κατά των διεθνών επικριτών του, μεταξύ άλλων είχε αποκαλέσει τον Ομπάμα «…ανας γιο», όπως και για τις παρανοϊκές δηλώσεις που, κατά καιρούς, προβαίνει.

Μία από τις πιο χαρακτηριστικές του ήταν όταν σύγκρινε τον εαυτό του με τον Αδόλφο Χίτλερ, λέγοντας πως θα τον «χαροποιούσε» να σκοτώσει όλους τους Φιλιππινέζους χρήστες και εμπόρους ναρκωτικών! Την στιγμή που “ψιθυρίζονταν” η παραπομπή του Ντουτέρτε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για “εγκλήματα πολέμου”, η Κίνα επέλεξε, εξαρχής, να υποστηρίξει την αιματηρή “σταυροφορία” του αμφιλεγόμενου Φιλιππινέζου προέδρου.

«Να γλιτώσει λεφτά» θέλει ο Τραμπ!

Πάντως προκαλεί πράγματι εντύπωση η απάθεια του Ντόναλντ Τραμπ, μοιάζει να αδιοφορεί για το ενδεχόμενο να στραφεί ο Ντουτέρτε προς την Κίνα. Πόσο μάλλον όταν έχει, ουκ ολίγες φορές, χαρακτηρίσει την Κίνα ως «απειλή» για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Ο ίδιος σχεδόν πανηγύρισε δηλώνοντας ευτυχής που οι ΗΠΑ «θα γλιτώσουν λεφτά», από τον περιορισμό της στρατιωτικής τους παρουσίας στις Φιλιππίνες!

Τελικά το δόγμα «Πρώτα η Αμερική» του Τραμπ δεν περιλαμβάνει μόνο την (μερική) απόσυρση των ΗΠΑ από την Μέση Ανατολή, αλλά όπως φαίνεται ακόμη και από τον Ειρηνικό! Ο Αμερικανός πρόεδρος, που έχει θέσει ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση της Κίνας, εμφανίζεται πρόθυμος να εξυπηρετήσει τα κινεζικά συμφέροντα στην Μανίλα, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον προκάτοχο του. Ενώ οι Αμερικανοί υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών καταφέρονταν κατά της Κίνας στο Μόναχο, την ίδια στιγμή ο Τραμπ πανηγυρίζει που ο Ντουτέρτε είναι έτοιμος να αγκαλιάσει την Κίνα!

Επομένως ο Τραμπ που αδιαφορεί για την τύχη μιας παλιάς αμερικανικής αποικίας, που είναι πρόθυμος να τερματίσει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία σε μία περιοχή “γεωπολιτικό φιλέτο”, θα υπερασπιστεί, για παράδειγμα, τα ελληνικά συμφέροντα έναντι της Τουρκίας, για να κρατήσουν οι ΗΠΑ τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και του Βόλου; Με δεδομένα τα αμερικανικά ανοίγματα που παρατηρούμε τελευταία προς την Τουρκία, φαίνεται πως τελικά ο Ειρηνικός «δεν κείται μακράν»!