Βγήκαν μαχαίρια στις σχέσεις Πούτιν-Ερντογάν – Σφήνα Πομπέο υπέρ Τουρκίας

Μαχαίρια βγήκαν στην αντιπαράθεση Μόσχας-Άγκυρας για την κατάσταση στην Ιντλίμπ, παρότι ο Ερντογάν έδειξε να μην επιδιώκει νέα κλιμάκωση. Την ίδια ώρα ο Πούτιν παραμένει “βουβός και ατάραχος” ο Λαβρόφ όμως σήκωσε το γάντι που πέταξε ο Τούρκος πρόεδρος και δεν χαρίστηκε σε τίποτα. Παρέμβαση υπήρξε, μετά από καιρό, και από τις ΗΠΑ, με τον Πομπέο να δηλώνει ότι η Ουάσιγκτον τάσσεται πλήρως υπέρ της Τουρκίας.

Η Άγκυρα δεν τήρησε σημαντικές δεσμεύσεις που ανέλαβε στο πλαίσιο των συμφωνιών με την Μόσχα για την Ιντλίμπ είπε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Rossiskaya gazeta. Μόνο που αυτή την φορά, ο Λαβρόφ δεν περιορίστηκε σε γενικές κρίσεις και δεν χρησιμοποίησε και τόσο διπλωματική γλώσσα.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε ευθέως την Άγκυρα ότι «δεν  μπόρεσε να διαχωρίσει την ένοπλη αντιπολίτευση», ό, τι έχει απομείνει δηλαδή από τους Σύρους αντικαθεστωτικούς αντάρτες με τους οποίους συνεργάζεται, από τους τζιχαντιστές «τρομοκράτες της “Τζεμπχάτ αλ Νούσρα” (το πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα) που μετεξελίχθηκε σε “Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ”. Ανέφερε επίσης ότι η “συριακή αντιπολίτευση” είναι «έτοιμη για διάλογο με την κυβέρνηση της Δαμασκού στο πλαίσιο της πολιτικής διαδικασίας».

Καρφί για τη Λιβύη

Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι ότι για πρώτη φορά η Μόσχα έκανε λόγο, και μάλιστα σε ανώτατο διπλωματικό επίπεδο, για το γεγονός ότι «εκατοντάδες μαχητές από την “αλ Νούσρα” και από την “Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ”  έχουν πάει στην Λιβύη για να συμμετέχουν σε εχθροπραξίες». Ο Λαβρόφ συνέδεσε άμεσα αυτήν την εξέλιξη με τους κινδύνους και τις απειλές που προέρχονται από την “αποστρατικοποιημένη ζώνη” της Ιντλίμπ. Μία ζώνη που βεβαίως δεν έγινε ποτέ, με υπαιτιότητα του Ερντογάν, στον οποίο είχε ανατεθεί από τον Πούτιν ο διαχωρισμός ανταρτών και τζιχαντιστών.

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών δεν έμεινε όμως μόνον σε αυτά, καθώς απέδωσε στην μη δημιουργία της “αποστρατικοποιημένης ζώνης” τις συχνές επιθέσεις των τζιχαντιστών στην ρωσική βάση Χμεϊμίμ, αλλά και εναντίον συριακών στρατιωτικών και πολιτικών στόχων στην Ιντλίμπ. Παραλλήλως αναφέρθηκε και σε κινήσεις ανάπτυξης τουρκικών στρατευμάτων εντός της ζώνης αποκλιμάκωσης, χωρίς να υπάρχει σχετική προειδοποίηση από την Άγκυρα.

Σε αυτήν την έλλειψη ενημέρωσης απέδωσε και τις πρόσφατες επιθέσεις, επαναλαμβάνοντας ότι θέση της Μόσχας παραμένει η τήρηση των συμφωνιών του Σότσι, χαρακτηρίζοντας «ιδιαίτερα λυπηρό» το ό,τι η τουρκική πλευρά απειλεί με απάντηση.

Ο φόβος του Ερντογάν

Ο Λαβρόφ δεν αναφέρθηκε καθόλου, ωστόσο, στο θέμα της προώθησης των συριακών δυνάμεων στην βορειοδυτική επαρχία, μία εξέλιξη που έχει εξοργίσει τον Ερντογάν, ο οποίος κατά την επιστροφή του από το Κίεβο είπε ότι η Τουρκία δεν θα δώσει την ευκαιρία στη Δαμασκό να κερδίσει έδαφος.

Φανερά, ο Τούρκος πρόεδρος απέδωσε την αντίδρασή του για την επέλαση του συριακού στρατού στην Ιντλίμπ, στο γεγονός ότι αυτή δημιουργεί ένα νέο κύμα εκτοπισμένων προς την Τουρκία. Ο κρυφός φόβος του είναι, όμως, ότι μια εδραίωση του Άσαντ στην Ιντλίμπ, με την στήριξη των Ρώσων, θα θέσει αυτομάτως το θέμα της τουρκικής παρουσίας στο Αφρίν και σε άλλες περιοχές των Κούρδων.

Αν και την προηγούμενη ημέρα ο Ερντογάν επιχείρησε έναν αντιπερισπασμό, δηλώνοντας ότι η Τουρκία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ την προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία, στην επιστροφή του από την ουκρανική πρωτεύουσα έδειξε να μην επιδιώκει νέα ένταση.  Άλλωστε, αυτοί που ήθελε να ακούσουν τη θέση του για την Κριμαία, την είχαν ήδη ακούσει. Απείλησε βέβαια τη Δαμασκό με συνέπειες, ανέφερε όμως ότι δεν υπάρχει ανάγκη «για σύγκρουση ή μια μεγάλη διένεξη» με τη Μόσχα και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν. Ανέφερε τέλος ότι οι εξελίξεις δεν επηρεάζουν την προμήθεια των S-400.

Η στήριξη Πομπέο και η απάντηση

Η επικοινωνία με τον Πούτιν έγινε τελικά αργά απόψε και ο Ερντογάν διαμήνυσε στον Ρώσο ομόλογό του, ότι η απάντηση της Άγκυρας θα γίνει με «τον πιο σθεναρό τρόπο», αν υπάρξει νέα επίθεση του συριακού στρατού εναντίον τουρκικών θέσεων.

Έκπληξη προκάλεσε πάντως η, μετά από αρκετό καιρό, παρέμβαση των Αμερικανών στην συριακή κρίση. Με ανακοίνωσή του, ο Πομπέο εξέφρασε την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ στην Τουρκία για την στρατιωτική δράση της στην Ιντλίμπ ενάντια στις δυνάμεις του Άσαντ. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας δήλωσε επίσης ότι η Ουάσιγκτον στέκεται στο πλευρό του «νατοϊκού συμμάχου της» και καταδικάζει τις «διαρκείς, αδικαιολόγητες και ανελέητες», όπως τις χαρακτηρίζει επιθέσεις του Άσαντ, της Ρωσίας, του Ιράν και της Χεζμπολάχ «ενάντια τον πληθυσμό της Ιντλίμπ».

Οι Αμερικανοί είδαν στην επιδείνωση των σχέσεων της Άγκυρας με τη Μόσχα μια καταπληκτική ευκαιρία να επιχειρήσουν μία νέα προσέγγιση με τον Ερντογάν. Και αυτό, παρά τα ανοιχτά θέματα και τις όχι και τόσο καλές σχέσεις των δύο χωρών, το τελευταίο διάστημα. Η επίκληση μάλιστα του όρου «σύμμαχος στο ΝΑΤΟ» αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο και για μια ευρύτερη στήριξη των τουρκικών ενεργειών στη Συρία.

Την ίδια ώρα, επί του πεδίου, όπως υποστηρίζει το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τουρκικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί στην στρατηγικής σημασίας πόλη Σαρακέμπ. Πρόκειται για μια πόλη, η οποία έχει σχεδόν εκκενωθεί και αποτελεί τον επόμενο στόχο του συριακού στρατού μετά την ανακατάληψη της Μααράτ αλ Νουμάν. Αν η Δαμασκός αποκτήσει και την Σαρακέμπ, αποκτά απευθείας σύνδεση με το Χαλέπι και βρίσκεται πλέον πολύ κοντά στο Αφρίν και άλλες θέσεις των Τούρκων. Κάτι που αποτελεί τον εφιάλτη του Ερντογάν.

Η περιοχή πάντως, μετά τις τελευταίες εξελίξεις, μόνον αποστρατικοποιημένη ζώνη δεν θυμίζει. Από την στιγμή μάλιστα, που ο συριακός στρατός έχει καταλάβει τα χωριά γύρω από την Σαρακέμπ και ο τουρκικός στρατός είναι μέσα σε αυτήν, μια σύγκρουση φαντάζει περισσότερο δυνατή από ποτέ.