Βόμβες πριν τις εκλογές στο Αφγανιστάν

Έξαρση παρουσιάζουν τις τελευταίες εβδομάδες οι βομβιστικές επιθέσεις στο Αφγανιστάν, με αποκορύφωμα αυτήν της Κυριακής που είχε στόχο τον αντιπρόεδρο του Γάνι, Αμρούλα Σάλεχ. Οι επιθέσεις σημειώνονται λίγες εβδομάδες μετά τις συνομιλίες για ειρήνευση και ενώ οι Ταλιμπάν έχουν απορρίψει τις απευθείας διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση.

Στην βομβιστική επίθεση της Κυριακής, την οποία ακολούθησε ανταλλαγή πυρών, σκοτώθηκαν τουλάχιστον είκοσι άτομα και τραυματίστηκαν περίπου πενήντα. Ο κύριος στόχος, ο υποψήφιος αντιπρόεδρος του Αφγανιστάν, υπέστη πάντως μόνο επιπόλαια τραύματα. Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών η έκρηξη σημειώθηκε σε ένα δρόμο κοντά στο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Γκαλίμπ και στην Πλατεία Σαχίντ. Αμέσως μετά, ομάδα εξτρεμιστών εισέβαλε στον χώρο του Πανεπιστημίου και έβαλε κατά του γραφείου του υποψήφιου αντιπροέδρου.

Ο Σάλεχ τραυματίστηκε από θραύσματα προτού απομακρυνθεί με ασφάλεια από τα γραφεία του κόμματός του Afghanistan Green Trend (AGT), τα οποία βρίσκονται δίπλα στο πανεπιστήμιο. Για «εχθρούς του κράτους» έγραψε στο twitter ο πρόεδρος Γάνι, χαρακτηρίζοντας «περίπλοκη» την επίθεση και «αδελφό» τον υποψήφιο αντιπρόεδρο.

Πολέμιος των Ταλιμπάν

Ο Σάλεχ, ο οποίος στηρίζεται από τη μειονότητα της τατζικικής εθνότητας του Αφγανιστάν, αποτελεί προσωπική επιλογή του Γάνι για την αντιπροεδρία. Είναι όμως, παραλλήλως, ένας ασυμβίβαστος αντίπαλος των Ταλιμπάν και πολλών άλλων σκληροπυρηνικών ισλαμιστικών οργανώσεων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι την περασμένη εβδομάδα, η Καμπούλ επλήγη από τρεις διαδοχικές εκρήξεις βομβών, την ευθύνη για τις οποίες ανέλαβαν το Ισλαμικό Κράτος και οι Ταλιμπάν. Το ίδιο κλίμα επικρατεί όμως και στην επαρχία, αφού την περασμένη Πέμπτη, μέσα σε δώδεκα ώρες σκοτώθηκαν τουλάχιστον 62 άνθρωποι σε διάφορες επιθέσεις στο Αφγανιστάν.

Μάλιστα σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση της αποστολής του ΟΗΕ  (UNAMA) οι ανθρώπινες απώλειες από βομβιστικές επιθέσεις παρουσιάζουν αύξηση 21% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, χωρίς να περιλαμβάνονται σε αυτές τα θύματα από επιθέσεις αυτοκτονίας. Η αύξηση αυτή ανησυχεί ιδιαίτερα τον ΟΗΕ, καθώς εμφανίζεται σε μια περίοδο συνεχιζόμενων και παρατεταμένων συνομιλιών ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους Ταλιμπάν προκειμένου να βρεθεί πολιτική λύση για την κρίση στο Αφγανιστάν.

Οι επιθέσεις, ωστόσο, αυξάνονται από όλες τις πλευρές, καθώς επικρατεί η αντίληψη ότι η στρατιωτική πίεση αυξάνει την  διαπραγματευτική θέση. Η βία όμως οδηγεί σε σκλήρυνση των θέσεων των δύο πλευρών και ήδη οι Ταλιμπάν, ένα εικοσιτετράωρο πριν την  επίθεση κατά του Σάλεχ, απέρριψαν τις απευθείας διαπραγματεύσεις με την αφγανική κυβέρνηση.

Τις συνομιλίες αυτές τις ανακοίνωσε η κυβέρνηση της Καμπούλ, αναφέροντας ότι η συνάντηση θα γίνει τις επόμενες δύο εβδομάδες και ότι η ίδια θα μετέχει με δεκαπενταμελή αντιπροσωπεία. Οι Ταλιμπάν  απάντησαν όμως ότι δεν έχουν τέτοια σχέδια και απέρριψαν την κυβερνητική πρόταση. Τόνισαν μάλιστα ότι «ενδοαφγανικές συνομιλίες θα αρχίσουν, μόνον αφού ανακοινωθεί μια απόσυρση των ξένων δυνάμεων».

Νέος γύρος στη Ντόχα

Την ίδια ώρα, οι συγκρούσεις μαίνονται και η κάθε μία πλευρά πανηγυρίζει νίκες επί των εχθρών, αν και τα περισσότερα θύματα είναι άμαχοι. Παραλλήλως, βρίσκεται σε εξέλιξη ο όγδοος γύρος των Αμερικανών με τους Ταλιμπάν και ο ειδικός επιτετραμμένος των ΗΠΑ, Ζαλμάι Χαλιλζάντ, πέρασε τι προηγούμενες ημέρες από την Καμπούλ και στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς την πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, όπου γίνονται οι συναντήσεις.

Στις συνομιλίες δεν μετέχει όμως η κυβέρνηση της Καμπούλ και ο πρόεδρος Γάνι δεν κρύβει την αγανάκτησή του για το γεγονός ότι οι Αμερικανοί έχουν παραμελήσει τελείως την κυβέρνησή του, στις επαφές που έχουν εδώ και περίπου έναν χρόνο με τους Ταλιμπάν. Σε αυτήν την αγανάκτηση τις τελευταίες ημέρες προστέθηκε όμως και η οργή και ο λόγος δεν είναι άλλος από τον Τραμπ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, υποδεχόμενος στον Λευκό Οίκο τον πρόεδρο του Πακιστάν, Ιμράν Καν, είπε ότι θα μπορούσε να εξαφανίσει το Αφγανιστάν μέσα σε δέκα ημέρες, αλλά δεν θέλει να σκοτώσει δέκα εκατομμύρια ανθρώπους. Και όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε τις αντιδράσεις όλων, κυβερνητικών και Ταλιμπάν, με τον πρόεδρο Γάνι να ζητά εξηγήσεις.

Ο Τραμπ είπε όμως και άλλα, διαβεβαιώνοντας ότι το Πακιστάν  βοηθάει, πλέον, πολύ και «θα κάνει πολλά» για την επίλυση της αφγανικής κρίσης, ειδικά προς την κατεύθυνση της διατυπωμένης θέσης του να αποσυρθούν οι Αμερικανοί από την περιοχή. Το Ισλαμαμπάντ ασκεί επιρροή στους ισλαμιστές μαχητές και, όπως είπε ο Χαν, αυτοί στράφηκαν προς το Πακιστάν.

Παρέμβαση από το Πακιστάν

Η κυβέρνηση του Γάνι, ωστόσο, δεν βλέπει με καλό μάτι αυτήν την επιρροή, ενώ και ο ίδιος ο Τραμπ, πριν ενάμιση χρόνο είχε κατηγορήσει το Ισλαμαμπαντ ότι προσφέρει «καταφύγιο στους τρομοκράτες» που  κυνηγούν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν». Η κυβέρνηση της Καμπούλ δεν βλέπει με καλό μάτι όμως ούτε την σύνδεση της αποχώρησης των Αμερικανών με το ενδεχόμενο επαναφοράς των Ταλιμπάν στην εξουσία, ασχέτως αν αυτοί ελέγχουν ήδη τη μισή χώρα.

Ο Χαν δεσμεύτηκε πάντως ότι θα συναντηθεί με τους Ταλιμπάν και  διαβεβαίωσε πως έχει συζητήσει με τον Αφγανό πρόεδρο Ασράφ Γάνι. Ανέφερε, ωστόσο, ότι το εγχείρημα έχει δυσκολίες, επειδή πρόκειται «για ένα αποκεντρωμένο κίνημα» που δεν διαθέτει «κεντρική διοίκηση». Προβλήματα προκαλεί όμως και η κατηγορηματική άρνησή τους να συζητήσουν απευθείας με την αφγανική κυβέρνηση.

Παρόλα αυτά, οι Αμερικανοί ελπίζουν, ότι θα επιτευχθεί τελικά μία πολιτική συμφωνία με τους αντάρτες πριν από τις αφγανικές προεδρικές εκλογές, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Αν τελικά συμβεί αυτό, τότε θα ανοίξει για τον Τραμπ ο δρόμος της αποχώρησης των Αμερικανών στρατιωτών από το Αφγανιστάν. Έτσι όμως θα κλείσει και ένας κύκλος που άνοιξε, δεκαοκτώ χρόνια πριν, την 11^η Σεπτεμβρίου 2001, με τις επιθέσεις στους Δίδυμους Πύργους.