Ξαναστήνεται το παζλ στη Συρία – Τι ενοχλεί τον Ερντογάν

Μικρογραφία του μεγάλου πολέμου στη Συρία θυμίζει τα τελευταία εικοσιτετράωρα η κατάσταση στο βόρειο τμήμα της χώρας, καθώς στον μίνι συροτουρκικό “πόλεμο” έχουν προστεθεί και χερσαίες αψιμαχίες Σύρων πολιτοφυλάκων  με Αμερικανούς στρατιώτες. Υπάρχει, ωστόσο, μία σημαντική διαφορά: στην παρούσα φάση ο Άσαντ δεν βρίσκεται σε άμυνα, αλλά επεκτείνεται βορειότερα, ενώ οι ρωγμές στην ιδιότυπη σύμπραξη Άγκυρας-Μόσχας φαίνεται ότι βαθαίνουν.

Το πρωί της Τετάρτης, Αμερικανοί στρατιώτες και Σύροι πολιτοφύλακες βρέθηκαν σε μια σπάνια χερσαία αντιπαράθεση, σε περιοχή κοντά στο Καμισλί της βορειοανατολικής Συρίας, όταν αμερικανική αυτοκινητοπομπή πέρασε “ακούσια”, όπως ανέφερε του Παρατηρητήριο, μέσα από χωριό που ελέγχουν οι δυνάμεις της Δαμασκού. Κατά τη σύγκρουση σκοτώθηκε ένας Σύρος πολιτοφύλακας, ενώ ακολούθησε αμερικανική αεροπορική επιδρομή, η οποία επέτρεψε τελικά την διέλευση της αυτοκινητοπομπής, αφήνοντας πίσω της έναν νεκρό άμαχο.

Αυτό το, ομολογουμένως, σπάνιο γεγονός ήρθε να προστεθεί στην συροτουρκική διαμάχη στην επαρχία της Ιντλίμπ, όπου οι δυνάμεις του Άσαντ, με τη βοήθεια της ρωσικής αεροπορίας και του πυροβολικού επεκτείνονται ολοένα και πιο βόρεια, περιορίζοντας τις θέσεις των τζιχαντιστών. Ο συριακός στρατός έχει θέσει υπό τον έλεγχό του, για πρώτη φορά από το 2012, τον στρατηγικής σημασίας αυτοκινητόδρομο Μ5, οποίος ενώνει τη Δαμασκό με το Χαλέπι, και πλέον προχωρά σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις γύρω από αυτόν.

Η “ζώνη ασφαλείας” του Άσαντ 

Η προέλαση του Άσαντ αυξάνει όμως την ένταση με την Τουρκία, η οποία στηρίζει τα υπολείμματα των Σύρων αντικαθεστωτικών ανταρτών, έχοντας βεβαίως τις δικές της βλέψεις για τον συριακό βορρά. Ωστόσο, παρά τις διαρκείς απειλές του Ερντογάν και τις σχεδόν καθημερινές σποραδικές συγκρούσεις Σύρων και Τούρκων στρατιωτών, οι δυνάμεις της Δαμασκού έχουν καταλάβει σχεδόν όλες τις περιοχές στην επαρχία του Χαλεπιού που βρίσκονται δυτικά του αυτοκινητόδρομου.

Παραλλήλως, ο στρατός του Άσαντ προσπαθεί να εκδιώξει τους τζιχαντιστές και τους Σύρους αντάρτες και από περιοχές που βρίσκονται ανατολικά του αυτοκινητόδρομου Μ5, δημιουργώντας τη δική του “ζώνη ασφαλείας”. Οι τελευταίες εξελίξεις εδραιώνουν την συνέχεια της εξουσίας της Δαμασκού στην επαρχία της Ιντλίμπ, όπου η Άγκυρα, στο πλαίσιο μιας ρωσοτουρκικής συμφωνίας που ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε ποτέ, έχει εγκαταστήσει δώδεκα στρατιωτικά παρατηρητήρια.

Τα παρατηρητήρια αυτά, δύο από τα οποία είναι εντελώς περικυκλωμένα μετά την προώθηση του συριακού στρατού, λειτουργούν, άλλωστε, περισσότερο ως στρατιωτικές βάσεις της Τουρκίας και δεν επιτελούν τον αρχικό σκοπό τους: την δημιουργία δηλαδή μιας αποστρατικοποιημένης ζώνης ανάμεσα στις περιοχές που ελέγχουν οι τζιχαντιστές με τους αντιφρονούντες και σε εκείνες που είναι υπό τον έλεγχο της Δαμασκού.

Βαθαίνει το ρήγμα Άγκυρας-Μόσχας

Οι καθημερινές συγκρούσεις Τούρκων και Σύρων στρατιωτών έχουν θέσει σε δοκιμασία και τις ρωσοτουρκικές σχέσεις. Πούτιν και Ερντογάν είχαν την Τρίτη τηλεφωνική συνομιλία για την βόρεια Συρία, κατά την διάρκεια της οποίας όμως, δεν φαίνεται να σημειώθηκε πρόοδος. Μια τουρκική αντιπροσωπεία θα μεταβεί βεβαίως τις επόμενες ημέρες στη Μόσχα για να συζητήσει την κατάσταση στην Ιντλίμπ, ωστόσο, οι ανακοινώσεις των δύο προέδρων  προδικάζουν κάτι θετικό.

Το Κρεμλίνο, με ανακοίνωσή του κατηγορεί την Τουρκία ότι δεν τηρεί τις συμφωνίες και ζητά να σταματήσουν οι επιθέσεις εναντίον συριακών και ρωσικών στόχων. Από την πλευρά του ο Ερντογάν επαναλαμβάνει ότι θα πλήττει τον συριακό στρατό, όπου τον συναντά στη Βόρεια Συρία, ανεξάρτητα από τα σύνορα της Ιντλίμπ και όσα προβλέπει η συμφωνία του Σότσι. Ανεβάζοντας μάλιστα τους τόνους, απείλησε με αεροπορικούς βομβαρδισμούς και κατηγόρησε τη Μόσχα για συμμετοχή στη «σφαγή» αμάχων και δήλωσε αποφασισμένος να απωθήσει τις συριακές δυνάμεις πέρα από τα τουρκικά παρατηρητήρια, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.

Ο Ερντογάν είπε ότι θα τα πράξει όλα αυτά, αν υπάρξει έστω και ένας τραυματισμός Τούρκου στρατιώτη. Από τις αρχές Φεβρουαρίου πάντως, έχουν σκοτωθεί στην περιοχή δεκατέσσερις Τούρκοι στρατιώτες και έχουν τραυματιστεί περισσότεροι από 45. Ο Τούρκος πρόεδρος κάλεσε καλού κακού και τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες να παραμείνουν πειθαρχημένοι, προειδοποιώντας με «δράση χωρίς συμβιβασμούς», όσους ενεργούν χωρίς πειθαρχία και δίνουν στην Δαμασκό την δικαιολογία να επιτεθεί.

Παραδέχθηκε έτσι εμμέσως μέρος των κατηγοριών της Μόσχας ότι από την πλευρα των ανταρτών και των τζιχαντιστών εξαπολύονται επιθέσεις και είπε κοντολογίς ότι θα προσπαθήσει να κάνει αυτό που από την αρχή είχε αναλάβει: να ελέγξει δηλαδή τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες. Ο Ερντογάν επιχειρεί με αυτόν τον τρόπο να μετριάσει κάπως τις αντιδράσεις της Μόσχας, αν και εμμένει στη θέση του, ότι ο συριακός στρατός πρέπει να περάσει πίσω από τα τουρκικά παρατηρητήρια στην Ιντλίμπ. Η Δαμασκός πάντως, απαντώντας στις δηλώσεις του, σχολίασε ότι δείχνουν πως έχει «αποσυνδεθεί από την πραγματικότητα».